Kitabı bitirdim ve derin bir off çektim, içim yandı. Beni bilirsiniz pek yabancı kitap okumam, klasikleri tenzih ederim ama çok okunan, göze batan yabancı kitaplardan da uzak durma gibi kötü bir huyum vardır. Ama bazen de ekseriyete riayet etmek gerekiyormuş işte. Öyle şahşahalı cümleler kuramıyorum şimdi ama bu kitap beni çok etkiledi, öyle böyle değil. Bu yıl yüzden fazla kitap okudum, aradan geçecek yıllar bu kitapların çoğunun heyecanını unutturacak bana ama bu öyle bir kitap ki hep bir yerlerde kalacak benimle.
İskoç bir şairin şiirinde ki "Fareler ve insanların en iyi düşünülmüş, hesaplanmış planları genellikle ters gider." dizesinden esinlenip 80 yıl önce yazmış bu şaheseri Steinbeck. Bu kitabı okuyunca Steinbeck için söylenen Amerikan edebiyatının en iyisi yakıştırmasını da anladım ki kendisine Nobel ve Pluitzer kazandıran Gazap Üzümlerinin bu kitaptan daha iyi olduğu söyleniyor (Bu kitaptan iyi kitap nasıl olacaksa?) Okuduktan sonra anladım ki modern zamanlarda yazılan çoğu kitap, çekilen çoğu film bu kitaptan esinlenmiş. Bu arada kitabın aynı isimli 92 yılında çekilmiş bir sinema filmi de var onu da kısa zamanda inşallah...
Neyse artık kitaba geçelim biraz, çoğunuz okumuşsunuzdur, okumayanınız da az çok konuyu bilir ama ben de dilim döndüğümce bahsedeyim biraz. Kitabın ana konusu bence sadakat ve dostluk, ama kitap kısacık olmasına rağmen bir çok şeyden bahsediyor. Mesela karşılık beklemeden yapılan iyilik, iyi niyetli insanlarında hata yapabileceği "insanın yüreğinin iyi olması için akla ihtiyacı yoktur." diyor. Sonra ırkçılıktan bahsediyor, hemde somutlaştırarak, duygulandırarak anlatıyor, dikkat edin bunu 1937 yılında yapıyor ki Amerikada 80lere 90lara kadar siyahlar farklı okullara gidiyordu. Güç sahiplerinin zayıfları nasıl ezdiğinden bahsediyor, "insan olmak kolay değildir, hele ki ‘insanca’ yaşanabilecek bir toplum düzeni yoksa!” diyerek. Ve bence en güzel belki de üzücü kısmı gerçekleşmeyeceğini bilmene rağmen umut etmenin insanı nasıl ayakta tuttuğunu anlatıyor. Lennie ve George'un unutulmayacak hikayesi. Slim'i de unutmayalım çok sevdim o karakteri, tam arkadaş olunacak kişi.
