Hume'da Nedensellik (Tasarım Argümanı) Eleştirisi
Çeşitli nedenlerin sonuçlarını görürüz ve bu sonuçların akla en yatkın açıklamalarını bulmaya çalışırız. Bir insan gözü, bir ağaç ve bir dağ görürüz ve hepsi tasarlanmış gibi gelebilir. Fakat onların muhtemel tasarımsıcısı hakkında ne söyleyebiliriz? Gözümüz sanki bir göz yapıcısı onun nasıl en iyi şekilde çalışacağını düşünüp tasarlamış gibi görünmektedir. Fakat bundan göz yapıcısının Tanrı olduğu sonucunu çıkaramayız. Peki neden?
Tanrı'nın genellikle önceden de bahsedilen üç özel güce sahip olduğu düşünülür: her şeye gücü yeten, her şeyi bilen ve mutlak anlamda iyi. Çok güçlü bir şeyin gözümüzü yaptığı sonucuna ulaşsanız bile onun her-şeye-gücü yeten bir varlık olduğunu gösterecek yeterli kanıtınız yoktur. Gözün bazı kusurları da vardır. İşler ters gidebilir: örneğin, bazı insanlar düzgün görmek için gözlük kullanmak zorunda kalabiliyorlar. Her şeye gücü yeten, her şeyi bilen ve mutlak anlamda iyi Tanrı, gözü bu şekilde tasarlamış olabilir mi? Belki. Fakat gözü incelediğimizde elde ettiğimiz kanıt bunu göstermiyor. En iyi ihtimalle, oldukça zeki, güçlü ve yetenekli birisinin onu yaptığını gösteriyor. Bunu bile gösteriyor mu aslında? Başka muhtemel açıklamalar da olabilir. Gözlerimizin Tanrı'nın altındaki tanrılardan oluşan bir ekip tarafından tasarlanmadığı ne malum? En karmaşık makineler ekip halindeki insanlar sayesinde bir araya getiriliyor —bir araya getirildiklerini varsayarak konuşuyorum aynısı neden gözler ve diğer doğal nesneler için de geçerli olmasın ki? Çoğu binayı ekip halinde çalışan inşaatçılar yapmışlarsa, gözümüz neden farklı olsun ki? Ya da belki de gözümüz onu yaptıktan sonra ölen yaşlı bir Tanrı ya da mükemmel gözleri tasarlamak için uğraşıp didinen genç bir Tanrı tarafından yapılmıştır. Bu öyküler arasında seçim yapmamızı sağlayacak kanıtlardan yoksun olduğumuza göre, sadece tek bir göze—görünen o ki, tasarlanmış bir nesneyebakarak onun geleneksel güçlere sahip, Yaşayan tek bir Tanrı tarafından yapıldığından emin olamayız. Hume, eğer bu alanda net bir şekilde düşünmeye başlarsanız, çıkaracağınız sonuçların çok kısıtlı olacağına inanıyordu.
Sayfa 162 - Hayali Saatçi | DAVİD HUMEKitabı okudu
·
88 views
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.