Gönderi

504 syf.
10/10 puan verdi
·
13 günde okudu
HER BİBLİYOFİL MUTLAKA OKUMALI
Uzak ülkeler çekmeli seni, tanımadığın insanlar Bütün kitapları okumak, bütün hayatları tanımak arzusuyla yanmalısın Irene Vallejo’nın Papirüs - Antik Dünyada Kitapların İcadı kitabını okuduğumda benim hayat felsefemi özetleyen yukarıda paylaştığım Ataol Behramoğlu’nun bu muhteşem dizleri geldi aklıma. Bu dizlerin temelinde her şeye duyulan merak yatar. Bende de bitip tükenmeyen bir merağın kamçıladığı obur bir öğrenme aşkı mevcut, bu yaşıma kadar onca kitabı iştahla tükettim hâlâ açlığımı bastırabilmiş değilim. Neyseki benden daha oburların olduğunu bilmek içime su serpiyor. Çocukluğundan itibaren önce anne ve babasının okuduğu kitaplarla büyülü dünyalara dalan sonraları akran zorbalığının zulmünden kitaplara sığınarak nefes alan nihayet erişkin bir birey olduğunda kitapların efsunlu dilini kendine meslek edinen Irene Vallejo da tıpkı benim gibi meraklı bir kitap oburu imiş . Irene Vallejo, kendisinin tabiriyle kanatlı kelimelerin peşine düşmüş kaşif. Bizleri de yazdığı eserle bu kanatların izinden yol almaya davet ediyor. Bu; nasıl güzel, nasıl heyecanlı, nasıl keyifli bir yolculuk bunu ancak benim gibi tarihe, edebiyata, bilime, sanata meraklı olanlar anlayabilir. Irene Vallejo’nın Papirüs - Antik Dünyada Kitapların İcadı kitabı Yunanistan’ın Gelecek Hayali Roma’nın Yolları adlı iki bölümden oluşuyor. Irene Vallejo’nun uzmanlık alanı antik tarih. Doğu’nun ve Batı’nın, Mezopotamya, Mısır ve İran’ın çok zengin gelenekleriyle şekillenen ve Akdeniz bölgesine yayılan kültürel karışımla ilgileniyor ve konu üzerine yoğunlaşarak uzmanlaşmış. Kelimelerin kanatları bizi öncelikle yazıdan önceki döneme götürüyor, sözlü geleneğin ve hitabetin bir sanat olduğu Antik Yunan’da sözün gücünün nasıl demokrasinin, felsefenin temeli olduğunu örneklerle açıklarken sözlü kültürden yazılı kültüre geçişi ve yarattığı o muazzam etkiyi gözler önüne seriyor. Ekonomik ihtiyaçlar sayesinde Sümerliler tarafından icat edilmiş yazı, filizlenirken en bilge, gelenekçi aydınların icatlar karşısında nasıl karşı saf aldığını ironik bir dille açıklıyor. Yenilik karşısında kayıtsız kalamayan insanlık yazı karşısında bigane kalamamış ve hatta zamanla yazıyı kültürün temel taşı olarak niteledikleri için üç kıtaya hükmetmiş Büyük İskender’in mirasçılarından en önemlisi Ptolemeos, Mısır topraklarında İskenderiye şehrini kurup burayı zamanın bir kültür başketi dönüştürmek için dillere destan İskenderiye kütüphanesi kurdurmuş ve dönemin en önemli eserleri ile önemli filozofları bu kütüphaneye getirtmiştir. Yazının yolculuğu, önce kil tabletlerde sonrada sonra Mısır’da yetişen papirüs bitkisinden elde edilen malzeme üzerinde devam etmiş. Biz de Irene Vallejo sayesinde bu yolculuğa dahil oluyoruz. Bu kitaba dair özel bir teşekkürü de kitabın usta çevirmeni Volkan Ersoy hakediyor. Kitabın akıcı anlatımı çevirmen sayesinde Türkçenin dikenli yollarından başarı ile geçmiş, evet konu çok ilginç hatta meraklı bir okuyucu için nefes kesici ancak bu okuma maratonunu lezzetli kılan, arada nefes alıp nasıl güzel cümleler diye düşündüren de elbette çevirmenin maharetidir. İçinde çıtır çıtır sürprizler saklı, bal gibi tatlı incir yemeyi sever misiniz? Irene Vallejo’nun Papirüs - Antik Dünyada Kitapların İcadı kitabı tıpkı incir gibi leziz aynı zamanda her sayfada havai fişekler gibi patlayan yeni bilgilerle sizi şaşırtan sürprizleriyle size okuma şöleni sunan incirin küçük çekirdeklerinin çıtırtısı misali farklı başlıklarıyla iştahla okumak nasıl güzel bir keyif anlatamam, ancak okursanız anlarsınız. Bir yandan da enteresan bilgileri ansiklopedi ciddiyetiyle değil de kendi hayatından örneklerle, günümüz dünyasına yaptığı göndermelerle anlatması kitaba ayrı sıcaklık katmış kısaca öğreniyorsunuz ama sıkılmıyorsunuz, düşünüyorsunuz ama çıkmaza sürüklenmiyorsunuz, tarihe bir pencere açarken geleceğe de göz kırpıyorsunuz. Öyle sihirli bir kitap yani. Sözlü gelenekle oluşturulan Homeros’un İlyada'sı, Odysseia’sı; insanlık ilkeleri adına bir tiranın adaletsizliğine tek başına meydan okuma cesaret gösteren Antigone adlı genç kızı; Euripides’in cesur Medea’sında ; Platon’un, Aristo’un eğitime ve kadına bakışını; Herostratus sendromunu; psikanaliz ve konuşma terapilerini öncüsü Antifon’u; yazılı dönemin çağını aşan yaklaşımı ile ilk tarihçisi Heredot’u; dillere destan İskenderiye ve Babil kütüphanelerini; Kleopatra’nın meşhur hikayesini,Büyük Roma İmparatorluğu’nun yüz kızartan kuruluş hikayesini; Romalıların hiç düşünmeden Yunun kültürünü taklid edişini, Antik Yunan’da okuyan, yazan bilge insanların el üstünde tutulurken, Roma İmparatorluğu’nda kölelerin okuyup yaması; Ünlü hatip Cicero’nun ünlü kütüphanesi, Ovidius’un yalnızca efsane “Dönüşümler” kitabının dışında kadınlara kozmetik ürünler tavsiyesinde bulundu şiir kitabının bulunması ve o dönemde küçük kızlarla aileler arası akit ve ittifak için yapılan evlilikleri yeren Ovidius’un “Aşk Sanatı” kitabında çağına göre oldukça marjinal, günümüze göre doğal fikirlerini paylaşması; Vergilius’un Roma İmparatorluğu’nun idollerinden oluşu; Ayrıca Goethe'nin kitabından esinlenilerek psikolojide “Werther etkisi” teriminin ortaya çıkışını; Mark Twain, günümüzde psikolojik yaklaşımları ile ses getiren Viktor Frakl’ın ve diğer Nazi kamplarındaki kitapseverlerin mücadelesini; George Orwell’in kitapçı anıları ve tabiki yeri ben de çok ayrı olan Umerto Eco’nun “Gülün Adı” kitabındaki isyankar ‘gülme’ meteforu; bilgisayarın doğuşu ve gelişerek günümüze gelişi, kil tabletlerden, papiruse,kağıda, sonra kodeksler sonra da kitaplara evrilen yazılı anlatımın hikayesi bu kitaptan öğrendiğim bilgilerin küçücük bir bölümü. Tarihte anlattığı her yazarı, her olayı günümüzden yazarlar ve olaylara eşleştirerek kendi yorumları ile değerlendirmesi onun bilgi birikimine, anlatım yeteneğine hayranlığımı kat be kat arttırdı. Ayrıca bu kitap sayesinde geniş bir film repertuarı oluşturdum. Anlattığı ilginç olayları, durumları sinema tarihinin mihenk taşı önemli filmlerden sahnelerle örneklendirerek anlatması kitaba ayrı boyut kazandırmış. Araştırmacı, öğrenmeye meraklı, tarihe ve edebiyata özel ilgisi olan bir bibliyofil iseniz bu kitabı mutlaka okuyun.
Papirüs
PapirüsIrene Vallejo · Bilgi Yayınevi · 202379 okunma
·
458 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.