8 Mart “Dünya Kadınlar Günü”ne yetişsin diye bulduğum her vakitte “çok severek” okudum. 2019’da Bernardine Evaristo, Margaret Atwood’un “Ahitler” kitabıyla ile “Booker Ödülü”mi paylaşmışlar. Evaristo’nun sekizinci romanı olmasına rağmen, ödül alınca görünür olup bizde çevirilebilmiş anca. “Kız, Kadın, Öteki” yazarın farklı bir imla kullanım tercihiyle de öne çıkıyor; yazar, hiç nokta ve büyük harf kullanmadan tamamlıyor derdini. Merak etmeyin, bir süre sonra alışıyorsunuz bu tarza, okura zorluk çıkarmıyor. Evaristo, “Tüm bu soruların cevapları aslında gündelik hayatın içerisinde”, diyor ve soruyor: “Fakat biz gerçek dünyanın ne kadar içindeyiz, yoksa herkes kendi kurgusunda yalnız mı takılıyor?” Bu roman, empatisi yüksek bir anlatıya sahip. Zaten insanı insan yapan da bu değil mi? “Acı duyabiliyorsan, canlısın. Başkalarının acısını duyabiliyorsan, insansın,” diyen Tolstoy değil miydi? Kitapta geçen “kesişimsel feminizm” kavramı ilgimi çekmişti. Biraz araştırınca, Avukat Kimberlé Crenshaw’ın yaratıcısı olduğunu öğrendim. Bu kavramı anlamak, kitabın muhtevasını da daha iyi kavramak anlamını taşıyor: “kadınların ırk, sınıf, etnisite, din ve cinsel yönelim gibi birbiri üstüne binen kimliklerinin, tahakküm ve ayrımcılığı deneyim şekillerini nasıl etkilediklerini anlamaktır.” Kesişimsel Feminizm teorisinde, diğer insanların hayat hikayelerini dinlemek, deneyimlerinden faydalanmak, ders çıkarmak ve onları anlamaya çalışmak önemli bir yer tutuyor. Evaristo, kitap boyunca bize çoğunluğu siyah 12 kadının hayatını anlatıyor. Erasmus’un “ancak gidecek yeri olanların anlatacak hikâyeleri olur,” deyişi dün gibi aklımda Deliliğe Övgü’yü okurken. Evaristo, gerek yaşadıkları coğrafya, gerekse mensup oldukları ırk ve sahip oldukları ten rengi yüzünden, gidecek yeri olmayan ama anlatacak çok şeyi olan kadınların hikâyelerini kalemine taşıyor. Toplum tarafından dışlanan bu 12 kadının yaşamöyküsünü okurken, aynı zamanda karakterleri birbirine bir zincir misali ekle ekleye ilerleyip, hepsinin yolunu bir şekilde birbiriyle kesiştiriyor. “Kesişimsellik noktasında karakterler; sevgili, dost, akraba, meslektaş olarak birbirlerinin hayatının içinde var oluyorlar. Yabancı hiçkimse yok,” diyor yazar. Toplumsal cinsiyet rollerinin yerle bir edildiği Kız, Kadın Öteki’de, tarihsel gerçekçilik ve kanun haline gelen bu normların kolonlarını teker teker yıkıyor. Tek kelimeyle şahane bir sosyolojik anlatı romanı Kız, Kadın, Öteki. En son Chimamanda Ngozi Adichie’nin “Amerika’na”sını okuyup böyle vurulmuştuk. Şimdilik ve bu yıl okuduğum en iyi kitap oldu! Barrack Obama’nın da en sevdiği kitaplar arasında olduğunu not düşeyim.

Kız, Kadın, ÖtekiBernardine Evaristo · Doğan Kitap · 2020185 okunma

·

34 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.