Samanyolu
Samanyolu sarmal bir yapıya sahiptir. Kabaca 100.000 ışık yılı çağında, 1000 ışık yılı kalınlığındadır. 100 milyar ila 400 milyar yıldız içeriyor. Güneş Sistemimiz merkezden yaklaşık 26.000 ışık yılı uzaklıktaki Avcı Sapağı’nda bulunuyor.
Antik Yunan gözlemcileri Samanyolu’nun soluk kuşağını Tanrıça Hera’nın döktüğü bir süt akıntısı olarak hayal etmiş ve ona “sütlü çember” adını vermişlerdir. İngilizce’ye de buradan yola çıkarak “milky way” adıyla geçmiştir. Türkçe’deki Samanyolu adı ise Pers kültüründeki saman çalan hırsızların kaçarken samanları saçtıkları düşüncesinden gelmektedir.
Samanyolu’nun şekli evrende bize benzeyen diğer galaksilerin şeklinden hareketle yorumlanıyor. Şekli hakkında halen yeni açıklamalar ve keşifler geliyor. Sarmal kolların tam sayısı ve doğası ble halen tartışmaya açık. Bazen dört bazen iki kol var gibi görünüyor.
Merkeze yakın yıldızların daha hızlı dönmesinden dolayı sarmal kollar sabit değildir ve sürekli kendilerini yenilerler.
Galaksinin dış kenarındaki yıldızlar beklenene göre çok daha hızlı dönmesi açıklanamayan bir olgu. Bu da Samanyolu’nda herhangi bir şekilde tespit edilemeyen ancak güçlü bir kütle çekimsel etkiye yol açan farklı bir madde olduğunu gösteriyor. Bu maddeye karanlık madde ismi veriliyor. Evrenin %23’ünü karanlık madde oluşturuyor.
En eski yıldızların yaklaşık 13 milyar önceye dayanması Samanyolu’nun evrenden çok da genç olmadığını gösteriyor. Disklerde daha genç yıldızların olması ise birkaç küçük ve düzensiz galaksinin birleşmesiyle oluştuğunu gösteriyor.
Samanyolu Yerel Grup adı verilen başka galaksilerle hareket ediyor. En yakın komşusu kendinden bile daha büyük olan Andromeda galaksisi. Yerel grupta çoğu küçük olmak üzere birkaç düzine galaksi bulunuyor.
Samanyolu’ndaki yıldızlar popülasyon adı verilen iki gruba ayrılır. Popülasyon I yıldızlar daha fazla ağır element içerirler, çok büyüktürler ve kısa ömürlüdürler. Popülasyon II yıldızları ise daha az ağır element içerirler, Güneş’ten daha küçük ve sönüktürler ve son derece uzun ömürlüdürler. Galaksinin en yaşlı yıldızlarıdır.
Bazı küçük galaksiler Samanyolu’na yaklaşarak parçalanıyor.
Galaksimizin merkezinde bir süper kütleli kara delik var. Bunlar evrenin ilk dönemlerinde dev yıldızların çökmesiyle oluşmuştur. Daha sonra galaksiler birleştikçe muazzam bir şekilde büyümüşlerdir. Sagittarus A* adlı bu kara delik 4,1 milyon güneş kütlesindedir ve Merkür’ün yörüngesinden çok daha küçük bir çapa sahiptir.
Samanyolu’nda en az yıldızlar kadar gezegen vardır.
Sayfa 16Kitabı okudu
·
19 views
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.