edison şerefsizliğin sınırlarını zorluyor oynat bakalım...
Başarılı bir mucit olmasının yanı sıra, kurduğu şirketlerle icatlarını başarılı bir şekilde pazarlayabilme yeteneğine de sahiptir. Oluşturduğu sistemlerde doğru akım kullanmış ve dönemin zengin girişimcileri tarafından ciddi miktarlarda maddi desteği de arkasına almıştır. Şöhreti şehir sınırlarını aşıp neredeyse tüm ülkede yayılmaya başlamışken, yıllar önce pek de ciddiye almadığı garip tavırlı genç bir mühendisin yükselişiyle, ürettiği pek çok sistem de tehlikeye düşmüştür.
Tesla'nın geliştirdiği alternatif akım, edison'un doğru akımıyla karşılaştırılamayacak kadar kullanışlı ve güvenlidir. Ancak Tesla'nın sistemine geçmek mevcut olan tüm sistemlerin çökmesi ve buradan para kazanan girişimcilerin iflas etmesi anlamına gelmektedir.
Diğer taraftan edison'un doğru akımıyla şehrin sokaklarına döşenmiş doğru akım kablolarındaki elektrik kaçağı yüzünden küçük bir çocuk hayatını kaybetmiştir.
Tesla'nın önlenemez bir yükselişe geçtiğini anlayan edison, kendi sisteminin alternatif akımdan daha güvenli olduğunu ispatlamak için, dönemin ünlü gazete muhabirlerini ve girişimcilerini de yanına alarak gösteriler düzenlemeye başlar. İlk olarak şehrin pazaryerine kurdurduğu sahnede, Tesla'nın alternatif akım sistemiyle bir köpeği öldürür. Olay tüm şehirde büyük yankı uyandırır. Ölen köpeğin fotoğrafı gazeteye basıldıktan sonra üzerine kırmızı büyük harflerle "Dikkat!" yazısı basılarak halka dağıtılır. Edison'un yürüttüğü propagandaya göre, insanlar alternatif akımın tehlikelerinin farkına varamazlarsa George Westinghouse tarafından dolaylı olarak öldürüleceklerdir. Karalama çalışmalarına ara vermeden devam eden edison, E. H. Johnson'a yazdığı bir mektubunda şu ifadeleri kullanır: "Ölüm kadar kesin olan bir şey var ki, Westinghouse herhangi bir büyüklükteki sistemini kurduktan sonra altı ay içerisinde bir müşterisi ölecek. Elindeki güç büyük ve bu pratiğe geçirilmeden önce yüzlerce deneye tabi tutulmalı. Ama yine de tehlike tam anlamıyla geçmiş olmayacak..."
Gelişmeleri gazetelerden takip eden Tesla ise, edison'a cevap vermek yerine yeni projesinin üzerinde çalışmaktadır. Ancak edison ve ekibi bu kez olayı biraz daha büyüterek gösteriyi hayvan çiftliğine taşırlar. Köpekten sonra Tesla'nın halka kabul ettirmeye çalıştığı alternatif akım bu kez de bir atın ölümüne yol açmıştır. Ertesi gün gazeteler bu olayı manşetten gireceklerdir. "Doğru akımı tercih edin!"
Ancak halkı ikna etmek için belki de attan daha büyük cüsseye sahip devasa bir hayvan üzerinde alternatif akımı deneyimlemek ve herkesin gözü önünde travmatik bir ölüme sebep olmak gereklidir. Forepaugh Sirki tarafından yıllar önce Amerika'ya getirilmiş Topsy adında masum bir filin ölümüne... edison'un hırslarına ve reklam kampanyasına alet olan canlıların ne ilki ne de sonuncusudur Topsy. Yıllardır sirkin düzenlediği gösterilerde insanları eğlendirmiş, hayatının tümünü doğal ortamından uzak ve metal zincirlere bağlı olarak geçirmiş, söz dinlemediğinde kalın sopalarla dövülmüş, aç bırakılmış ve eziyetin her türlüsüne maruz kalmıştır. Bakıcılarından biri hortumunda sigara söndürdüğünde ise sabrı taşan fil, yıllar sonra ilk kez bir insana zarar vererek bakıcısını öldürmüştür. Aynı yıl art arda üç kişinin ölümüne sebep olan Topsy, mahkemeye sevk edilince, fırsatı kaçırmayan edison, mahkeme jürisine filin alternatif akım verilerek öldürülmesini teklif eder ve teklifi jüri tarafından kabul görür. 4 Ocak 1903 tarihinde, üç tonluk bir fil olan Topsy, bedenine alternatif akım kaynağından çıkan altı bin volt elektrik verilerek bizzat edison tarafından öldürülmüş ve kameraya alınan infaz tüm ülkeye duyurularak "Tesla'nın ölümcül akımı!" başlıklarıyla gazetelere taşınmıştır.
Ancak edison'un tüm çabalarına ve yürüttüğü karalama propagandasına rağmen halk, alternatif akımın doğru akıma karşı ekonomik ve lojistik üstünlüğü hakkında bilinçlenmeye başlar. Ayrıca edison'un kendi sistemi olan doğru akım, kalın bakır kablolara ihtiyaç duymakta ve bakır fiyatları da giderek artmaktadır. Yenilginin kaçınılmaz olduğunu bir kez daha anlayan edison bu kez son kozunu oynamaya karar verir çünkü edison, reklam kampanyalarıyla vakit kaybederken, George Westinghouse ile anlaşma yapan Tesla yeni projeler geliştirdiğini duyurmuştur. İdam cezası alan mahkûmların insanlık dışı ölüm yöntemlerinin tartışıldığı aynı dönemde, thomas edison tarafından mahkemeye yeni bir teklif sunulur. Alternatif akımla dizayn edilmiş elektrikli ölüm sandalyeleri. Bu sayede Tesla'nın alternatif akımı ilk kez bir insanın ölümüne sebep olacak ve halk sonsuza dek alternatif akım kullanımından uzaklaşacaktır. edison'un teklifi bir kez daha kabul görür ve aynı hafta tasarı yasalaşır. Ancak Tesla ile birlikte çalışan Westinghose, kendi ürettikleri ve kendi markasını taşıyan alternatif akım jeneratörlerini eyalet hapishanesine satmayı reddeder. Tesla'ya göre bilim, insanlık adına geliştiği oranda değerlidir; vicdandan uzaklaşıp dünyaya zarar veren şeyin adı bilim değil, canlılığı geri götürmeye çalışan ölümcül hırsın bilim kılığına bürünmüş halidir. Manhattan'ın semalarında kuleler yükselirken ve Amerika köklü bir gelişim ve değişimin içine girmişken, teknolojiyi insan ölümüne aracı kılmak kadar ilkel bir durum daha yoktur. Tesla ve Westinghouse, dönemin sözü geçen siyasetçilerine ulaşarak bu durumun son derece yanlış olduğunu anlatmaya çalışırlarken, ismini gizli tutan bir işadamının AC patentlerinden üçünü satın aldığını ve bunları hapishanedeki infaz için sattığını öğrenirler. Tüm çabalarına rağmen edison'a karşı bir kez daha mağlubiyete uğramıştır Nikola Tesla.
Birkaç hafta sonrasında ise William Kemmer adında bir mahkûm, alternatif akımla tasarlanmış elektrikli sandalyenin ilk kurbanı olur. Kaderin bir cilvesi midir bilinmez ama onlarca izleyicinin karşısında gerçekleştirilen ilk infazda, mahkûmun cildinde oluşan üçüncü derece yanıklar ve sinir sistemi harabiyetine rağmen ölüm bir türlü gerçekleşmez. edison'un taktığı isimle "Westinghouse Tarzı öldürme metodu" izleyicilerin asla unutamayacağı bir manzarayla son bulur. İnfaz odasını saran yanık kokusu yüzünden fenalaşanların tümü izledikleri yöntemin asmaktan daha beter olduğu konusunda fikir birliğine varırlar. Olayın duyulmaya başlamasıyla ise edison ilk defa yenilgiye uğradığını kabul edecektir.
Sayfa 43-47 | Destek YayınlarıKitabı okudu
·
71 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.