GAVURA GAVUR DEME HAKKI
Son okuduğum kitapta bir cümle: "Gavura bile gavur denmeyecek; benim kaynatam böyle öğretti bize." (Ahir Zaman Gülüşleri, s.15)
Araştırdığım da bu sözün hikayesi epeyce eskiye dayanıyor. Önce bir anektod paylaşayım:
Komşularımızdan Hacı Süleyman efendi adında bir ticaret gemisi kaptanı şaka olarak bize ‘Sizin Tanzimatınızın yüzünden bir kıyye (1282 gram) nohuttan oldum’ derdi. Hacı Süleyman kaptan bir kıyye nohut alarak evine gelir iken Galata’da sandıkçılar içinde bir kalabalığa rastlayarak aralarına girmiş. Bir hıristiyan bir müslümana ‘Senin bana gavur demeğe hakkın yoktur’ diye karşı koyarak söyleniyor ve toplanan halk da iki kısma ayrılarak bir kısmı ‘Evet doğrudur, hakkı yoktur’ derken diğer kısmı ise ‘Ne olmuş ki!’ diyerek tartışmayı körüklüyorlarmış. Kaptan nohut mendilinin düğüm tarafını bükmeğe başlamış ve sabrı tükenerek mendili hıristiyanın başına vurmuş mendil patlayarak nohutlar yere dökülmüş.” (Abdurrahman Şeref, Tarih Konuşmaları, 1978, Kavram Yay, İst, s. 50)
II. Mahmud'dan sonra tahta çıkan Sultan Abdülmecid dönemine ait olan bir kanunname ile, Osmanlı dahilinde hiç bir gayr-ı müslime gavur denmemesi istenmiş; bununla aslında Osmanlı halkının tek bir millet olması, hiç bir etnik unsurun ötekileştirilmemesi ve bu memlekette yaşayan bütün halkların yalnızca tek bir kimliğin, "osmanlı" üst kimliğinin birer vatandaşı olarak eşit ve adil bir yaşam sürmeleri amaçlanmıştır.
Hatta konu YGS sınavlarına bile soru olarak girmiş:
8. Galata Karakolu Tabur Ağasına müracaat eden bir Hristiyan, kendisine gâvur diyen bir Müslümandan şikâyetçi olmuş, bunun üzerine Tabur Ağası, Müslümanı karakola çağırarak "Oğul, anlatamadık mı? Şimdi Tanzimat val, gâvura gâvur denmeyecek." demiştir. Buna göre Osmanlı Devleti ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir?
A) Millet sisteminin uygulanmaya başlandığına B) Kanunuesasi'nin ilan edildiğine C) Müslüman olmayanların yönetime katıldığına. D) Avrupa devletlerinin Müslüman olmayanları kışkırttığına E) Din ve inançlarından dolayı kimsenin aşağılanmayacağına. Doğru Cevap: E
İsmet Özel ise konuyu şöyle bağlamış:
"Gâvura gâvur diyemediğin zaman Türk’e de Türk diyemezsin. Bu dilsizlik şartı gâvurun gâvurluk yapmasını engellemez; ama aynı şart karşı tarafın elini kolunu bağlar." (Cuma Mektupları)
Selam ve Muhabetle.
·
20 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.