Radetzky Marşı gerçekten çok iyi bir dönem romanı. Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun dolayısıyla efsanevi Habsburg Hanedanlığının son zamanlarına yolculuğa çıkartıyor sizi. Avusturya-Macaristan İmparatorluğu Orta Avrupa’da hüküm sürmüştür. Toprakları bugün Avusturya ve Macaristan haricinde Bohemya (bugünkü Çekya) , Moravya (bugünkü Slovakya) , Transilvanya (Romanya), Hırvatistan, Bosna Hersek ve Galiçya’nın bir bölümü ve İtalya’nın kuzeyini içermekteydi. Etki alanı oldukça geniş bir ülkeydi. Ancak Fransız Devrimi sonrası oluşan milliyetçi akımlar Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun da sonu oldu. Aynı Osmanlı İmparatorluğu gibi. Hükmettikleri birçok halk kendi devletlerini kurmak istediler. Kurdular da. I.Dünya Savaşı birçok hanedanlığın ve imparatorluğun sonu oldu. Ne Habsburglar kaldı ne Romanovlar ne de Osmanlılar.
Radetzky Marşı da bu çöküşün bir aileye olan etkilerini anlatmakta.
Kitabın incelemesine geçecek olursak, bir ailenin üç kuşak hikayesini okuyoruz. Ancak aile denince aklınıza kalabalık aileler gelmesin. Bu ailede sadece Dede (Siporjeli Baron Joseph Trotta) – Baba (Baron Franz von Trotta) ve Oğul (Carl Joseph von Trotta) yer almakta. Bunların dışında ne anne ne kardeş ne abla ne ağabey ne de başka bir akraba var. Karakter sayısı olarak oldukça az. Rus edebiyatında gördüğümüz kalabalık ailelere burada rastlamıyoruz. Tabi bu bir avantaj da oluşturuyor. Okumada yarattığı kolaylık…Kim kimdi diye not almanıza gerek yok. Hepsini aklınızda rahatlıkla tutabilirsiniz.
Dede Joseph Trotta Slovenyalı bir köylü ailesine mensupken orduya katılır ve Solferino Meydan Savaşında* imparator Franz Joseph’in hayatını kurtaran dede Trotta baronluk ile ödüllendirilir.
• Solferino Meydana Savaşı: Avusturya’ya karşı Fransa – Sardinya Krallığı arasında geçen bir muharebedir. Tarihteki en kanlı savaşlardan biri olarak gösterilir. Hatta o denli çetin bir mücadele olmuştur ki bu savaş sonrası Cenevre Sözleşmesinin imzalanması ve Kızılhaç’ın kurulmasına yönelik adımlar atıldı. Savaşı kazanan taraf ise Fransa- Sardinya koalisyonu oldu.
Kendi halinde bir köylü olan Trotta artık bir barondur. Üstelik Avusturyalı bile değildir. Ancak baron olmanın verdiği sorumluluk ile bir Avusturyalıdan daha fazla Avusturyalıdır artık. Hanedanlığa bağlılık ve sadakat en büyük prensibi olmuştu bu ailenin. Bu bağlılık kitaba adını veren Radetzky Marşı ile özdeşleştirilmiştir. Kitapta ne vakit hanedanlığa ve imparatora bağlılık ile alakalı bir şey geçse aile fertlerinin aklına hep Radetzky Marşı gelmektedir. Adeta hanedanlık ile simgeleşmiş bir marştır. Dede Trotta çok prensipli ve dürüsttür. Aynı zamanda sert bir mizaca sahiptir. Oğlunu da katı bir disiplin ile büyütmüştür. Ancak oğlunun asker olmasını istememiş, onu askeri okula göndermemiştir. Franz von Trotta ise kendi oğlu Carl Joseph’i küçük yaşta askeri okula göndermiştir. Ancak iyi bir asker değildir Carl Joseph. Süvari olmasına rağmen iyi bir binici değildir. Askerliği adeta imparatora olan bağlılığını kanıtlamak için yapmaktadır. Bir seçim değil bir mecburiyet olarak görmektedir. Çünkü o bir barondur ve bunun karşılığını vermek zorundadır. Eğer elinde olsa baron olmayı seçmezdi muhtemelen. Basit bir köylü olarak yaşamak ona daha uygundu. Ancak bu unvanla doğmuştu ve bunun gereklerini yerine getirmek zorundaydı.
Kitabın hüzünlü bir anlatımı var. Keza finali de oldukça hüzünlü. Bir çöküş romanı olarak neşe saçmasını beklemiyordum zaten. Ancak bir devrin sona erişinin getirdiği burukluk, uğruna yaşadığı değerlerin artık bir önemlerinin kalmaması… İmparatorluğa büyük bir aidiyetle bağlı olanların, imparatorluk çökmeye başladıktan sonraki içine düştükleri boşluk gerçekten çok güzel anlatılmış. Tabi
Joseph Roth çok iyi bir anlatıcı. Bu sebepten ötürü de Avusturya’nın
Anton Çehov ’u diye anılmakta. Ancak bir de tercümenin kalitesi söz konusu.
Ahmet Arpad çok temiz bir tercüme çıkarmış ortaya. Onun da hakkını vermek istedim.
Sonuç olarak dönem romanlardan hoşlanan biri olarak
Radetzky Marşı ’nı beğendim. Ancak şunu da belirteyim; bu bir siyasal roman, edebi derinlik arıyorsanız onu bu kitapta pek bulamayabilirsiniz.
Radetzky MarşıJoseph Roth · Can Yayınları · 202490 okunma
·
96 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.
