Daha ne kadar ileri gidebilir dedikçe Agota Kristof’u biraz daha ileri gitmiş buluyorum. Ne yapıyorsun Kristof diyorum, delilik bu. Zannederim ki 
Dün ile birlikte yazarın tüm kitaplarını okumuş oldum. Bu yolculuğun sonuna geldiğim için sevinmeli miyim üzülmeli miyim bilmiyorum. Çünkü hem bir yük Kristof’un yazdıkları, hem de bir hafiflik. Kristof’u anlamak için önce hayatını bilmek gerekiyor. Yazar 1935 Macaristan doğumlu. 1956’da komünizm karşıtı macarların ayaklanması Sovyetler tarafından bastırılınca eşi ve küçük bebeği ile ülkeyi terketmek zorunda kalıyor ve isviçreye yerleşiyor. Bu hikayenin iki kere iki dört eden kısmı. Bunun ötesinde yazar bir göçmen ve yazdığı tüm herşeyin arka planında da bu var. Savaşlara tanıklık etmiş, ülkesinden kopmak zorunda kalmış, 
Okumaz Yazmaz ’daki ifadesi ile “diline kültürüne alışana, kendi benliğini kaybedene kadar aşması gereken bir çöl” diye tabir ettiği yeni ülkesinde sığınmacılığı tatmış bir yazar. Nitekim eserlerinin arka fonunda yükselen ses de bunlardan ibaret. Her kitabında belirtirim, Kristof okumaya Okumaz Yazmaz ’dan başlayın. Yazarı anlamanın, onunla bir dünya inşa etmenin en sağlam yolu bu. sonra bu sağlam temel üzerine diğer eserler ile ilişkinizi inşa edersiniz.
Şimdi gelelim yazdıklarına. Bu son kitabı ile fark ediyorum ki Kristof ziyadesi ile kendini tekrarlayan bir yazar. Mesela diğer bir Macar yazar 
Magda Szabo gibi her metinde insanı bambaşka bir dünyaya iten özgün bir içerik görmüyoruz. Yazdıklarının arka planında ana hatları ile savaşta çocuk olmak, sınır şehirlerinin dramı, ülkesini terk edip yeni bir ülkeye sığınan göçmenler… Kendi yaşadığı her ne varsa, duygu ve düşünceler de dahil, bir bir yediriyor satır aralarına. Gelgelelim Kristof kitaplarının bu tanıdık bildik evreninde bambaşka duygulara tanıklık ediyor insan. Kendini tekrarlayan temalar ve fakat kendini asla tekrarlamayan özgün duygular.
Kitaba gelirsek; çingenelerin bir vakit bir köye terk ettiği, yaşamını fuhuş yaparak sürdüren bir kadının oğlu Tobias’ın dünyasına tanıklık ediyoruz. Tobias okula başlıyor ve sıra arkadaşı Caroline’a aşık oluyor. Bir damlacık kitapta spoi olmayacağını umarak bir detaya değinmek istiyorum. Tobias ve Caroline aslında kardeş, Caroline’nin babası Tobiasın annesinin sevgilisi. Birgün Tobias annesi ile Caroline’nın babasını yatak odasında konuşurlarken Caroline ike kardeş olduklarını öğreniyor. Adamın sırtına bir bıçak saplayıp ülkeden kaçıyor ve yıllarca dönmüyor. Gittiği ülkede yıllar sonra Caroline ile karşılaşıyor ve kardeş olduğunu bilmesine ragmen hala ona aşık olduğunu fark ediyor ve olaylar böyle gelişiyor.
Yazar bu temayı neden işleme gereği duymuş anlam veremedim. Yaşasaydı ve onunla konuşma fırsatım olsaydı bunu ona sormak isterdim. Böylesi çarpıcı bir hikayeye hiç tanıklık etmedim edebiyat dünyasında. Hele ki Tobias’ın Line’a duyduğu aşkı firavunların kardeşleri ile yaptıkları evlilikleri referans vererek hislerini meşrulaştırmaya çalışması enfes bir ayrıntıydı. Yazarın eserlerinde çocukluğa can veriyor, bilhassa savaşın erkek çocuklarına. Neden erkek çocuk diye merak ettim. 
Büyük Defter - Kanıt - Üçüncü Yalan üçlemesinde de aynı şeyi görüyoruz. Neden diyorum çünkü çocuk bile olsa hemcinsin olmayan bir karaktere yazıda hayat vermek, hem de bu denli başarılı bir şekilde, hiç kolay olmasa gerek. Bu da yazarın başarısı işte. Ben onun kaleminden savaşın kız çocuklarını da okumayı çok isterdim.
İsviçreye gittiğimde Kristof’tan izler aradım. Ama bulamadım, zaten o da oraya hiç ait olamamış ki. Eserlerinde geçen sınır şehirlerinin adı yok bir de. Keşke olsaydı, Magda Szabo’nun roman şehirlerinin peşine düştüğüm gibi atlar trene Macaristana giderdim yine. Kristof’u savaşların gölgesi düşmüş Macaristan’da aramak lazım.
Çok güzel bir eser. Çok az yazmış Kristof. Ama çok vurucu yazdıkları. Hem keşke daha çok yazsaydın diyorum hem iyi ki daha çok yazmadı diyorum
·
166 views
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.