Item: Kimlik : Yeni Para
Author: Birkan Girgin

Birkan Girgin

@BirkanGirgin·

25 May 04:04

Puan vermedi

Beğendi

Çenem Yoruldu

Portakalı Soymadan İçinden Ne Çıkacak Bilemem Kardeş! … Kitap satın alma işlemini çok hızlı gerçekleştirdiğim için hayatın tatlı tuzaklarına aşağıda bahsettiğim anlamda çokça maruz kalıyorum. Kimlik: Yeni Para gibi bir kitap ismi görünce beklediğim şey sanırım; modern döneme karşı istihza diliyle yazılmış bir eleştiri olacağıydı. Ama gol yedim; kitap finansal açıdan modern ekonomiyi yeterli görmeyip bunu daha da ileri koşturmak isteyen David Birch'in tekliflerini barındırıyor. Temel olarak, nakit ve madeni paranın üretim maliyetlerinin çok olması ve bunların istifinin pek olası olmaması gibi nedenlerden dolayı Birch paranın yerine başka bir şeyin geçmesi gerektiğini öneriyor. Bu noktada kendi teklif ettiği şey takma isimler aracılığı ile mahrem bir ilişkinin yürütülmesidir bu takma isimlerin de bir şekilde maddi varlığa delil oluşturabilmesidir. Kitaptaki örneklere aklım basmadığı için anladığım örnekle ile durumu kendime hatırlatayım. Hastanelerdeki barkod sistemi, bunun aslında bir örneğidir. Kişiler bir barkod numarası alırlar, aslında bu barkod numarası kişilerin kimlik bilgilerini bir mahremiyet içinde bir yerden bir yere taşınmasını sağlarlar. Bir idrar tüpü elden ele her yere dolaşır ama dışarıdan görülen şey karmaşık bir numara kombinasyonundan başka bir şey değildir. Ancak gerekli durumlarda bu karmaşık numaralardan gerçek kimliklere ulaşılabilir. Birch tam bu noktada teklif ediyor: Eğer ben bir şeyi almak için bir krediye ihtiyacım varsa; bunun için elimde bir sürü belge ile bankaları dolaşmamalıyım. Bir çeşit barkod numarası (takma isim) ile bankalar ve benim aramda bu kredilenebilirliği gösteren bir durum sağlanabilir. Hatta bu takma isimlere benzer bir şekilde Linkedin, Twitter ve Facebook gibi sosyal medya platformlarının da kullanılabileceğini düşünmektedir. Şuna benzer bir şey anlatmaktadır. Benim yeterli param olduğunu Twitter hesabından bağlı olduğum online banka hesapları ile kanıtlanabilir ve ödeme işlemini bu Twitter hesabına bağlı olarak cep telefonu ile yapılabilir (basitçe çift adımlı kimlik doğrulamasından bahsediyor). Bu kitap 2010'lu yılların başlarında basılmıştır ve David Birch'in pek çok önerisi ( Ne yazık ki!) gerçekleşmiştir. Para fizikselliğini kaybetmiştir; ama zalimliliği banka hesaplarındaki sıfırların kudretiyle paralel olarak artmıştır. David Birch'in hipotezinin temel dayanağı "güven" meselesinin halledilebildiği durumlarda paranın devre dışı kalabileceğidir.Bu hipotez için uygun olan somut bir örneği sık sık hatırlatır kitapta. İrlanda'da 70-80' li yıllarda ortaya çıkan banka krizinden dolayı ATM'lerin ve naktin kullanılamadığı bir dünya mevcutmuş. Bu noktada gerçekleşen toplumsal çözümün, paranın kendisinin gerekli olmadığını kanıtladığını iddia eder. Para ortada yoktur; artık tanışıklıklardan kaynaklı mahalli çek (veya veresiye) sistemi oluşmuştur. Örneğin bir kimse bir dükkana gittiğinde tanınır ve güvenilir bir kimse ise alışverişini yapabiliyor ve sonrasında parayı ödeyebileceği bir zamana kadar da süresiz erteleniyormuş gerekli ödeme. Bu anlatıyı desteklemek için sonrasında meşhur olan Yap adası halkının hayali hikayesini de anlatır David Birch. Yap adasında taşlar para olarak kullanılıyormuş. Bunların büyükleri ve küçükleri varmış. Doğal olarak Yap adasının kralı en büyük taşlara sahiptir, ama alışverişleri sırasında paranın taşınması çok zahmetli olduğu için şuna benzer bir çözüm gerçekleştirilmiştir. Senin 1 tonluk taşın kraliyet sarayında bulunuyor, bunu taşımaya gerek yoktur bu ürün karşılığında. 1 tonluk kayanın yeni sahibi de bunu kendi ticaretlerinde kullanabilmektedir. Dolayısıyla bu 1 ton kaya el değiştirebilir; konumunda herhangi bir değişiklik olmadan. Önemli olan bunun kayıt altında ve güvenilir bir ilişki içinde olmasıdır. Paranın fiziksel hali bu güven ilişkisinin zorunluluğunu devre dışı bırakır. Ama eğer takma isimler ile elektronik kimlikler oluşturabilir isek, paranın da fiziksel hali kadük kalır, çünkü güven ilişkisi anonim bir mahremiyet ile sağlanır. Bu arada para- taş anolojisini doğru kurduğumuzu varsayarsak; ya hu almadığımız barındırmadığımız sürekli bir yerlerde fiziksel olarak duran bu şeyler için bir ömür alıp bir ömür vermeye gerek var mıdır; bu sistemin dışına çıkmayı niye hayal edemiyoruz diye de hiç sormamış Birch. Ne yazık ki! Kısa kısa dipnotlar: Bir anarşistin İmparator Üçüncü Napolyon'u öldürme girişiminden sonra pasaportun resmi olarak hayata geçmesi... Pasaport güven ilişkisinin kurulabilmesi vardır; bir kimse falanca yerden falanca yere herhangi bir sıkıntı vermeden gidip-gelebilir'i sağlayan bir takma addır. Sadece elektronik olarak tüm işlemler yapılabildiğinde Birch'i de "beni" de mutlu edecektir. Disqus'ta takma isimler ile yapılan yorumların daha çok beğeni ve etkileşim almasına yaptığı övgüde maalesef analiz açısından tek yanlılık vardır. Takma isimler ile gerçekleştirilen yorumların sivriltilmiş olmasından, etkileşime açık hale gelmesinden ve anonim hesapların birbiri üzerinden arttırdığı etkileşimlerin güvenirliğine dair yeterli tartışma yapılmamıştır. Krallar tarafından vergilerin satışa çıkarılmasından "stock" kavramının doğması. Krallar sıcak para akışı için vergi gelirlerini birilerine satabilmektedir. Siz bana şu an şu kadar para verin; ben de size vergileri kendinize toplama hakkını satayım şeklinde gerçekleşen bir ticaret şekli. Vergi miktarının hesaplanmasında kullanılan çubuklardan (stock) dolayı stok kavramı hayatımıza bu şekilde bir anlam kazanarak girmiş bulunmaktadır. Isaac Newton'un madeni paraların dolaşıma katılmasında ön ayak olması. Cinayet politikası... Bahis o kadar yayılmıştır ki; artık birilerinin ölüm tarihi üzerinden çeşitli bahisler oynanabilmektedir. Ölüm tarihini en yakın şekilde bilen kimse ise büyük ödüle sahip olur. Tam olarak düşünmemiz gereken nokta da, ilgili bahiste manipülasyonun yapılma şekli..

Kimlik : Yeni ParaDavid Birch · BKM · 20164 okunma

87 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Birkan Girgin