Başarısız Bir Siyasi Roman Denemesi
Murathan Mungan’ın son romanı “995 km” Türkiye’nin 80’li yılların ortalarından itibaren girdiği terör anaforunu ele alıyor. Kitap, bu anlamda siyasî bir roman hüviyetinde.
İki isimsiz bölümden oluşan romanın özellikle başkişisi dikkatleri çekmeyi başarıyor. Küçüklüğünden beri annesiz babasız yetişen bu isimsiz adam, çıkarları uğruna derin devlet adına cinayetler işleyen “Cihadın Askerleri” adlı bir örgüte üye. Romanın hemen başında işlediği Saim Baranlı cinayeti, onun 41. cinayeti. Sabah namazına kalktığı bir anla açılan romanın bu gizemli kişisinin öne çıkan özellikleri var: Bir kere son derece ketum. Fikirleri hakkında renk vermemeyi öğrenmiş. Bir şey bilmez zannedilen bir görüntüyle radarına giren tüm bilgileri topluyor. Hangi bilgiyi hangi zamanda kullanacağını iyi biliyor. “Sessizliğin güvenli limanı”na demir atmış görünüyor. Müslümanca(!) yaşamaya dikkat ediyor. Müslümanlığa aykırı olabilecek her türlü eyleme karşı tahammülü yok. Parantez içindeki ünlemimin sebepleri de var. Biraz açayım.
İslami dünyaya ve literatüre uzak yazarların ortaklaşa düştüğü bir yanılgıya Murathan Mungan da düşmüş: İslâm’ın çok temel prensiplerine o kadar uzaklar ki oluşturdukları roman kişileri karton kişiler olmaktan öteye gidemiyor. Ben dünyanın hiçbir yerinde “Essalamü aleyküm ve rahmetullahi berakatühü” şeklinde selam veren bir Müslüman’ın olacağını sanmıyorum. “Berakatühü” ifadesinden önce “ve” getirmeyi her defasında unutmuş Mungan. Başka bir örnek: Seyahate çıkan Müslüman’ın üzerinden namazın düşeceğine inanıyor mesela. Oysa dinin direği olan namazın çok sınırlı kılınmama gerekçeleri vardır ve onların arasında seyahat yoktur.
85-90 arasındaki siyasi ve sosyal gerilimleri ele alayım derken yazarı aradan çekmeyi başaramayan, hazırladığı başarısız final sahneleri, bu olgunlukta bir yazardan beklenmeyecek tarzda basmakalıp ifadeler kullanması romanın anlatım mimarisine de bence çok net gölgeler düşürmüş. Mungan’ın sıkı okurlarını, dikte ettiği ideolojisine rağmen hayal kırıklığına uğrattığını düşünüyorum bu romanın. “Bir insanı öldüren tüm insanlığı öldürmüş gibidir.” ayetine rağmen din namına cinayet işleyen sözde İslamî örgütleri anlatsa da aslında İslâm’ın böyle bir din olduğu yargısını romanın alt metni olarak okuyucuya dayatması, en acemi okurların bile gözünden kaçmayacaktır.
Romanın ilk bölümü, sürükleyicilik açısından ikinci bölüme göre daha iyi olsa da genel toplamda başarısız bir roman olarak not ediyorum “995 km”yi. Edebiyatımıza “Şairin Romanı”, “Kadından Kentler” gibi dev eserler armağan eden yazardan çok daha başarılı bir roman beklerdim. Nedense aceleye getirilmiş, gizlenemeyen bir hınçla yazılmış ama yazarın külliyatına yakışmamış.
995 km
Murathan Mungan
45 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.