Boranlı Yedigey'den öğreneceğimiz çok şey var
"Gün Olur Asra Bedel" Cengiz Aytmatov için kariyer zirvesi sayılabilecek oldukça uzun bir roman. Olaylar asıl mesleği balıkçılık olan ancak İkinci Dünya Savaşı sonrasında balıkçılık yaptığı yerlerden memleketinden ayrılmak zorunda kalınca Sarı Özek bozkırının ortasındaki birkaç haneden oluşan Boranlı köyüne yerleşmiş Yedigey isimli demiryolu işçisinin gözünden anlatılır.Otuz yıl aynı istasyonda beraber çalıştığı dostu Kazangap'ın vefatı sonrasında vasiyeti üzerine onu, efsanelere konu olmuş Ana Beyit mezarlığına defnetmek için merhumun oğlu, damadı ve birkaç kişiyle daha mezarlığa doğru (kitapta yaklaşık otuz kilometrelik uzunca bir yoldan bahsedilir.) yola koyulurlar. Planlarına göre aynı gün içerisinde cenazeyi münasip şekilde defnedecek ve geri döneceklerdir...
İşte o gün Yedigey için bir "Asra Bedel" olur. Yedigey'in hatıraları ışığında zorluklarla dolu geçmişine gider Yedigey'in o zamanlar yaşadıklarına bilfiil yaşamış gibi şahit oluruz. Kazangap'la tanışması, Boranlı'ya yerleşmesi, eşi Ukubala ile ilk çocuklarını karşılaması, idealist öğretmen Abutalîp ve eşi Zarife ile yaşadıkları Kazak-Kırgız kültüründeki bir takım efsanelerle de birleştirilerek okura sunulur.
Eserin genel manada bir dönem eleştirisi olduğunu söyleyebiliriz. Sovyet döneminde kendi kültürel kimliğinden uzaklaştırılmaya çalışılan toplumlara bir de siyasi baskılar dayatılınca yaşanan elim hadiseler okurken derin düşüncelere dalmanıza neden oluyor.
Ayrıca toplumsal anlatılar haricinde bazı şahıs tiplemeleriyle (örneğin hayırsız evlat rolündeki Sabitcan, baskıcı rejimin halka düşen askeri gölgesi Tansıkbayev, şehirli ve aydın rolündeki Jeolog Yelizarov gibi) olayların içi yüzü de gözler önüne seriliyor.
Üzerine konuşmadan geçemeyeceğim bir diğer önemli bölüm de "mankurt" kavramı. Mankurt anlatısı ile yazar bizlere köleleştirilmiş ve ruhsuzlaştırılmış özgür iradesi ile karar veremeyen deyim yerindeyse kölelerden bahseder kitapta "işte şu kişi mankurttur" diye bahsedilmez çünkü onları biz okurların ayırt edip modern kölelik kavramının bilincine ulaşmamızı ister Cengiz Aytmatov.
Ve son olarak kitabın tamamlayıcısı olan 
Cengiz Han'a Küsen Bulut adlı eserin de okunmasını en azından Abutalîp'in başından geçenlerin öğrenilmesi ve anlaşılması için gerekli görüyorum.
Buraya kadar okuduğunuz için teşekürler, kalın sağlıcakla
·
59 views
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.