Almanca Dersi romanını bitirdikten sonra Utz’a başladım. Almanca Dersi’nde resimleri korumak için çalan bir karakter vardı. Utz romanında ise porselenleri koruduğunu düşünen Meissen porseleni koleksiyoncusu, kitaba adını veren bir karakter var; Utz. Almanca Dersi’nin resim hırsızlığından tutuklanan karakteri gibi Utz’da tutsak, yalnız onun tutsaklığı daha farklı. Koleksiyonun tutsağı o, neye değer veriyorsak onun esiriyiz aforizmalarına iyi bir örnek. İkinci Dünya Savaşı sonrası Almanya’dan kaçarak Çekoslovakya’ya yerleşir, burada da koleksiyonu müzelere aktarılmak istenir, bir şekilde ölümüne kadar koleksiyonunun kendisinde kalmasını sağlar ancak koleksiyonunu terk edemediği için ülkeden de kaçamaz, fırsatı olmasına rağmen.
Utz apolitik bir karakter, koleksiyonu her şeyden önemli. Hatta savaşların, devrimlerin koleksiyoncular için mükemmel fırsatlar sunduğu görüşünde. Tuhaf bir tipleme, yaşadıkları da öyle. Bu yönüyle bana
Gog karakterini anımsattı. Zenginliğiyle kendine tutku arayan Gog’un aksine Utz tutkusu için kullanıyor zenginliğini ve Çekoslavakya’da sınırlandırılmış bir yaşamı da tercih ediyor. Ancak tuhaflıkları, ilginç meraklarıyla birbirinin yansıması karakterler. Biçim olarak da benzettim, Gog çok daha dağınık olaylı olsa da tempoları yakın geldi (ifade edebildim mi emin değilim :))
Bir de biz kitapseverlerin kült karakteri Prof. Kien var;
Körleşme romanının kitap koleksiyoneri karakteri. Evinde dünyadan soyutlanmış, tutkusunun esiri Kien, Utz’un porselenlerini her şeyden önemli görmesi gibi o da kitaplarını önemser.
Utz romanını okurken en çok düşündüğüm ise
Milan Kundera ‘ydı.Onun Bohemyası anlatılıyordu; özlediği, yasını tuttuğu, Avrupa’dan koparıldığına öfkelendiği Bohemya (Bohemya demeyi tercih eder:) ). Şu satırlar biraz kalbimi kırdı o ayrı, “Bohemya kültürünü taşıdıklarını iddia eden ama Bohemya’da olup bitenlere aldırmayan sürgündeki Çek yazarlar hakkında söyleyeceği ağır şeyleri vardı.” Kundera ‘hadi oradan’ diye bir tepki verirdi, eminim.
Tabii Meyrink’in Prag’ı, Kafka da geçiyor arada. Tarih, sanat, siyaset, tutkular izleğinde ilginç ve keyifli bir kitap Utz.
