2023 Nobel Ödülü - Sabahtan Akşama
Jon Fosse’den Sabahtan Akşama
Norveçli yazarın 2023 Nobel’ini kazanan romanı, ana kahraman yaşlı Johannes’in son gününü konu alıyor. Roman, konusu bakımından Norveç edebiyatının klasik izlerini taşıyor ve yoğunlukla varoluş, yaşamın anlamı gibi felsefi temalar ekseninde şekilleniyor. Okuru da bir iç sorgulamaya iten bu içerik kurgu açısından ise sıradan roman düzeninin epey dışında. İlk bölümde Johannes’in yaşamını değil, henüz doğumunu okuyoruz. Dolayısıyla okur, Johannes’in babası Olai’i romanın ilk bölümünde olduğu gibi kalanında da ana kahraman olarak görmeyi bekliyor. Bu noktada, Fosse okurunu ikinci kısım itibari ile yeni doğan Johannes’i yaşlı bir adam olarak karşımıza çıkararak şaşırtıyor. Bana göre, bu yapı bir ölçüde romanın kasvetli ve nostaljik atmosferini kıran ve okurda merak uyandırmayı başaran bir tercih. Fakat yine de belirtmekte yarar görüyorum ki oldukça felsefik, dil olarak sade ve akıcı fakat hareketli bir olay örgüsü olmaması dolayısıyla kimi okur tarafından sıkıcı veya abartılmış bulunabilecek bir toman. Yine de, özünde kültürel olarak çok bireysel bir toplum olan Norveç ve genel anlamda Kuzey ülkelerinde bu tip konuların hayatın merkezine oturması doğal karşılanmalı. Nasıl ki Doğu mistisizmi bugün edebiyatta -Oryantalistçe ya da değil- egzotik ve özgün bir kültür addediliyor, Kuzey’in kültürü de bireysel varoluş mücadelesi. Beni Loe’nun Doppler’i kadar etkilemese de memnun eden bir roman oldu. Edebi açıdan Nobel’i hak edip etmediğinden ziyade önemsediğim son yılların fazlaca abartılan ve dünyayı küresel ve bütüncül değerlendirmek adı altında tersine bir batıcılığa, neredeyse anti-batıcılığa evrilen anlayışının bir ölçüde yıkılmış olması. Kuzeyin de, Batının da tek bir kültür olmadığının farkedilmiş olması. Zira bu Doğulu, Ortadoğulu, Uzakdoğulu yazar ve edebiyatçılar için de eşit bir yarış demek, ki asıl değerli olan da küreselleşen dünyanın etiketi olmaktansa eşit bir yarışta “her ülke kadar” her ülke gibi temsil edilebilmek. Doğu’nun ve Batı’nın, dünyanın ihtiyacı da budur günümüzde kanımca. Nobel’i bir kez daha kendi edebiyatımızla anacağımız günlerin gelmesi dileğiyle…
Jon Fosse
·
63 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.