İstiklal Marşımızın kabulü yıl dönümü ve tarihçesi.
İstiklal Marşı Kabulü ve Süreci
Osmanlı İmparatorluğu'nun çöküş sürecinde başlayan Milli Mücadele için kurulan Büyük Millet Meclisi, Kurtuluş Savaşı esnasında bir milli marş ihtiyacı duyar. Savaş ortamında olunması ve buna mukabil halkın topyekun örgütlenmesi için gereken motivasyona dönük olarak milli marş yazımı süreci başlatılmıştır. Ulusal bir atıfla değil askeri ve dini atıfların şekil verdiği Osmanlı Devleti'nin bir milli marşı olmamış yalnızca ordusunun mehteran takımının marşları olagelmiştir. Hali hazırda miras alınacak bir ulusal marşın olmayışı nedeniyle Ankara’daki Büyük Millet Meclisi, kuruluşundan bir yıl sonra yani 1921 yılında Milli Marş yazımı için 500 TL ödüllü bir yarışma düzenler. Bu ödülün miktarını ve yarışmanın düzenlenmesini yürüten kişi olan Milli Eğitim Bakanı (Maarif Vekaleti) Rıza Nur, yarışmaya güfte dışında 500 TL de beste ödülü koyar. Yarışmaya, olabildiğince çok sayıda katılım olması için ülkede ulaşılabilen her yere bilgi dağıtılır. Altı aylık bir süre zarfında meclise tam 724 adet şiir gönderilmiştir. Bu duyuru Meclis tarafından aktif olarak çalışan gazetelere ulaştırılır. Bu ilanın orijinal hali şu şekildedir: “Şairlerimizin dikkatine: Milletimizin dahili ve harici İstiklal uğruna girişmiş olduğu mücadeleyi ifade ve terennüm için bir İstiklal Marşı. Umur-u Maarif Vekili Celilesi’nce müsabakaya vazedilmiştir. İşbu müsabaka, 23 Kanun-u evvel sene 36 tarihine kadar olup bir heyeti edebiye tarafından, gönderilen eserler arasından intihap edilecektir ve kabul edilen eserin güftesi için beş yüz lira mükafat verilecektir. Ve yine laakal beş yüz lira tahsis edilecek olan beste için bilahare ayrıca bir müsabaka açılacaktır. Bütün müracaatlar Ankara’ da Büyük Millet Meclisi Maarif Vekaletine yapılacaktır.” Bu 724 adet şiirin değerlendirilmesi için Meclis bünyesinde görev yapan hükümetin Maarif Vekaleti yani Milli Eğitim Bakanlığı bir komisyon oluşturur. Komisyonda görevlendirilen uzman kişiler, 724 şiiri tek tek okuyarak değerlendirme yapar ve bunların arasında 6 tanesini seçer. Finale kalan bu 6 şiir, Meclis Matbaası’nda basılarak tüm milletvekillerine dağıtılarak oya sunulur. Bu noktada Mehmet Akif Ersoy detayına geliyoruz. Keza, tarihsel kaynaklarda iki farklı görüş var. Bu görüşlerden ilki komisyonun finale kalan 6 şiir de dahil olmak üzere yarışmaya katılan şiirlerin hiçbirini Milli marş için uygun görmediği ve bakanlardan Milli Eğitim Bakanı yazar Hamdullah Suphi’nin (Tanrıöver) kendisi gibi milletvekili olan yazar – şair Mehmet Akif’e teklif götürerek ikna ettiği yönünde. Bir başka görüş de yine Hamdullah Suphi’nin girişimi ile ikna edilen Mehmet Akif ( Ersoy)’un yazdığı şiirin diğer 6 şiir ile birlikte yarışmaya katılması. Ortak durum ise Mehmet Akif Ersoy’un en başta yarışma duyurusu yapıldığında yarışmaya katılmaması. Keza, Mehmet Akif’in bu kararında sebep olan şey ise yarışma için konulan para ödülü. İstiklal Marşı’nın Kabulü sonrasında “Allah bir daha bu millete İstiklal Marşı yazdırmasın.” diyecek olan şair, bu konuyu çok kutsal ve anlamını iyi bilen bir yerden ele aldığı için karşılığında para ödülü konulmasına karşı durmuştur. Ancak, yukarıda da belirttiğimiz gibi Hamdullah Suphi, çok güvendiği ve beğendiği şairi ikna etmek ister. Bu ikna girişimleri sonrasında 5 Şubat 1921 tarihinde bir görüşme gerçekleştirerek para konusunun halledileceğini söyleyerek bir kez daha ricada bulunur ve şu mektubu yazar: "Pek aziz ve muhterem efendim; İstiklâl Marşı için açılan müsabakaya, iştirak buyurmamalarındaki sebebin izalesi için pek çok tedbirler vardır. Zat-ı üstadanelerinin matlup şiiri vücuda getirmeleri, maksadın husulü için son çare olarak kalmıştır. Asil endişenizin icap ettirdiği ne varsa hepsini yaparız. Memleketi bu müessir telkin ve tehyiç [heyecanlanma] vasıtasından mahrum bırakmamanızı rica ve bu vesile ile en derin hürmet ve muhabbetimi arz ve tekrar eylerim efendim." 5 Şubat 1337 [1921], Umur-u Maarif Vekili Hamdullah Suphi Bunun üzerine Mehmet Akif Ersoy, kendisinin mebus ( milletvekili) olduğunu belirterek yarışmaya katılmasının uygun olmadığını belirtir ve istediklerini ayrıca bir şiir olarak yazabileceğini söyler. Mehmet Akif’in Burdur mebusu olduğunu, Milli mücadele yıllarında aktif olarak yer aldığını ve öncesinde Meşrutiyet zamanlarında da İttihat ve Terakki Partisi üyesi olduğunu belirtelim.
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.