Emrullah Efendi ilköğretim layihasında şu esasları ileri sürmektedir: 1) Tahsilin ücretsizliği, yani çocuklar okudukları okulun öğretmenine haftalık veya başka adlarla bir ücret vermeyeceklerdir. Yalnız okul masrafları halktan vergi şeklinde alınacaktır. 2) Tahsil yükümlülüğü; bunun için başlıca Fransa’da yapılmış tartışmaları özetliyor. Uzun zamanlar ailenin çocukları üzerindeki hukuka taarruz gibi görünen tahsil yükümlülüğü, bugün her devlette postula gibi kabul edilmiştir. Hemen devletin maarif kanunlarına, hatta anayasasına giren mecburi tahsil ilkesi çocuk hukukunun evriminden doğmuştur: “Bütün ilerlemelerin sebebi ilimdir. Tecrübeler gösteriyor ki bir milletin ahlakı, serveti, mutluluğu öğretimle sağlanabilir.” Emrullah, bu esaslardan hareket ederek ilköğretim programına din bilgisi, ahlak bilgisi, medeni ve kanuni bilgi, memleket coğrafyası, memleket tarihi, umumi tarihe ait kısa bilgi, fen bilgisi, köy iktisadi ve sağlığı derslerini koymuştur. 3) İlköğretim veren kurumlar: ilköğretimin gayesi herkesin bilme zorunda olduğu bilgileri verirken bir yandan zihni güçlerin dengeli olarak gelişmesini sağlamak, bir yandan da pratik hayata geçime yarayacak sanat mesleklerinin istediği başlangıç bilgileri ve sanat usullerini öğretmektir. Bu gayeye hizmet edecek eğitim kurumları da:
a) anaokulları, küçük çocuk sınıfları.
b) tahsil devresi 3 yıl olan sıbyan okulları
c) yine tahsil devresi 3 yıl olan rüştiye okulları
d) bunlara bir de elişleri ve hirfet (meslek) okullarını katmalıdır.
Emrullah, kanun layihasında ilkokulların masraflarını hesaplamıştır. Layiha, Emrullah pedogojisinin özetidir. İnsanlığın yaradılışında doğruluk, iyilik ve güzellik gayelerine ulaşma diye üç eğilim olduğunu, bunların da psikolojik hayatta zihin, irade, duygu diye üç yetiye karşılık olduğunu söyleyen Emrullah, 19. yüzyıl Fransız eklektik filozofu Victor Cousin’den esinlenmiş görünüyor. Bir ilim hangi yolda icat ve keşifler yapıyorsa, o yollardan öğretilmelidir düsturunu koyan Emrullah, bazı ilimlerin terkip (sentez), bazılarının tahlil (analiz) ile bulunduğunu göz önüne alarak, çocuğun fikri eğitiminde eksik başlamamak için, öğretimin ilk derecelerinde bu iki türlü metodun kullanılması gerektiği kanısındadır.
Sayfa 269 - Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
23 views
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.