“Bedenlerimiz bizim elimizde değildir, sahip olduğumuz şeyler de, kavuştuğumuz ünler ya da kamusal mevkilerimiz ya da kendimizin yapmadığı her şey. Elimizde olan şeyler doğaları gereği özgürdür, engellenmemiştir ve yasaklanmamıştır; elimizde olmayan şeyler zayıf, köleleştirilmiş, engellenmiştir, kendimize ait değildir.” Seçimler bize ait mi sorusunu sormadan hayata nasıl devam eder ki insan? Çünkü genellikle bu sorunun cevabı evet bana ait elbettedir. Yaşamak için bir sürü kabul gerekir. Bu kabuller ise hem zamana, hem coğrafyaya, hem içinde kendimizi bulduğumuz tüm dogmalara bağlıdır. Ben aslında diğerlerinden yonttuğumuz bir kalıntıdır. Kendimizi inşa etmeye karar vermek ise kabullerin ve tüm katı geçmişin aslında bir görelilik içerdiğini bilmekten geçer. “Nasıl olsa tarihimizi yanlış anlamak bir kişi olmanın parçasıdır.” Tarih elbette olmuş yaşanmış ve bitmiştir. Bir sürü insan gelip geçmiş bir kısmı hükmetmiş bir kısmına hükmedilmiştir. Geriye doğru baktığımızda değerlendirme yaptığımız yer ve zaman şimdidir. Geriye şimdinin gözlükleri ile bakarız. Ve bize anlatacakları bu gözlükle birlikte değişir. Kişisel tarih ve toplumsal tarih burada ayrı ayrı düşünülemez. Bizde kendimizin gerisine yine şimdiden bakar sürekli değişir ve sürekli farklı sonuçlar elde ederiz. “Şimdinin görevi bizim geçmişe ilişkin anlayışımızı düzeltmektir. Ve bu görev geçmiş düzeltilemediğinde daha acil olur.” Hepimiz tarihimizi bildiğimizi düşünüp hep geleceğe yaslanmış bir şimdide yaşıyoruz. Oysa değer yargıları ve kurallar değişken. Kurduğumuz hayaller şimdiden geleceğe doğrudur. Geçmiş ise bizim sürekli çekiştirdiğimiz zamansız ve mekansız hal ve hareketlerden, duygulardan, düşüncelerden oluşur. Kitapta yazarın sorduğu en önemli soru şu kişi kendini inşa edebilir mi ve bu süreçte kendine ne kadar tarafsız yaklaşır? Irk, din, devlet, toplum, beden ve genler hepsinin içinde başka bir ben mi var yoksa bizim inşa etmeye çalışırken algıladığımız bir ben mi? “Biz hepimiz, yok oluşumuz anlamına gelse de kendimiz için en iyi olduğunu düşündüğümüz şeyin arkasından gideriz. Bazen özellikle o anlama gelse de. Ona ulaştığımız ya da ulaşamadığımız an, zaten genellikle çok geç kalmışızdır.” Geç kalmışlık hissi belki de en önemli pişmanlık sebebi. Biz bu histen asla kurtulamayız. Yaşamaya devam etmek için bu histen kurtulmak şarttır. Bir sürü yol deneriz. İnanca sığınırız ya da akla ve bilme. Kendimize sözler veririz. Bir stoacı olmaya karar verip diyeti bırakır gibi budanda vazgeçeriz. Aslında platonun mağrasından hiç çıkamadık. İdealize ettiğimiz her şeyin gölgesini gerçek sanıp yaşamaya devam etmek zorundayız. “Dünya var oldu olalı, hayat ona inananları kandırmış, onu arayanları aldatmış, ona güvenenlerle alay etmiştir. Hayat hiç kimseye güvenlik sağlamaz, herkes için bunun tersini kanıtlar.” Farkındalık altı dolu ise işe yarar. Kendimize yabancılaştığımız süreçte tarafsız olabiliriz. Romanın gerçek kahramanı idealleştirdiği bir kadının tüm dünyasının içine girilemeyeceğini. Biyografi yazmanın ancak o kişiyi şimdinin gözlüğüyle yargılayıp ortaya sermek olduğunu ve bununda bir sürü hata içerdiğini ortaya koyuyor. Asıl soru bu kendimizi bile bu kadar az tanırken başkasını tanıdığımızı iddaa etmek beyhude bir çıkarımdır. Tarihsel bir dinden dönme kralın hayatını yazarken yaşanan ile sonradan değerlendirmenin birbirini tutmama ihtimalinin çok olduğunu gösteriyor. Ve şöyle olmasaydı şöyle olurdu sorusunu toplumsal ve kişisel hayatımızda hep soracağımız fakat asla bunu kesin ve net bilemeyeceğimiz gerçektir. Kişisel hayatımız bile kendi değişen yargımızın göreli bakışından kurtulamaz.
