Ekim Devrimi
Komunizmi kisaca uretim araclarinin ortak mulkiyetine dayali siyasi bir hareket olarak tanimlayabiliriz. Siniflarin (isci, patron) olmadigi sinifsiz bir toplum yaratma amaci tasiyan komunizm, Karl Marx'in ve Friedrich Engels isimli Alman dusunurlerin kaleme aldigi "Komunist Manifesto" ile birlikte anilir. Komunizmin ideali, ozel mulkiyete dayali kapitalis toplumun yerine "meta uretiminin" son buldugu komunist toplumu ikame etmektir. Meta uretimini ise bir urunu kisisel tuketim icin degil satip kar elde etmek icin uretmek olarak tanimlayabiliriz. Komunist bir duzende kimse kimseyi somurmeyecek, herkes yetenegince uretecek, ihtiyacina gore alacaktir. Bu sistemde tum uretim araclari (fabrikalar, ciftlikler) toplum adina devlet carkini yoneten ve muhalif bir baska partiye izin vermeyen(zira gerek yoktur) Komunist Parti'ye aittir.
Ekim Devrimi, 1917'de Carlik Rusyasi' nin devrilmesiyle baslayan, 1922'de Sovyetler Birligi'nin kurulmasiyla zirveye cikan ve 1991'deki cokusle son bulan surectir.
Car II. Nikolay'in otokrasisinin yikilarak yerine liberal bir cumhuriyet kurmaya calisan Subat Devrimiyle surec basliyor, ardindan Ekim ayinda Vladimir Lenin, olusan gecici hukumete "isciler adina" el koyarak darbe yapiyor.
Car, Birinci Dunya Savasi'nin getirdigi kayiplarla basa cikamiyordu. Enflasyon firlamis, sefalet kaderdi. Savasta demiryolunda ve gida sektorunde calisan iscilerin de askere alinmasiyla kitlik basladi. Calisanlar enflasyon etkisiyle daha iyi ucretler talep etmeye basladi. Nikolay bu taleplere sert tepki gosterince ulkede grev basladi. Nitelikli personelin savasta ogutulmesi, askerlerin muhimmat sikintisi cekmesine neden oldu. Ayrica 1861'de serflikten kurtulan koyluler toprak sahiplerine artik vergi odemek istemiyor, topraklarin sahibi olmak istiyordu.
Oncesinde 22 Ocak 1905'te gostericiler Car ordusu tarafindan olduruldu ve bu "Kanli Pazar" denilen olay cokuse giden sureci hizlandirdi. 1905'ten itibaren fabrikalarda orgutlenen isciler Rusca'da Sovyet denilen kucuk konseyler kurmaya basladi.
Rusya Sosyal Demokrat Isci Partisi, icerdeki farkli goruslerden dolayi "Bolsevikler"(cogunluk) ve "Mensevikler" (azinlik) olarak ikiye ayrildi. Tavizsin bir sosyalist olan Vladimir Lenin onderliginde toplanan Bolsevikler devrimden yanaydi ve partiye secilecek uyelerin siki kriterlerden gecirilmesini istiyordu. Amaca ulasmak icin siddet kullanmaya sicak bakiyorlardi. Mensevikler ise partinin daha ozgur bir yapida herkese acik olmasindan yanaydilar. Batili demokrasilerde oldugu gibi amaca parlamento, secim, muhalefet gibi araclarla kademeli sekilde yurumek istiyorlardi. Bolsevikler icin onemli olan devrim, Mensevikler icinse usul onemliydi.
Birinci Dunya Savasinda agir kayiplar sonucu askerler de rejimden destegini cekince ofke dalgasinin onune gecilemedi, Carlik yikildi ve Nikolay idam edildi.
1547'de "Korkunc" lakapli IV. Ivan'in Rus kilisesi tarafindan car ilan edilmesiyle kurulan carlik yikilmis ve yerine Menseviklerin basta oldugu gecici hukumet gelmisti.
Ekim ayinda Vladimir Lenin gecici hukumete darbe yapiyor, Sovyetler hukumeti kuruluyor, Rusya'yi Birinci Dunya savasi'ndan cekmesinin ardindan serbest secimlerin yapilacagini ilan ediyor. Fakst Bolsevikler secimde yeniliyor. Bunun uzerine Lenin meclisi lagvediyor. Bolsevikler, Marx'in mujdeledigi dunya cennetine demokratik yollardan degil zaten hep savunageldilelri siddetle ulasmaya karar vermislerdi.
Darbeden sonra 1918'de ic savas patlak veriyor. Lenin ve yoldaslarinin oldugu "Kizillar", muhafazakarlar, kapitalistler, ilimli sosyalislerin oldugu "Beyazlar" ile savasiyor, 4 yil suren ve 10 milyon olumden sonra Kizil Ordu savasi kazaniyor.
Rusya, Belarus, Ukrayna, Orta Asya ve Kafkasya'daki diger cumhuriyetlerdeki komunist rejimlerin birlesmesiyle 30 Aralik 1922'de Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birligi kuruluyor.
·
77 views
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.