Afganistan ve belki Siyam (Tayland) dışında, fiilen bir metropol ülkenin sahip olmadığı ve yönetmediği Afrika-Asya bölgelerinin diğer ülkeleri içinde bağımsız manevra olanağına gerçekten sahip olan tek bir devlet bulunuyordu: İmparatorluk sonrası Türkiye.
Önemli sayılabilecek hemen hemen bütün anti-emperyalist hareketler üç başlıktan birine sokulabilirdi ve metropollerde genellikle sokulmuştu: Avrupa’nın “milletlerin kendi kaderini tayin etmesi” ilkesini taklit eden yerel eğitimli elit kesimler (Hindistan’daki gibi), halk tabanlı Batı düşmanlığı (bilhassa Çin’de, yaygın biçimde kullanılan çok yönlü bir başlık) ve savaşçı kabilelerin doğal yüksek moralleri (Fas’ta ya da Arap çöllerindeki gibi). Son gruba giren örneklerde, sağlam ve genellikle apolitik erkekleri emperyal ordulara devşirme ihtimalini hep akıllarında tutan emperyal yöneticilerle entelektüeller, şehirli kışkırtıcılara, daha çok da eğitimli olanlarına gerçek düşmanlıklarını koruyarak, hoşgörülü davranma eğilimi gösteriyorlardı. Bu örneklerin hiçbirisi çok fazla kuramsal irdeleme gerektirir görünmüyordu, oysa İslam ülkelerindeki halk hareketlerinin ömeği, hatta Gandhi’nin Hint kitlelere cazip gelmesi, dinin harekete geçirici rolünün modem Avrupa’da her zaman görülenden daha fazla olduğunu akla getirmekteydi. Herhalde Üçüncü Dünya’nın -devrimci solun dışında- esinlendirdiği milliyetçilik hakkındaki akla gelebilecek en tipik durum, “milli” kavramının evrensel ölçüde uygulanmasına beslenen genel bir kuşkuculuktu. Emperyal ülkelerin gözlemcilerine göre, bağımlı dünyada, topluluk ve politik sadakat fikirleri, tamamen farklı olan kendi ülkelerinin insanlarıyla teması kaybetmiş olan gelişmiş (évolués) azınlıkların ithal ettikleri bir entelektüel üründü genellikle. Gerçi bu, emperyal ülkelerin yöneticileri ya da Avrupalı göçmenleri kitlesel milli kimliğin yükselişini küçümsemeye yöneltiyordu (Siyonistlerle İsrailli Yahudilerin Filistin Araplarını küçümsemeleri gibi), ama bu tür düşünceler gene de yersiz değildi.
Sayfa 178Kitabı okudu
·
21 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.