Rifailerle Kalenderi ve Haydari dervişleri arasındaki benzerliğe işaret eden başka rivayetler de vardır. 8./14. yüzyılda yaşayan ve ismi bilinmeyen bir müellif tarafından kaleme alınan "Kitabu'l-Havâdis"te geçen bir rivayet içerik olarak bu benzerliğe işaret etmektedir. Rivayete göre, 623/1245 yılında Irak'ta ortaya çıkan Halil b. Bedr el-Kürdî isimli bir kişi halifeye itaat etmekten çıkıp Moğollara iltica etmiş ve onlarla işbirliğine girmiştir. Onun konumuz açısından öne çıkması, tasavvufî meşrebine dair yapılan atıflardan kaynaklanmaktadır. Kaynağımız onu Kalenderi kıyafeti giyen, şarap ve haşhaş içen bir ibâhî olarak yansıtmaktadır. Ancak Halil b. Bedr el-Kürdî kendisini Ahmed er-Rifâî'nin ashabından biri olarak tanıtmaktadır.²⁴⁸ Bu bilgi, Rifailerin Kalenderi ve Haydari dervişlerle benzerliğini en net şekilde ortaya koyan rivayet olması açısından önemlidir. Ancak rivayet bize genel bir değerlendirmeye dayanak olma imkânı vermemektedir. Zira bizim daha önce zikrettiğimiz Rifai şeyhleri kendi taifelerinin lideri konumundadır. Bu açıdan onların tasviri, aynı zamanda kendilerine tabi büyük bir Rifai kitlesinin de tasviri demektir. Halil b. Bedr el-Kürdî ise tekil bir örnek olup Rifailerden oluşan bir grubun lideri konumunda değildir. Kaynağımıza göre, Rifailere mensubiyeti bile kendi iddiasıdır.²⁴⁹ Bize göre, Halil b. Bedr el-Kürdî'nin gerçek anlamda bir Rifai dervişi olması ihtimal dışı değildir. Ancak böyle olmadığı ispatlansa bile, rivayet yine de değerlidir. Zira tam anlamıyla Kalenderi dervişi özelliği gösteren bir kişinin kendisini rahatlıkla Rifailere nispet edebilmesi bile, rivayeti Rifaileri değerlendirmede göz önünde tutmamızı gerekli kılmaktadır. Zira bir kişinin böyle bir iddiada bulunabilmesi için, aynılık olmasa bile bir benzerlik olması gerekmektedir.
²⁴⁸ Kitabu'l-Havâdis, tah. Beşşar Avvad Maruf-İmâd Abdusselam Raûf, (Beyrut: Dâru'l-Garbi'l-İslamî, 1997), s. 229-230.
²⁴⁹ Kitabu'l-Havâdis, s. 229-230.
Sayfa 115 - Kitap Yayınevi, İnsan ve Toplum Dizisi - 70, 2. Basım, Birinci Bölüm, Şam ve Anadolu Dolaylarında 7./13. Yüzyılda Tasavvuf ve Muvelleh Dervişlik, MUVELLEH KAVRAMI VE TARİKATLAR, Rifâîlik, Hal-Tavır-Görünüş
·
106 views
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.