Galileo Galilei
Venedik topraklarında eğitim veren, Pisalı bir matematikçiydi. İsmi Galileo Galilei'ydi. Galileo, fikrini spekülatörlerin teleskopu icat ettiği Flandre'den gelen fakir bir Hollandalıdan çalışmıştı, adam İtalya'ya zengin olma rüyalarıyla gelmişti. Ama Galileo mercek üzerinde ayarlamalar yaptı ve aleti oldukça geliştirdi. Teleskopu Dük'e hediye olarak veren Galileo, Padua yakınlarındaki atölyesine geri döndü ve daha da gelişmiş teleskoplar icat etti. Onları yukarı, gökyüzüne çevirmesi uzun sürmeyecekti.
Galileo zaten geleneksel düşünce biçimlerine meydan okuyan, ağzı bozuk, taşkın bir karakter olarak tanınıyordu. Çalışmaları çoğunlukla pratikti; hükümdarlara balistik, güçlendirme ve su pompalamada tavsiye veriyordu. Ama o zaman Aristo'nun doğa hakkında iki bin yıl önce yaptığı açıklamaların hâkim olduğu Hristiyan dünyasının kabul edilen görüşlerini sorgulamasıyla da biliniyordu. Kitaplarından birinde Galileo'ya Yunan öğretileri terk edilirse kimin insanlığının rehberi olacağını soran bir Aristo öğrencisi vardı. Muhatabı cevap verdi: "Sadece körlerin rehbere ihtiyacı vardır. Gözleri ve aklı olanlar kendilerini kavramak için bu organları kullanmalıdırlar." Bu iki cümle Galileo'nun pratik, deneysel bilime olan coşkusunu mükemmel açıklıyor.
Dünyanın, Yaratılış'taki yeri hakkındaki eski tutuma meydan okunması, Nicolaus Copernicus (Nikolas Kopernik) adlı Alman-Polonyalı bir âlimin Göksel Kürelerin Devinimleri Üzerine adlı kitabıyla yapılmıştı. Bir çok din adamı, hem Protestanlar hem de Katolikler şok olmuşlardı. Ama dünyanın güneşin etrafında döndüğü fikri, Tanrı'nın insanlara rehber olmaları ve yol göstermeleri için güneşi, ayı ve gezegenleri ayrı, kabuğumsu bir küreye koyduğu fikrine ters düşse de, Katolik Kilisesi bunu hemen reddetmemişti. Önce bu yeni düşüncenin İncil'e ters düşüp düşmediği tartışıldı. Gerçi tartışma uzun sürmedi. Hayatı boyunca itaatsiz görüşleri olan radikal, gezgin keşiş Giordano Bruno, güneşin bir yıldız ve evrenin ise sonsuz olduğu fikrinin de dahil olduğu birçok suçtan dolayı kâfirlikle yargılandığında, nihayet suçlu bulundu. 1600'de Roma'da, konuşmasın diye diline sokulan demir kazıkla yakılarak idam edildi.
Galileo'nun döneminde daha da çok baskı uygulayan daha geniş çaplı bir gücün altında olmasıydı. Klasik öğretilerin yeniden doğuşu Katolik Hristiyan dünyasını desteklemek için kullanılmıştı. Platon, ne yaptığının farkında olmayan bir Hristiyan peygambere; Aristo, Hristiyan geleneğinin önemli destekçisine; Batlamyus (Ptolemy) evrenin İncil'de anlatılan mitlerinin savunucusu haline getirilmişti. Yunan ve Roma mitleri bile Hristiyan alegorileri olarak yorumlanıyordu.
Galileo teleskopunu onca Ay'ı, sonra Jüpiter'in aylarını sonra da daha önce görülememiş geniş yıldız serpintilerini incelemek için kullandı. Ptolemaik sistemin imkânsızlığı ona o kadar şiddetli bir güçle çarptı ki Vatikan'ı ikna edebileceğine inandı.
Galileo, Venedik'in kısmen güvenli limanlarını bırakıp Floransa'ya geri döndü. Kışkırtıcı ve tartışmacı olsa da ve ona karşı gelen dini eleştiriler güçlense de, hep kendini beladan konuşarak çıkarabileceğine inandı. 26 Şubat 1616'da kardinal Bellarmine onu yanına çağırıp, güneş sabitken dünyanın onun etrafında döndüğü fikrinden vazgeçmesini istediğine, ayrıca bu iddiayı hiçbir şekilde yazılı ve sözlü olarak saklamamaya, öğretmemeye ve savunmamaya söz vermeliydi. Galileo bunu kabul etti. Ama bunun "gerçekten" son bir uyarı olmadığını düşünmüştü. Bu sırada Kopernik'in tüm kitapları Vatikan'da yasaklanıyordu.
Hasta ve yaşlı Galileo bir süre sessiz kaldı. Ama sonra saldırıya geri döndü: güçlü karakteri ve cahil rahiplerle yapacağı iyi bir tartışmaya olan aşkı, son sınamayı kaçınılmaz yapıyordu. 1632'de kitabı İki Büyük Dünya Sistemi Hakkında Diyalog yeni papanın (ve eski bir dostun) argümanlarıyla dalga geçince Galileo işkenceyle ve diri diri yakılmakla tehdit edilmişti. Uzun ve zorlu sorgulardan sonra sözlerini geri aldı ve dünyanın güneşin etrafında dönmediğini ilan etti. Yine de "ciddi kâfirlik şüphelerinden" mahkûm edildi. Efsaneye göre, herkesin içinde Kopernik sistemini reddettikten sonra, inatla "ama yine de dönüyor" diye fısıldadı. Cezası önce Roma tutuklu kalmak sonra da yazmaya devam ettiği için Tuskana'da ev hapsiydi.
Yaşlı, evde hapis, körlüğün ve ölümün eşiğindeyken Hollandalılar Galileo'ya denizde boylamaları ölçmenin sırrını keşfetmelerine yardım etmesi için para vermeyi teklif ettiler. Bu, okyanuslara güvenle açılmak için gerekliydi. Bu fikir neredeyse aklına yatıyordu ama utançlı Katolik Kilisesi, onun Amsterdam'ın altınının almasına yasak getirdi.
Bu arada, Kopernik sistemine olan yazılar, 1835'e kadar Vatikan'ın yasaklı kitaplar listesinde kaldı.
Sayfa 328 - Yakamoz KitapKitabı okudu
·
82 görüntüleme
Galileo, mikroskoplara ve teleskoplara hayrandı, 1624'te Roma'da bileşik mikroskobunun açığa çıkardığı de böceklerle hava atmıştı. Londra ve Leiden'de Hooke, Huygens ve ünlü Antonie Van Leeuwenhoek merceklerinden baktıklarında küçük dünyalar daha büyük çaplarda keşfedilmişlerdi. İnsana kâbus veren bit, küf ve diğer kıpırtılı, balık yavrularına benzeyen şeylerin inanılmaz resimleri basılmıştı. Engizisyon'un sebep verdiği endişelere rağmen Galileo, Hristiyan Cenneti'ne girebildiyse, kesin aşağı bakıp olanları görünce çok güneyde ve çok erken doğduğu için kafasını hayal kırıklığıyle sallamıştır. (s.345)
Cehalete karşı savaşan büyük bilim adamı.
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.