Video: youtu.be/7tbgI91rj60 İnsanın Anlama Yetisi Üzerine Bir Soruşturma. David Hume'dan okuduğun ilk kitap. İnsanın Anlama Yetisi Üzerine Bir Soruşturma, 192 sayfalık bir araştırma kitabıdır. Kitapta; akıl yürütme, anlam, anlama yetisi, anlama, cehalet, dil, düşünce, düşünme, edebiyat, felsefe, filozof, idea, ilim, insan, matematik, önerme ve zihin gibi temalarda 12 bölümde düşünceler aktarılıyor. Kitap, Oruç Aruoba çeviri olması yönüyle dikkatimi çekti. Aruoba, kendi kitaplarında olduğu gibi bu kitapta da sohbet havasında okuru âdeta büyülüyor. Kitaptan bazı alıntılar: İnsan, aslında eylem için doğmuştur (11). İnsan, aynı zamanda eyleyen bir varlıktır (14). Tüm felsefeniz içinde yine insan kalın (15). Bilime olan tutkunuzu sürdürün (15). Bütün edebiyat, insan hayatının çeşitli tutum ve durumlardaki görünüşlerinden başka bir şey değildir ve önümüze koyduğu şeyin niteliklerine göre bize övgü ya da yergi, hayranlık ya da alay gibi farklı duygular esindirir (15). En sarsılmaz rakip bile nöbetinde bir an dikkatsiz olsa alt edilir (17). Hayal gücü ve bellek yetileri, duyuların algılarını taklit ya da kopya edebilir: ama hiçbir zaman ilk duyumun gücüne ve canlılığına ulaşamaz (23). Bir yarayı düşündüğümüzde onu izleyen acıyı düşünmeden edemeyiz (30). En yetkin doğa felsefesi sadece cahilliğimizin ortaya çıkmasını biraz daha geciktirir (36). Her çözüm bir önceki soru kadar zor bir soruyu getiriyor ve daha öteleri soruşturmamıza yol açıyor (38). Anlaşılır olan ve seçikçe kavranabilen bir şey çelişki belirtmez (41). Benzer görünen nedenlerden benzer etkiler bekleriz (42). Aklın tek bir daire üzerinde durarak çıkaracağı sonuçlar evrendeki bütün daireleri gözden geçirerek çıkaracaklarının aynıdır (49). Alışkanlık, insan hayatının yüce kılavuzudur (50). İnsanın hayal gücünden daha özgür bir şey yoktur (52). Konu edindiğimiz şeyin kendisi üzerinde anlaşırsak terimleri tartışmak yersizdir (53). Herhangi bir obje üzerinde düşünmek, zihni kolaylıkla o objeye yakın duran şeylere götürür (56). Bir ateşe kuru bir odun attığımda zihnim hemen odunun ateşi söndüreceğini değil, artıracağını düşünmeye götürülür (58). Bilardo toplarından birinin darbesini ötekinin hareketi izler (66). Bilinç hiçbir zaman aldatmaz (69). Düşüncelerimize akşamdan çok sabahleyin hâkimizdir; tıka basa yedikten sonra değil de perhizdeyken olduğu gibi (71). İsteme, kuşkusuz yeterince tanıdığımız bir zihin edimidir (71). Bildiğimiz tek şey sadece derin cahilliğimizdir (75). Benzer objeler her zaman benzer objelerle bir aradadır (78). Tüm anlaşmazlık şimdiye kadar sadece kelimeler etrafında dönmüştür (82). Aynı güdüler her zaman aynı eylemleri ortaya çıkarır (84). İnsanlar, bütün çağ ve bölgelerde o kadar aynıdır ki tarih bu konuda hiç yeni ya da garip bir şey söylemez (84). İnsan gövdesi, kocaman, karmaşık bir makinedir (88). İnsanların karakterleri, belirli bir dereceye kadar, oynak ve düzensizdir (89). İnsanlar cahilce ve gelişigüzel yaptıkları eylemlerden ötürü, sonuçları ne olursa olsun, kınanmazlar. Niye? Çünkü bu eylemlerin ilkeleri anlıktır ve sadece bu eylemlerle sınırlıdır (98). Eylemde bulunurken aynı zamanda üzerimizde eylemde bulunuluyor (100). Koşuya alıştırılmış bir at, üzerinden sıçrayabileceği yüksekliği tanır ve gücünü, kuvvetini aşacak işe hiçbir zaman kalkışmaz (105). Hiçbir tanıklık bir mucizeyi inanılır kılmaya yeterli değildir (114). Güzel konuşma en yüksek perdesinde olunca akla veya düşünmeye çok az yer bırakır; tümüyle hayale ve heyecanlara hitap ederek istekli dinleyicileri büyüler ve anlama yetilerine egemen olur (116). Hikâyeler onlara yüzlerce yan durumla büyütülmüş olarak ulaşır (118). İlk başlatıldığı yerde mümkün her bakımdan yalanlanan bir hikâye, bin mil ötede gerçek diye görülecektir (119). Bu ülke belirsizdir, çünkü konu insan tecrübesinin hiç erişemeyeceği bir yerdedir (141). Bizim üstün bir yetkinlik olarak hayal ettiğimiz şey gerçekte bir eksiklik olabilir (144). Mülkiyet olmayan yerde adaletsizlik olamaz (160). Ahlak bilimi ve eleştiri anlama yetisinin uygun objeleri olmaktan çok, beğeni ve duygu objeleridir (162). Mutlaka okumalısınız.

İnsanın Anlama Yetisi Üzerine Bir SoruşturmaDavid Hume · Say Yayınları · 20201,237 okunma

·

616 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.