Hassan'ın (1975, 1985; bkz. Tablo 1.1) modernizm ve postmodernizm arasındaki farklara ilişkin hazırladığı döküme bir göz atarsak, öyle sanıyorum ki, bu zor sorularla başa çıkma konusunda bir başlangıç yapmış olacağız.
Tablo 1.1 Modernizm ile postmodernizm arasında tematik farklar
modernizm postmodernizm
romantizm/ Simgeeilik parafizik / Dadacılık
form (birleştirici, kapalı) antiform (ayırıcı, açık)
amaç oyun
tasarım rastlantı
hiyerarşi anarşi
Hakimiyet/ logos tükenme / sessizlik
sanat nesnesi / bitmiş yapıt süreç / performans / happening
mesafe katılım
yaratma/bütünselleştirme/sentez yaratmayı imha/yapıbozum/antitez
mevcudiyet yokluk
merkezlenme dağılma
tür / sınır metin / metinlerarası
semantik retorik
paradigma sentagma
hipotaksi parataksi
mecaz mecazı mürsel
seçme bileşim
kök / derinlik rizom / yüzey
yorum / okuma yoruma karşı / yanlış okuma
gösterilen gösteren
okunaklı (okuyucuvari) yazılabilir (yazarvari)
anlatı / büyük tarih anlatı karşıtı / küçük tarih
ana kod idiyolekı (kişisel dil)
belirti arzu
tür mütasyona uğramış
tenasül uzuvları / fallik çok-biçimli / androjin
paranoya şizofreni
köken / neden fark-fark / iz
Tanrı Baba Ruhülkudüs
metafizik ironi
belirlenmişlik belirsizlik
aşkınlık içkinlik
Kaynak: Hassan (1985: 123-4)