Home
Search
Explore
What to Read?
Sign In
Sign Up
Shopping
Explore
Books
Authors
Readers
1000Kitap Android ApplicationFREE – Download from Google Play
1000Kitap iOS ApplicationFREE – Get it from App Store
©2024 · 1000Kitap Web Application · 2.37.40
Gönderi
Alp Er Tunga’nın efsanelere ve "Kutadgu Bilig", "Divani Lügati-t Türk", Herodot’un "Tarih" kitabı gibi çeşitli kaynaklara konu olan destansı yaşamından yola çıkılarak yazılmış olan bu kitapta; ilk Türk başbuğu Alp Er Tunga’nın kahramanlıklarından bazılarını ve dönemin İskit budununun il olma yolunda Çin, Med, Babil, Urartu, Asur gibi çeşitli devletlerle olan mücadelesi anlatılmaktadır.
Orhan Yeniaras, kaynak kısıtlılığı dolayısı ile oluşan spekülasyonlara rağmen dönemin İskit tarihi ve Alp Er Tunga hakkında güzel bir eser ortaya koymuştur. Kitapla ilgili tek olumsuz düşüncem ise bazı yan karakterlerin fiziki özelliklerine fazla değinilmesi oldu. Bu durumun, okurken konudan uzaklaşılmasına ve kitabın akıcılığının sekteğe uğramasına neden olduğunu düşünüyorum.
Kitabın detaylarına inmeden önce Alp Er Tunga ve İskit tarihi hakkında yaptığım bazı araştırma verilerini kısaca aktarmak istiyorum. En çok kabul gören düşünceye göre İskitlerin tarih sahnesine ilk çıkışı, Kimmerler adında başka bir Türk kavminin topraklarına göç edip burada nüfus edinmeleriyle olmuştur. Yunan şehir devletleri ve kolonileri ile ticaret yaparak gelişmişler ve zenginleşip altından paralar işlemişlerdir. İşbaka, Bartatua ve Madyes (Alp Er Tunga olduğu rivayet edilir) gibi hükümdarları sayesinde hakimiyet sahalarını Anadolu’ya kadar genişletmişlerdir. Mançurya, Kafkasya, Tuna ve Volga nehirlerini kapsayan bir sahada etkinliklerini sürdürmüşlerdir. Zamanla Gotlar, Sarmatlar ve Hunlar gibi kavimlerin göçleri; siyasi karışıklıklar ve Makedonya krallığının baskıları sonucu siyasi varlıklarını yitirmişlerdir.
Alp Er Tunga hem Türk tarihi hem de Türk edebiyatı açısından önemli bir figürdür. İskitlere altın çağlarından birini yaşatması, adına hikayeler söylenip ağıtlar yakılması, Tomris Hatun’un Alp Er Tunga’nın soyundan geliyor olması Alp Er Tunga’nın ne kadar önemli bir figür olduğunu tasdik etmektedir. Alp Er Tunga ismi, pek çok kaynakta farklı şekillerde geçmektedir. Herodot’a göre Madyes, Firdevsi’ye göre Efrasiyab, Orhun Yazıtları'nda Tunga Tigin… Bu adlandırmalardan bazılarının ise tamamen yanlış algıdan ibaret olduğu düşünülmektedir. Örneğin, İlber Ortaylı'ya göre Efrasiyap, Türk-İran çatışmaları sonucu ortaya çıkmış bir isimdir ve Alp Er Tunga ile ilgisi yoktur. İsimsel tartışmaları bir kenara bırakırsak, Alp Er Tunga, göçebe Türk kavimlerini bir araya getirerek il gibi bir yapı oluşturup Türk tarihi açısından önemli bir yere sahip güçlü ve zeki bir liderdir.
Kitaba dönecek olursak, olaylar Türk siyasi birliğinin bozulup dağılmaya, Türk kadınlarının ve çocuklarının köle pazarlarında satılıp Çin sarayında hizmetçi olarak kullanıldığı bir dönemde geçiyor. Türk budunlarının ise Çin ve Medler gibi uluslar tarafından asimile edilmeye çalışıldığı bu zor dönemde, Türkistan’daki her Türk bir kurtarıcı beklerken tarih sahnesine Alp Er Tunga adında bir yiğit çıkıyor. Annesi Aybike Hatun ve babası Bartatua ile birlikte bütün budun, Alp Er Tunga’nın Tanrı’dan kut aldığına ve onun esaret altında olan Türkistan’ı kurtaracağına inanır. Kitabın ilk bölümlerinde Alp Er Tunga ve arkadaşlarının Çin imparatorunu suikastten kurtardıktan sonra Çin diyarına yolculukları aktarılıyor. İlerleyen bölümlerde ise Alp Er Tunga’nın izlemiş olduğu başarılı siyaset sayesinde giderek büyüyen İskit budununun Türkistan’ı işgal eden toplulukları ve Türkleri yok etmek isteyen Medler ile Kimmerler gibi komşu oluşumları birer birer himayesine alarak Türk siyasi birliğini sağlaması ve bir tür süper güce dönüşmesi anlatılıyor. Türk siyasi birliğini sağlarken Alp Er Tunga’nın zekasına, gücüne ve komşu devletlere karşı izlediği politikaya hayran kalıyorsunuz. Ne yazık ki her güzel şeyin sonu olduğu gibi Alp Er Tunga döneminin de bir sonu oluyor. Alp Er Tunga Mısır seferi sonrası Medler’in lideri tarafından çağrıldığı bir akşam yemeğinde zehirlenerek öldürülüyor. Alp Er Tunga’nın ölümü ile birlikte Türk dünyası yasa boğulurken İskitler Alp Er Tunga’nın intikamını Medya diyarını yağmalayıp onu zehirleyen Medya kralını öldürerek alıyor.
·
44 views
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.