Virüsler: İç Parazitler: Dış Parazitler
➤Virüsler: Virüs, parazitli bir DNA (veya benzer bir kimyasal olan RNA) parçasıdır. Her yerde bulunurlar. Bir bardak deniz suyu, Dünya üzerindeki insan sayısından daha fazla virüs içerir. Tüm virüsler hastalık yapar ama yalnızca 219 türünün insanları hedef aldığı bilinmektedir.
Virüsler HIV, zika, ebola gibi tehlikeli hastalıkların yanı sıra soğuk algınlığı, grip, suçiçeği gibi daha az zararlı hastalıklara da neden olurlar. Çok basit varlıklardır. Her biri, proteinle kaplı bir DNA ipliğidir. Beslenmedikleri, hareket etmedikleri ve çevrelerine tepki vermedikleri için kabul edilen anlamda canlı değildirler. Bunları yapmak yerine bir hücreye girer ve kendi DNA'larını konağın DNA'sına eklerler. Sonra virüsün genleri hücreye çok sayıda virüs ürettirir. Virüsler o kadar artar ki, hücre sonunda parçalanarak etrafa binlerce yeni virüs salar. Bu işlem geniş ölçekte tekrarlandığında doku hasarına ve hastalığa neden olur. Virüsler basit yapıları sayesinde çok hızlı mutasyon geçirebilirler. Bu nedenle sürekli yeni grip türlerinin ve düzenli aralıklarla ortaya çıkan yepyeni hastalıkların tehdidiyle karşı karşıyayız.
➤İc Parazitler: İnsan vücudu birçok parazite ev sahipliği yapabilir. Endoparazitler, vücut içinde yaşayan parazitlerdir. Amip veya tek hücreli istilaları, toksoplazma, layşmanyaz (şark çıbanı), Chagas hastalığı gibi hastalıklara neden olur. Bununla birlikte çoğu endoparazit çeşitli türlerde solucandır.
Nematod olarak da adlandırılan yuvarlak solucanlar lenf düğümlerini ele geçirerek fil hastalığına neden olur; deride yaşayan ve gözlere saldıranlar nehir körlüğü yapar; kıl kurtları ise kalın bağırsakta yaşayan yuvarlak solucanlardır. Akşamları yumurtlamak için anüsten çıkarak bölgede doluluk hissi ve kaşıntı yaratırlar. Basit bir kaşımayla yumurtalar tırnakların arasına girebilir ve daha sonra ağza taşınabilir. Diğer parazitik solucanlar yassı solucanlardır (helmintler). Bu organizmaların ağızları yoktur, besinleri deri yoluyla emerler. Tenyalar bu gruba aittir. Bağırsakların içinde asılarak durmak için kafalarındaki kanca benzeri yapıyı kullanır ve geçmekte olan kimüsten besinleri toplarlar. Yaprak kelebeği adı verilen diğer bazı yassı solucanlar ise organları istila eder.
➤Diş Parazitler: Çamaşır makinesinin ve düzenli yıkanma imkânının henüz
olmadığı günlerde insanlar sık sık ektoparazitlerin, yani vücudun dış yüzeyinde yaşayan canlıların istilasına uğruyordu.
Bir cilt kaşıntısı şikâyeti olan uyuz, deriye yerleşen bir akardan kaynaklanır. İnsan yüzlerinin üçte birinde yaşayan küçük bir akar türü, kirpik foliküllerinde üretilen sebumu yeme konusunda uzmanlaşmıştır. Akarların akrabası olan keneler, daha büyük hayvanların kanıyla beslenirler ve fırsat olursa insan kanı da içerler. İnsan piresinin, kobaylardan tür atladığı Güney Amerika'da ortaya çıktığı düşünülmektedir. Benzer şekilde, tahtakuruları da gündüzleri bir şiltenin altında gizlenip geceleri uyuyanların kanını içmek için ortaya çıkarlar. Tahtakurularının yataklardan önce evrimleşip ortaya çıktığı açıktır ve bu türün, mağarada yaşayan atalarımıza geçmeden önce yarasa tüneklerinde yaşayan bir parazit olduğu düşünülmektedir. En yaygın ektoparazitler, sık saçlarda yaşayan kan emici kafa bitleridir. Kafa bitinin daha az yaygın olan iki kuzeni vardır. Biri diğer vücut kıllarında yaşayan kasık biti, diğeriyse giysilerimizde yaşayan vücut bitidir.
Sayfa 370 - Kronik KitapKitabı okudu
·
29 views
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.