Bir "Dünya İnsanı"nın Cenaze Töreni (Bir Yahudi kızın mektubu)
84 yaşında hayata gözlerini kapayan doktor Hildenburg'u bugün toprağa verdik. Protestan olduğundan cenaze önce kirche'ye [kilise] götürüldü, oradan da mezarlığa... Tören sırasında hiçbir zaman böylesine içli duygular, böylesine yürekten kopan sözler ve acılı gözyaşlarıyla karşılaşmadım... Öyle darlık içinde öldü, ki cenazesini bile kaldıracak parası yoktu.
M...'de 58 yıl doktorluk yapmıştı. Bu zaman içinde insanlık için çok iyi işler yaptı. Ah, Fyodor Mihayloviç, bilseydiniz onun nasıl bir insan olduğunu!.. Doktordu, kadın doğumcuydu, adı hiçbir zaman unutulmayacak, hatırası kuşaktan kuşağa aktarılacaktır, hakkında efsaneler bile söylenir olmuştu. Basit halkın babasıydı, herkes "baba" diye hitap ederdi, adeta taparlardı ona, halk bu insanın ölümüyle neleri yitirdiğini anladı. Tabutunda yatarken (kilisede) onun için ağlamayan, ayaklarını öpmeyen bir tek insan göremezdiniz, özellikle çok yardımını gören, ruhu cennette huzur bulması için gözyaşları içinde dua eden Yahudi kadınlar... Bugün eski aşçımız bize uğramıştı, çok yoksul bir kadındı, anlattıklarını aynen aktarıyorum: "Sonuncu çocuğumun doğumuna gelmişti, evde hiçbir şey olmadığını görünce çıkarıp 30 kapik verdi, sonra her gün uğradığında çorba kaynatmam için 20 kapik bıraktı, iyileştiğimde de iki keklik yolladı." Yoksul bir kadına doğum için çağrıldığı bir gün (her zaman ona baş vururlardı) doğacak çocuk için kullanılacak bez görmeyince, üst gömleğini ve başındaki örtüyü (başına örtü bağlardı) çıkarıp kesmiş ve oraya bırakmış.
Oduncu bir Yahudi'yi tedavi etmiş, ardından adamın karısı hastalanmış, sonra da çocukları... Günde iki kez uğruyormuş, hepsini sağlığına kavuşturduktan sonra Yahudi'ye: "Bana ne ödeyeceksin bakalım?" diye takılmış. Bir tek keçisi kaldığını, onu da gerekli ödeme yapmak için o gün satacağını söylemiş oduncu. Öyle de yapmış, 4 rubleyi doktora götürmüş. Doktor bu 4 rubleye 12 ruble ekleyerek uşağını inek almaya pazara göndermiş, bir saat sonra ineği oduncuya teslim etmişler, ineği getirenler: "Doktorun keçi sütünün zararlı olduğunu sizlere bildirmemi istedi" demişler. İşte, ömrünün sonuna kadar böyle yaşadı. Köylerde, kasabalarda yoksul insanlara 30, 40 ruble dağıttığı olurmuş; çok örnekleri var.
Ona kutsal biri gibi cenaze merasimi düzenlediler. Bütün dar gelirliler dükkânlarını kapatarak cenazesine koştular. Protestan dininden olan birini son yolculuğuna uğurlarken dinen uygun olmadığı halde, tabutun başında Zebur'dan dualar okuyan Yahudi çocukları da vardı, tören sırasında tabutun önünden geçerek çocuklar yüksek sesle bu duaları okudular. Sinagoglarda ruhu huzura kavuşması için ayinler düzenlendi; ayrıca tören boyunca kentin bütün kiliselerinde çanlar çaldı. Askeri bando da bulunuyordu, merhum için görev yapmayı onur bilerek Yahudi müzisyenler de gelmişti. Dar gelirli halk beşer onar kapik bırakmıştı, varlıklı Yahudiler hatırı sayılır miktarda para bağışlamışlardı. Siyah ve beyaz şeritle çevrelenmiş taze çiçeklerden üzerine yaldızlı harflerle merhumun önemli hizmetleri yazılmış şahane büyük çelenkler hazırlanmıştı, ben seçemedim, hangi hizmetini oraya sığdırabilirdiniz ki?
Mezarının başında hem Protestan papazı, hem de Yahudi haham konuştu. İkisi de gözyaşlarına engel olamadı. Doktor Hildenburg, zavallı ihtiyarcık yıpranmış üniformasıyla yatıyordu; başı eski bir örtüyle bağlanmıştı, o aziz, sevgili başı, sanki uyuyor gibiydi, yüzü o kadar canlıydı ki!..
Sayfa 751 - 752, 753 Yapı Kredi Yayınları
35 views
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.