Dürr-i Yekta (İnci Tanesi) Sözler
Sovyet döneminin ünlü Gürcü şairi Mayakovski ile Nâzım Hikmet, Moskova’daki üniversite yıllarında zaman zaman biraraya gelerek şiir üzerine konuşur tartışırlarmış. İşte böyle bir karşılaşmalarının birinde, Mayakovski sormuş:
- Nâzım en ünlü şairiniz kimdir?
Nâzım Hikmet hiç duraksamadan:
-Şeyh Galip’tir.
yanıtını vermiş ve Şeyh Galip’in Muhammes’inden şu dizeleri okumuş: Bir şu’lesi varki şem-i canın
Fân’usuna sığmaz âsm’anın
Bu sine-i berk âşiyânın
Sina dahi görmemiş nişânın
Efrûhte-i inâyetindir.
...
Daha sonra da şiiri Mayakovski’nin anlayabileceği bir dille açıklamış. Şiirdeki mecazi anlatımların ve benzetme zenginliğinin farkına varan Mayakovski:
- Biz günümüzde şiire bu kadar anlam derinliği veremiyoruz, demiş. Yahya Kemal’in divan şiirine ve şairine bakış açısını ortaya koyan önemli bir
ayrıntı da Nihad Sami Banarlı Banarlı’nın anlattığı ve Yahya Kemal’in bir Fransız yazarına
karşı Türk şiirini savunmak ve tanıtmak için Neşâtî’nin bir gazelini okud...uğu şu hatırada
saklıdır:
“Bir vapur yolculuğunda, bir Fransız yazarı, tanınmış bir Türk edîbine; -Bir Türk şiiri var mıdır?
demek tuhaflığında bulundu.Türk edîbi, Fransıza XVII.asır şairi Neşâtî’nin bir gazelini okudu ve
açıkladı. Şiiri, ses ve mana olarak zevkle dinliyen Fransız, bilhassa son beyti duyunca; -Oo! dedi. Bu
mısraları söyliyen milletin büyük şiiri olmak tabiîdir. Ve şu cümleyi ilâve etti: -Medeniyet nâmına bir
başka eseriniz olmasaydı, yalnız bu beyit, ne derin bir millet olduğunuzu ifadeye kâfi gelirdi. Şevkız ki dem-i bülbül-i şeydâda nihânız
Hûnuz ki dil-i gonce-i hamrâda nihânız .
Olsak nola bî-nâm u nişan şöhret-i âlem
Biz dil gibi turfa muammâda nihânız
Mahrem yine her hâlimize bâd-ı sabâdır
Dâim şiken-i zülf-i dil-ârâda nihânız
Hem gül gibi rengîni-i ma`nî ile zâhir
Hem neşe gibi hâlet-i sahbâda nihânız
Ettik o kadar ref`-i taayyün ki Neşâtî
Âyîne-i pür tâb-ı mücellâda nihânız
Günümüz Türkçesiyle:
1.Neşeyiz; deli bülbülün şakıyıp dem çekişinde gizliyiz. Kanız; kızıl goncanın gönlünde gizliyiz.
2.Adımız, sanımız olmadığımız halde, dünyada tanınsak ne olur? Biz gönül gibi eşi örneği bulunmayan bir bilinmezliklerde gizliyiz.
3.Gene de her halimizi bilen seher yelidir; çünkü daima gönlümüzü alan sevgilinin saçlarının büklümlerinde gizliyiz.
4.Hem gül gibi anlam renkliliğiyle görünürüz ; hem neşe gibi şarabın verdiği sarhoşluk halinde gizliyiz.
5.Neşâtî, varlığımızı o kadar kaldırırdık ki, cilâlanmış parlak aynada gizliyiz (varlığımız hiç kalmadı; bedenimiz ayna kesildi; biz de sanki onda görünen bir şekilden ibaretiz).