Tablo 3.1. Bilişsel Çarpıtmaların Tanımları
1. HEP YA HİÇ DÜŞÜNME: Her şeyi siyah ya da beyaz görürsünüz. Eğer performansınız mükemmelin altındaysa, kendinizi tamamen başarısız bulursunuz.
2. AŞIRI GENELLEME: Tek bir olumsuzluğu hiç bitmeyecek bir başarısızlık örüntüsü olarak görürsünüz.
3. ZİHİNSEL FİLTRE: Tek bir olumsuz ayrıntıyı bulur onunla uğraşıp durursunuz, gerçeğe bakışınız, bir damla mürekkebin tüm şişedeki suyu bulandırması gibi kararır.
4. OLUMLUYU GEÇERSİZ KILMA: Olumlu olayların şu ya da bu nedenlerden "sayılmaz" olmasında ısrar edersiniz. Böylece günlük hayatınızla ters düşen olumsuz bir düşünceye kapılırsınız.
5. SONUÇLARA ATLAMA: Vardığınız sonucu destekleyecek kesin kanıtlar olmamasına rağmen olumsuz bir değerlendirme yaparsınız.
a. Zihin okumak: Kendinizce birinin size ters davrandığını düşünür, araştırmaya gerek bile duymazsınız.
b. Falcılık yapmak: İşlerin kötü gideceğini öngörür, kehanetinizin bir gerçek olduğuna ikna olursunuz.
6. AŞIRI BÜYÜTME (Felaketleştirme) ya da KÜÇÜLTME: Olayların önemini abartırsınız (beceriksizliğiniz ya da başkasının başarısı gibi), ya da minicik kalıncaya kadar küçültürsünüz (iyi özellikleriniz ya da başkasının kusurları gibi). Buna "dürbün hilesi" de denir.
7. DUYGUSAL KARAR VERME: Olumsuz hislerinizin aslında gerçeği yansıttığına İnanırsınız: "Hissediyorum, o halde gerçek olmalı."
8. -MELI-MALI CÜMLELERİ: Sanki herhangi bir şeyi yapmanızın beklenebilmesi için kamçılanıp cezalandırılmanız gerekiyormuş gibi, kendinizi -meli-malılarla motive etmeye çalışırsınız. -meli-malı'lar aynı zamanda suçludurlar. Duygusal sonuçları suçluluk duygusu olur. -meli-malı cümlelerini başkalarına yönelttiğinizde de, kızgınlık, hayal kırıklığı ve gücenme hissedersiniz.
9. ETİKETLEME VE YANLIŞ ETİKETLEME: Aşırı genellemenin uç halidir. Hatanızı tarif etmek yerine, kendinize olumsuz bir etiket yapıştırırsınız. "Ben beceriksizin tekiyim." Başka birinin hoşunuza gitmeyen davranışı karşısında "Kahrolası iğrenç herif!" dersiniz. Yanlış etiketleme bir olayı çok renkli ve duygu yüklü bir dille anlatmayı içerir.
10. KİŞİSELLEŞTİRME: Kendinizi, aslında başlıca sorumlusu olmadığınız olumsuz bir olayın nedeni olarak görürsünüz.
Sayfa 64Kitabı okuyor
·
9 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.