Birçok polisiye yazarın aksine kahramanını katiller arasından seçen Highsmith ortalama bir dedektifle yetinmiş ve suç anlatısı kurmayı yeğlemiş. Bu anlamda Ripley serisi psikolojik bakımdan (neredeyse 'Trendeki Yabancılar' kadar) güçlü bir anlatı ve anti kahramanın cazibesine dayanmakta. Yazarın suçu estetize etmeyip suça gebe koşulları tüm ayrıntılarına değin canlandıran o gerçekçi ve ruhsal derinlikli tarzı atmosferi koyulturken gerilimi de temellendiriyor. Ripley'i suça iten yetişme dönemi ve çocukluk travmaları hakkında fikir sahibi oluyoruz. Ripley, kişiliğini meydana getiren suça yatkınlığı, cinayet işlemeye varan hırsı ve dolandırıcı vasfı dışında tam bir macera insanı! Aynı zamanda çağının insanı... Bu yönüyle 20. yüzyıl çürümesine, savaşlar sonrası amaçsızlığına ve siyasi yıkımına ayna tutmakta... Lermontov'un Peçorin'i nasıl 19. yüzyıl arayışını yine bir anti kahraman kimliği üzerinden yansıtıyorsa Highsmith'in Ripley'i de döneminin ideal macerasını silik bir tipin zayıf planları vasıtasıyla ete kemiğe bürüyor. Ripley savaştan kârlı çıkan Amerika'dan çıkagelip çürümüş Avrupa'nın bağrına bir bıçak gibi saplanırken kıtalar arası siyasi rekabetin zaaflarını da gözler önüne seriyor. Ripley'in bir şekilde paçayı sıyırması, genellikle tembel dedektifleri ve duygusal resepsiyonistleriyle betimlenmiş Avrupa'nın, Amerika önündeki zayıflığına işaret ederken anlatının bağlandığı nokta ise Amerikalı zenginlerin ve onlara çalışanların akıl yürütmedeki yavanlıklarını ortaya koyuyor. Bir anlamda Ripley Batı'nın eksiklerini her iki kıta vesilesiyle teşhir eden bir kahramana dönüşüyor. Ripley, Batı'yı teşhir eden bu türden üstün(!) yeteneklerinin yanı sıra öfkeli bir karakter ki burada da sınıfsal bir öfkeden söz edebiliriz. Ancak Ripley bazı tanıtımlarda kültürlü olarak anılsa da kesinlikle lümpen bir karakter! Sanata ilgisi kimliğini öykünerek inşa etme çabasından kaynaklanıyor. Bilinçten yoksun, güdüleriyle hareket eden, öfkesinin kökenine dair sezgisel çıkarımlardan dahi uzak duran biri Ripley. Böyle de olmak zorunda! Böyle olmasa sosyopat eylemlerin üstesinden gelemez. Duygularını anlamaya çalışsa, bastırmak zorunda kaldığı cinsel yönelimi dâhil olmak üzere hangi toplumsal çatışmalardan geçtiğini ayırt etse bu denli rahat suç işlemeyebilir. Dahası "başkası olmaya" duyduğu arzuyu deştiği takdirde yaşamını inşa ettiği saplantıları boşa düşer ve kendisiyle yüzleşme tehlikesi belirir. Ripley öfkesini dozunda tutuyor ve bir şeyleri evvela kendisinden saklayarak yaşamaya çalışıyor

Yetenekli Bay RipleyPatricia Highsmith · Can Yayınları · 2021238 okunma

·

124 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

CeM