All you need to know about "Talmud"
Talmud, İbranice "öğretmek" demektir. Peki nedir bu yahudilerin Tevrattan bile daha çok önem verdikleri kitapları?
Talmud, esasında, Tevrat'ın hükümleri üzerinde yapılmış olan şifahi yorumlardır. Asırlarca nesilden nesile yahudi hahamları tarafından nakledilen bu yorumlar, semitik toplumun ihtilaflarının çözümünde nihâi hüküm kaynağı olmuştur. Miladi ikinci yüzyıla kadar da şifahi olarak nakledilen Talmud, değerinden hiçbir şey kaybetmemiştir.
Ancak, Miladi II. yüzyılda bu şifahi hükümlerin kaybolmasından endişe duyan yahudi Hahamı yahuda Ha-Nasi (M.S. 125-127) Talmud şifahi prensiplerini, ilk defa yazılı olarak tesbit etmiştir. Asıl metin kısmını teşkil eden Mişna ile yorum kısmını teşkil eden Gemara'dan müteşkkil olan Talmud, yahudi toplumu için çok önemli dinamizm kaynağı olmuş, yahudinin varlığını ve tarih içindeki mevcudiyetini yüzyıllar içinden günümüze kadar getirmiştir. yahudi felsefesinin teşekkülünde Talmud, direkt olarak rol oynamış ve Beynelmilel sermayenin yahudi lehinde icraatına, Talmud yön vermiştir.
yahudiler, hasretini çektikleni dünya cennetini sadece Talmud sahifelerinde bulmuşlar, derinden özlemini hissettikleni dinî arzularını Talmudla teskin etmişlerdir. Özellikle, hakim unsur olan Ortodoks yahudilik için Talmud, her türlü Yasal çalışmalarda ana kaynak olmuştur.
• Talmud'un tedvini yaklaşık olarak 1000 yıl kadar devam etmiştir.
Talmud 2 kısma ayrılır: Mişna ve Gemara.
(1️⃣) Mişna: İbranice "Bilgi" yahud "İkinci Kanun" (Second Law) anlamına gelir. yahudiler Mişna'nın da Hz. Musa'ya Tur'da indirildiğine inanırlar. Mişna asıl metni temsil eder. yahudilerin Tevrat'tan sonra kendileri için koydukları ilk kanuni prensiplerdir. Onu. Judah Hanasi (M.S. 190-200) tarihleri arasında, yani, Romalı Titus'un yahudi Mabedi'ni tahribinden bir asır sonra, derlemiştir. Mişna 6 bölümden oluşur.
1) Zeraim: 11 risaleden oluşur. Zirai meseleleri ihtiva eder.
2) Moed: 12 risaleden oluşur. Oruç, bayram ve önemli günleri kapsar.
3) Nashim: 7 Risaleden oluşur. Evlilik ve boşanma hükümlerini ihtiva eder.
4) Nezikin: 10 risaleden oluşur. Medeni ve Ceza Kanunlarına şamildir.
5) Kodashim: 11 risaledir. İbadet usullerinden bahseder.
6) Toharoth: 12 risaledir. Temizlik ve necaset prensiplerini ihtiva eder.
• Toplam 63 risaleden oluşan Mişna'ya ek olarak 6 küçük risale daha vardır.
1) Sefer Torah
2) Mezuzah
3) Tefillin
4) Tzitzith
5) Abadim
6) Kuthim
• Daha sonraki Yeni Talmud baskılarına bir 6 risale daha eklenmiştir:
1) Aboth de robbi nathan
2) Soferim
3) Semahoth
4) Kallah
5) Derech eretz rabbah
6) Derech eretz zuta
• Mişna'yı toplayan kişi Haham Judah Hanasi'dir.
• Mişna'nın hükümleri kaynağı meçhul olan genel hükümlerdir. Bir konuda ikisi arasında tenakuz olursa, Hakimlerin görüşleri tercih edilir.
• Mişna'nın dili, kendisinde Yunanca ve Lâtince'nin tesiri görülen Yeni İbranice (Neo-Hebrew)'dir.
_______________________________________
(2️⃣) Gemara: Gemara İkmal (Completion) anlamına gelir. Mişna'nın şerhidir. Onu ilk defa, Judah Hanasi'nin oğulları olan Haham Gamaliel ve Simeon ortaya koymaya başlamış, sonra Haham Ashi bu işi; Fırat nehri kenarında M.S. 365-425 arasında yeniden ele almıştır. Nihayet Gemara'yı, Haham Abino (Rabina olarak da adlandırılır) tamamlamış, yaklaşık olarak M.S. 498'de Haham José de Gemara'ya son şeklini vermiştir.
Gemara da iki kısma ayrılır:
1) Gemara Yeruşalmî (Kudüs Talmudu)
2) Gemara Babili (Babil Talmudu)
1) Gemara yeruşalmî, Mişna'nın şerhi Filistin hahamlarının (özellikle, Taberiyye Medreseler âlimlerinin) yaptıkları münakaşaları ihtiva eder. Kudüs Talmudu'nun derlenme tarihi M.S. 400'e kadar varır.
• Gerçekte Yeruşalim Talmudunu (Kudüs Talmudu) yazanlar, Kudüs bilginleri değil, Kayseriyye (Caesarea) bilginleridir.
• Bugün tab' edilmiş şekliyle Yeruşalim Talmudu, Niddah risalesini altıncı risaleden ayırarak; altı risaleden sadece dördünü ihtiva eder. 5. Risale ise Musa b. Meymun zamanında Talmud'dan hazfedilmiştir.
• Genel yahudi ansiklopedisi yazarı Yeruşalim Talmudu'nun birçok bölümünün eksik olduğunu kabul etmiş, ve hahamlar tarafından kavranamayan manaları açıklığa kavuşturmak amaçlı değiştirildiğini/hazfedildiğini (tahrife uğradığını) itiraf etmiştir.
• Filistin Talmudu (Yeruşalim Talmudu) İbranice yahut Batı Arâmicesi ile yazılmıştır.
• Yaklaşık olarak 750.000 kelimeyi ihtiva eder. Bunların yüzde onbeşi, kıssalar ve yahudi hikâyeleri olan Heggadah'dır. İşte bu hurâfi hikâyeler, israiliyatın esasınıı teşkil eder.
2) Gemara Babili, Mişna'nın prensipleri etrafındaki münakaşaları ihtiva eder. Gemara Babili'yi, Babil yahudi âlimleri derlemişlerdir. Bu Talmud'un da derlenmesi yaklaşık olarak M.S. 500'de sona ermiştir.
Babil Talmudu'nun esası, Judah Hanasi'nin Mişnası ile Haham Abba Areka'nın Sura'da yazdığı şerhlerdir.
Babil Talmudunu; Rabbina'nın yardımı ile ilk yazan Ashi (M.S. 427)dir. Ashi bu işi, yahudilerin elinde güvenilir kanunî bir düsturun bulunması ve yahudi talebelerinin tedris edeceği bir Kitabın meydana getirilmesi için yapmıştı. Başladığını tamamlamadan ölen Ashi'nin işini M.S. 499'da ölen Haham Rabina Bar Huna tamamlamıştır.
KUDÜS VE BABİL TALMUDU'NUN MUKAYESESİ
• Kudüs Talmudu, Babil Talmudu'ndan gerek keyfiyet ve gerekse kemiyet bakımından birçok yönden ayrılır.
• Kudüs Talmudu, Babil Talmudu'nun içine aldığı konunun üçte biri kadardır.
• Yine Babil Talmudu'nun temayüz ettiği genellik ve mantıki derinlik (Dialectic profundity)den Kudüs Talmudu mahrumdur. Bu keyfiyet, Babil Talmudu'nun derlendiği bir asırlık sukûn ve selâmetten kaynaklanır. Kudüs Talmudu ise, Roma zulmü nedeniyle müsait olmayan zamanlarda acele alarak toplanmıştır.
• Kudüs Talmudu, içine Batı Aramice ibarelerinin girdiği İbranice ile ayrılır. Babil Talmudu ise, içine İranice ibarelerin de girdiği, çoğunlukla Doğu Aramicesi ile yazılmış olup; Arapça, Süryanice, Yunanca, Lâtince ve Keldanice kelimeleri de ihtiva eder.
______________________________________
• Talmud'a çok benzeyen "Midrash" denilen bir kitap daha vardır. Bu da Talmud'un tamamlanmasından sonra hahamların uydurduğu ya da topladıkları hikmetli kıssaları ve hükümleri ihtiva eder.
• Mişna'ya benzer bir diğer önemli kitap da "Braitha"dır. Mişna'nın derleyicisi Judah Hanasi'den sonra gelen Tannaim bilginlerinin öğretilerini ihtiva eder. Braitha ile Mişna'yı ayırmak için Mişna'ya "Mathnithan" (Our mishnah) denir.
______________________________________
TALMUD'UN (SÖZLÜ KANUN) MEYDANA GELİŞİ VE ÖNEMİ:
İlk defa Ferisilerden olan yahudi Hakimleri, Tevrat'ta yazılandan başka, Hz. Musa'dan rivayet olunan diğer kanunları icad etmişler ve ona «Sözlü Kanun» adını vermişlerdir. Yine onların inançlarına göre, bu «Sözlü Kanunları Hz. Musa yazmamış ve başka birisinin de yazması caiz değildir. Bunun için hahamlar, onu nesilden nesile gizli olarak nakletmişlerdir. Ancak yahudilerin M.S. 135'de Barkochba'nın başkanlığında, Yunanlılara karşı giriştikleri başarısız yahudi İsyanı'ndan sonra yahudiler bu gizli kanunları kaybolmasından korkarak Talmud kitabında toplamaya başlamışlardır.
Genel yahudi Ansiklopedisi yazarının yazdığına göre, «Yazılı ve Sözlü kanun, yahudilerin yanında hüküm'de aynı itibar olunur. Yahudiler ikisinin arasını sadece isimde ayırırlar.
FERİSİLER
M.Ö. 200 senesinde ortaya çıkan Ferisiler, M.S. 200 senesine kadar yahudi toplumunda varlıklarını sürdürdüler. "Sözlü Kanunu" icad eden bunlardır. Ferisiler, M.Ö. 444'de ölen Haham Ezra'ya tabi olmuşlardır. Klasik yahudi yazarları, Ferisilere "Büyük Havra Adamları" (Men of Great Synogoque) diye işaret etmişlerdir. Ferisiler, Ezra'yı, Hz. Musa'dan sonra en büyük yahudi Muallimi sayarlar.
• Ferisi, ayrılmış olan demektir. Bu anlamın kaynağı, onların Tevrat prensiplerine bağı kalan genel yahudi Ekolünden ayrılmış olmalarından yahud ilk defa kendi görüşlerirne bağlı kalan Ferisilere karşı, ayaklanan, Sadukiler (Sadducces) gurubundan ayrılmalarından kaynaklanabilir.
• Daha sonra Ferisiler, arasından Karailik hareketi zuhur etmiştir. Bunlar, Ferisi inancının geçersizliğini ilan etmişler, Ferisilerin, kendi duygularını ve isteklerini tatmin için koydukları Talmud'dan yüz çevirmişlerdir.
• Aynı şekilde Reformist yahudiler (Reform Jews) de Sözlü Kanun olan «Talmud»un semâdan inmiş olmasını ve Hz. Musa'dan rivayet edilmiş olmasını inkâr etmişlerdir.
• Modern Ortodoks yahudiler ise Ferisileri, sapıklar olarak telakki etmişlerdir.
Fakat tüm bunlara rağmen bugün Talmud'a inanmayan bir yahudi yahudilerce sapık sayılmaktadır. Talmud prensiplerine, yahudileri tutunmaya sevk eden şey, kudretlerinin ani çökmesi ve bütün medreselerinin bir anda kapanmış olmasıdır. İşte bu durum, gelecek merhaleler için onları, yeni prensipler aramaya sevketmiştir. Böylece yahudiler, Evrensel bir imparatorluk kurmayı hazırlamak için, yalnız dini prensipler çerçevesinde topluma hakim olmayı ve hayatı idame ettirmeyi kendilerine öğreten Talmud'da, aradıklarını bulmuşlardır.
______________________________________
TALMUD'DA KADIN:
«Kadın ev idaresinde kötü davranırsa yahut koca ondan daha güzel bir kadın bulursa, eski karısını boşama hakkı vardır.»
~ Talmud'dan alıntıdır
Kadının yahudi dinî okullarına alınmaması, yahudiliğin kadını hakir görmesini te'yid eder. yahudi Ansiklopedisi yazarı, bunu iki sebebe bağlar:
1- Çünkü kadın (Hafif Akıllıdır) (Light Minded)
2- Kadının öğrenimi dinde zorunlu değildir.
(Bu bölüm bir yerlerden tanıdık geldi sanki de, neyse...)
______________________________________
TALMUD'UN FİLİSTİN'E DÖNÜŞ HAKKINDA GÖRÜŞÜ
yahudiler, Filistin'e dönüşün kendileri için bir vecibe olduğu kanaatindedirler. Çünkü yahudiler, ülkelerinden zorla çıkarılmışlar, kuvvet zoruyla sürülmüşlerdir. Fakat Talmud, bu yahudi kanaatini tamamen yalanlar. Rabbın, yahudileri, dilemesi ve iradesiyle çıkardğını, Talmud rivayetleri te'kid etmektedir. Bu Talmud şehadetlerinden anlaşılıyor ki, yahudilerin Filistin'den tardı ve Hz. Süleyman'ın yaptığı asli mabedin tahribi Allah'ın bir iradesiydi. yahudi davâsı, yalan, iftira, sahtekânıktan başka bir şey değildir.
______________________________________
TALMUD'UN HÜKÜMLERİNDEN BİR KESİT:
• Herhangi bir yahudi bir yabancının önünde bir başka yahudinin aleyhine şahitlik yaparsa; açıkça ona lânetlenir ve küfredilir.
•Bir yahudinin yabancıya karşı yaptığı yemin ise, onu hiçbir zaman bağlamaz.
• yahudi doktorların salgın hastalıklar esnasında yabancıları kurtarması da caiz değildir.
• Yabancıların kasaplarının eti, ölü hayvan etidir.
• Bir yabancıyı, yahudi evine davet caiz değildir. • Yine yabancının kaybettiği eşyayı geri vermek de caiz değildir.
• yahudiye ait bir öküz, yabancı bir öküzü boynuzlarsa, yahudiye birşey lâzım gelmez. Fakat, yabancı bir öküz, yahudiye ait bir öküzü boynuzlarsa, yabancının meydana gelen zararı yahudiye vermesi gerekir.
______________________________________
BONUS: Talmud'dan (akıllara zarar) birkaç alıntı daha:
• "Yalnız Yahudiler insandır. Goyim (gayri yahudiler, diğer milletler) hayvandır." Baba Batra 114b, Jebamot 61a, Keribot 6b ve 7a.
• "Goyimin en iyisi bile öldürülmelidir." Avodak Zara 26b, Tosefoth.
• "Yehova (Allah), bir gayri yahudiye malını iade edeni kesinlikle affetmez" Sanhedrin 76 b-76a.
• "Bir kuti (gayri yahudi) bir yahudiyi öldürürse cezaya çarptırılır. Fakat bir Yahudi bir kutiyi öldürürse cezaya çaptırılmaz." Sanhedrin 57a
• Bir çocuk, bir yetişkin tarafından baştan çıkartılıp ırzına geçilirse bu ırza girme hadisesi olarak kabul edilmemeli." Kethuboth 11b
• "Bir kadın kocasının izni ile -parasını vererek- kendisi ile cinsi bir şekilde alakadar olacak bir şahıs kiralarsa, bunda hiçbir kabahat yoktur. Fakat bu kiraladığı şahıs gayri Yahudi ise bu kabahattir. Zira kazançlı çıkan gayri Yahudidir. Fakat aynı vaziyet, bir Yahudi erkeği ile gayri Yahudi bir kız arasında vuku buluyorsa zararı yoktur." Kethuboth 51b
• "Bütün yeryüzündeki gayri yahudiler eşektir." Kethuboth 111b
• "O şahıs ki daha annesi yaşlı değildir ve babası ölmüştür ve validesi yabancı erkeklerin koynuna girmek istemez ve kendi oğlu ile yatmak ister ve keza oğluda validesi ile yatmak isterse, böyle bir vaziyette eğer bu işler zor kullanılmadan yapılıyorsa, bize düşen bir vazife yoktur ki oğul evlenme yaşına gelip de başka bir kızla evlenmek talebinde bulunur ve validesi buna mani olmak isterse, oğul kendi karısının cinsi arzularını hem de annesinin cinsi arzularını tatmin etmeli; ta ki validesi başka bir erkek buluncaya kadar." Kethobuoth 76a
• "Adem bütün hayvanlar ile çiftleşmiş, fakat Havva'nın verdiği tadı hiç birinde bulamamıştı." Yeboamoth 63a
• "Ölmüş kadın ile temas o kadının hayattaki vaziyetinde iken yapılan temas gibi kabul edilir." Yeboamoth 55b
______________________________________
Kaynak: 
Yahudilik'de Talmud'un Mevkii ve Prensipleri
·
288 görüntüleme
Hahamlık rütbeleri:
• Mişna'nın yazılmasına iştirak eden bilginlere "Tannaîm" adı verilir.
• Mişna'nın şerhi Gemara'yı meydana getirmeye iştirak eden bilginler de "Amoraîm" ismi ile tanınırlar.
• Altı ve yedinci asırlarda şerhlerini, Talmud'a ilave edenlere de "Saboraîm" yani akıllılar yahut tartışanlar adı verilir.
• Talmud'u tefsir eden hahamlar, yahudi konsüllerinin reisleri olursa, Genim adını alırlar.
• Diğerlerine ise "Posekim" yani karar verenler, ayırıcılar denir.
• Haham José, yahudilerce "telkin edici" yahud "emredici" olarak adlandırılanların sonuncusudur.
• Ona tabi olan âlimlere «Ashâb-ı Rey» (Opinionist) adı verilir. Çünkü bir şeye emretmek onların ihtisaslarından sayılmazdı, onlar sadece geçmiş hükümlerden sonuç çıkarmaya muktedirler.
• Onların yerini Yüce âlimler (sublime Doctors) almışlardır.
• Daha sonra da "Rabbis" denen hahamlar devri gelmiştir.
Kitaptan birkaç not çıkarayım derken yanlışlıkla yeni bir kitap yazdım🥲
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.