19.yy da Rusların Anadolu'da hedefledikleri çıkarları:
Çar hükümeti, öteki ülkelerin de kabul etmesi koşuluyla gümrük resminin %4 artırılmasım, yani %15'e çıkarılmasını kabul ediyordu. (Madde 1.) Çar hükümeti, cinsine bakılmaksızın malların değeri üzerinden vergi tahsil etme ilkesi üzerine kurulmuş olan Türk gümrük tarifesinin ayrım gözeten bir tarifeye dönüş türülmesini kabul ediyordu. Ama bunun için tüm ilgili devletlerin genel onayı gerekiyordu. (Madde 2.) Çar hükümeti, hazırladığı ve yabancı misyonlara sunduğu tasarıya göre, uyruklarının taşınır mallar vergisiyle vergilendirilmesini kabul ediyordu. (Madde 3.) Türkiye'de devlet tekellerinin kurulmasını, ya da tüke tim üzerine, petrol, alkol, şeker, kibrit, kav, sigara kağıdı ve oyun kağıdına, aşağıda belirtilen koşullara uygun olarak vergi konulmasını kabul ediyordu : Türk hükümeti, devlet tekelini kurarsa, ya da bu amaç la bir şirket kurarsa, ya da herhangi bir şirket tarafından tekel kurulursa, malların dışardan satın alınması durumun da Rusya'ya satılan mallar, tekele girmelerinden önce üç yıl içinde Rusya'dan Türkiye'ye ihraç edilen ortalama miktarlardan daha az olmayacaktı.
Bu ürünlerin üretimi üzerinde tekel kurulmuşsa dışardan satın alınmaların durdurulması tekelin kurulmasını izleyen üç yıldan önce mümkün olamazdı. Satın almalar her yıl üçte-bir oranında azalacaktı. (Madde 4.) Bütün bu maddeler Fransız-Türk ve Rus-Türk anlaşma larında tümüyle aynı idi, ama dördüncü maddeye aşağıda belirtilen türden bir ek yapıldı: Eğer Türk hükümeti tarafından yabancı kapitalistlere petrol ve alkol tekeli verilirse, Türk hükümeti Rus kapitalistlerinin payı olarak Ruslardan yapılan ithalata, bu ithalatın Türkiye'ye yapılan genel ithalat içindeki özgül ağırlığına eşit bir oranda izin ver mek yükümlülüğündeydi, ama bu pay üçte-birden fazla olmayacaktı.
Anlaşma tasarısının öteki maddelerinden, yedinci maddeyi belirtelim. Bu maddeyi çarlık hükümeti, Türkiye'deki Rus postalarını, öteki bütün yabancı devletlerin postaları nın kaldırılması ve Türk postalarımn, mektupların ulaşımını başarması konusunda güven sağlaması koşuluyla kaldırmayı kabul ediyordu.
Rusya'nın diğer devletlerin kabul etmesi durumunda varolan kapitülasyon sisteminin ne derecede düzeltilebile ceği konusunda görüşmeler hususunda bir temsilci sapta mayı kabul ettiğini ifade eden sekizinci madde de ilgi çe kicidir.
Gerçekçi olmayan bu özveriler karşılığı olarak Türkiye, Rusya'ya petrol ve alkol tekellerinde sağlam bir pay, doğu illerinde demiryolu yapımında tekel hakkı, Düyunu Umumi ye İdaresine Rusya'yı da almak, Türkiye'nin ithal ettiği Rus maliarına bir dizi bağışıklık tanımak (petrolü oktruva resminden bağışık kılmak, istisnai durumlarda -açlık vb. gümrük resimlerinin indirilmesi ya da geçici olarak kaldırılması durumunda tahıl gibi un ithalinde de aynı bağışıklıkları tanımak ve daha bir dizi özveride bulunmak) zorundaydı.
Sayfa 126Kitabı okudu
·
29 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.