HACI MURAT-LEV N.TOLSTOY,152 sayfa
Tolstoy’un, üzerine uzun yıllar çalıştığı, binlerce sayfa tarihî belgeyi inceleyerek yazdığı Hacı Murat ölümünden sonra yayınlanmıştır.
Tolstoy, Şeyh Şamil'in gözde komutanlarından Hacı Murat'ı anlatmaktadır kitabında.
Kitap ,kitabı anlatan karakterin kırlardan eve dönerken çevresinde gördüğü envai çiçekten yaptığı demetin içine koymak için muhteşem renkteki devedikeniyle yaptığı mücadele ile başlıyor.Devedikeni o kadar inatçı ve topraktan ayırması o kadar güç ki koparmayı başarsa da sapı mahvolmuş,çiçeğin önceki tazeliği, güzelliği gitmiş vaziyettedir. Bu kaba,çirkin haliyle narin kırçiçeklerinden oluşan bukete hiç yakışmamaktadır.
Karakter diyor ki;” onu koparmak için harcadığım çabayı anımsayarak ,ama nasıl hayat enerjisi, sıkı sıkıya yaşama bağlanma azmi vardı ! Kendini nasıl da savundu,hayatını nasıl da kararlılıkla muhafaza etmeye çalıştı.” diye düşündüm.
Tolstoy bundan yola çıkarak romanını ilk olarak Deve Dikeni adıyla yazmaya başlamıştır. Günlüğünde, deve dikeninin yaşamaya dair tutkusunu, kuvvetini gördüğünde aklına Hacı Murat’ın geldiğini ifade etmiştir.Yazar daha sonra eserini Hacı Murat adıyla genişletmiş,sekiz yıl üzerinde çalışmıştır. Hiçbir eserinde savaşı tasdik etmeyen usta yazar, bu eserinde de kahramanının yani Hacı Murat’ın insani özelliklerine odaklanmış, deve dikeni örneğindeki gibi yaşama bağlılığını yitirmemiş biri olarak kaleme almıştır.
Hacı Murat, bir askeri plan gereği Ruslara teslim olmuş ve onlarla anlaşmış gözükerek Şeyh Şamil'e karşı bir harekete komutanlık etmiştir. Tolstoy; imanlı, inançlı,aile bağları kuvvetli ve cesur savaşçının Ruslarla olan mücadelesini, askeri dehasını konu etmektedir.
Kitap sadece Hacı Murat’ı anlatmamaktadır.24 bölümden oluşan eserde,her bölümde farklı kişiler ve olaylar anlatılıp birbiriyle bağlantısız gibi gözükse de kitap sonunda bir şekilde bağlanmaktadır.Hele kitap başında anlatılan deve dikeninin kopmamak için verdiği mücadele ile Hacı Murat ‘ın hayattaki üstün kahramanlıkları ve ailesini korumak için gösterdiği mücadeleyi birbirine öyle güzel bağlamış ki yazar ,kitap sonunda ben ne okudum diyorsunuz…
