Domates çekirdeği neden sarıdır?Bilen yoruma yazabilir mi?
Domates, küçükken kendi kendime yaptığım ilk yemekti. Gerçi pişirmiyordum, hatta henüz bıçak kullanmayı bilmediğimden kesemiyordum bile ama ortaya muazzam bir lezzet çıktığından benim için basbayağı yemek demekti. Mutfaktaki tezgahın üzerinde parlayan tam olmuş domateslerden birini kapıp, yanağından güzel bir ısırık alırdım. İçi de dışı gibi kırmızı olurdu, sulu sulu. Sonra içine az biraz tuz serpip bir ısırık daha alırdım. Basit ama ne büyük keyifti... Domatesi tuzlaya tuzlaya yedikçe, çenemden aşağıya suları akar; dudaklarım kızarır, kenarları hafif yanmaya başlardı. Baştan çıkarıcı domatese teslim olurdum. En son kasede biriken tuzlu domates suyunu ise çekirdekleriyle birlikte son damlasına kadar kafaya dikerdim.
olmazsa olmazı gibi görünen domates, aslında sonradan gelmiş bir yabancı gelin. Anavatanı Peru ama dünyaya yayıldığı yer Meksika. Domates kelimesinin kökü ise eski bir Meksika dilinde “şişen meyve” anlamına gelen xitomatl kelimesinden geliyor. Hernán Cortés’in 1521’de İspanya adına Meksika’yı keşfetmesiyle önce Avrupalılar, sonra da tüm dünya domatesle tanışıyor. 1500’lü yılların ortalarına geldiğimizde ise bugünkü gibi kırmızısı değil sarısı tüketiliyor ve “altın elma” olarak anılıyor. Mutfakta yaygınlaşması ise yüzyılları buluyor. Yemek yerine süs bitkisi olarak kullanılan domates, uzun bir süre zehirli zannediliyor. Bu yanlış algının sebebi, aynı familyadan gelen başka bitkilerin zehirli olması ve domatesin yapraklarının zehirli sanılması. Bugün hâlâ domatesin eleştirilere konu olması (bkz:rotten tomatoes) zamanında kendisine atfedilen bu kusurlardan olsa gerek. Domatesin Türkiye’ye gelmesi ise yaklaşık üç yüz yıl öncesine dayanıyor. İlk geldiğinde Frenk badıcanı deniyordu ve yeşil olarak tüketiliyordu. Bugün ise Türkiye, dünyanın en büyük beş üreticisinden biri ve domatessiz bir Türk mutfağı hayal bile edilemez. Bunun arkasındaki en büyük neden bölgede kolay yetişmesi. Lezzeti, farklı şekillerde kullanılabilmesi, saklanabilmesi, içerdiği yüksek asit oranı sayesinde konservelemeye müsait olması ve sağlığa yararları, domatesin tüm dünyada bu denli tercih edilir olmasının ardındaki diğer sebepler.
·
43 views
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.