Gözlemle değil Matematikle keşfedilen ilk gezegen:Neptün
Daha önce görülmüş bir kuyrukluyıldızın yörüngesini öngörmek başka bir şey, hiç bilinmeyen bir yıldızınkini hesaplamak başka. Matematiğin astronomideki büyük başarılarının arasında 19. yüzyılda Neptün'ün keşfedilmesini de saymak gerekir. Güneş sisteminin sekizinci ve sonuncu gezegeni gözlemlerle değil de hesaplamalarla keşfedilen tek gezegen. Bu keşfi Fransız astronom ve matematikçi Urbain le Verrier'e borçluyuz.
18. yüzyılın sonralarından itibaren birçok astronom, o zamanlar bilinen son gezegen olan Uranüs'ün yörüngesinde düzensizlikler fark ediyordu. Bu gezegen, tam olarak yerçekimi yasasının kendisine çizdiği yörüngeyi takip etmiyordu. Bunun iki açıklaması olabilirdi: Ya Newton'un teorisi yanlıştı ya da bu bozulmalardan henüz bilinmeyen bir yıldız sorumluydu. Le Verrier, Uranüs'ün yörüngesini gözlemleyerek bu yeni gezegenin konumunu hesaplamaya koyuldu. Bir sonuca varması ise iki yıllık bir çalışma gerektirdi.
Sonra gerçeğin ortaya çıkacağı vakit geldi çattı. 1846 yılının 23 Eylül'ünü 24'üne bağlayan gece Alman astronom Johann Gottfried Galle teleskobunu Le Verrier'in kendisine söyledi- ği yöne çevirdi, gözünü merceğin başına yerleştirdi ve onu gördü. Karanlık gökyüzünün saklı derinliklerinde kaybolmuş buz mavisi renginde küçük bir nokta. Gezegen işte orada, Dünya'dan dört milyar kilometreden fazla uzakta duruyor!
Kaleminin ucuyla ve tabii denklemlerinin gücüyle gezegenlerin Güneş'in etrafındaki dansını kavrayabilen, yakalayabilen ve neredeyse kontrol edebilen Urbain Le Verrier'in ruhunu o gün nasıl da muhteşem, baş döndürücü ve akıl sır ermez bir duygu, bir evrensel güç hissi kaplamıştır kim bilir! Matematikle birlikte bu gökyüzü canavarları, hatta eskinin tanrıları, cebrin okşayan eli altında birden evcilleşiyor, yatışıyor, uysallaşıyor ve mırıldanıyor. Sonraki günlerde astronomi dünyasını saran o yoğun heyecanı ve teleskobunu Neptün'e doğru çeviren amatör astronomun günümüzde hâlâ hissettiği o ürpertiyi hayal etmek zor değil.
Sayfa 177Kitabı okudu
·
40 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.