Dil Kullanımı 101Şari olan Allahü Teala kadim olan müfredatını (şeriatını) Hz. Adem (as)'dan beri olmak kaydıyla insanlığa sunmuştur.
Dönem dönem buradaki dersleri okutacak (ya da telif ettikleri eserler ile bunları yüzyıllar sonrasına taşıyacak) muallimleri de bizlere göndermiştir Allahü Teala, elhamdülillah - Peygamberler dışında da ki onlar da şaridirler-. İmam Gazali ( Allah ona rahmet eylesin)' de insan-ı kamil 101'in hocalarından biridir; belki de en başta olanıdır yaklaşık 1000 yıldır. Bu derslerde şeyhlerin muvaffakiyeti ders müfredatına körü körüne bağlı olmaklıkları ile ölçülür. Bundan dolayı da telif edilen eserde ayet-i kerimeler ve hadis-i şerifler dışındaki kalan kısım sadece bunların mümkün olan en özet şerhine dairdir. Rey neredeyse yok boyutundadır.
Bu eserde İmam Gazali müfredatı yirmi ünite halinde işlemiştir. Keşke imkan olsa da bu ve bunun gibi kitapları okullarda tefekkür ede ede sindire sindire okusak ve terbiye olsak bunlarla. Ama bahane üretmeden yetiştiğimiz yerden eteğe yapışmak lazım gelmektedir. Rabbimize lütuf ve hidayet için dua ederiz.
Kitabın yukarıda bahsi geçen 20 bölümü:
Dilin büyük tehlikesi ve susmanın fazileti
Boş yere konuşmanın zararları
Batıl konulara dalmanın zararları
Tartışmanın zararları
Düşmanca tartışmanın zararları
Yapmacık konuşmanın zararları
Küfürlü ve ahlaksızca konuşmanın zararları
Tüm varlıklara lanet etmenin zararları
Şiir ve şarkı söylemenin zararları
Lüzumsuz şaka yapmanın zararları
Alay ve istihzanın zararları
Sırrı açıklamanın zararları
Yalan vaat vermenin zararları
Yalan ve yalan yere yemin etmenin zararları
Dedikodunun zararları
Söz taşıyıcılığının zararları
Hasımlardan birinin hoşuna gidecek; diğerlerinin öfkelendirecek sözler söylemenin zararları
İnsanları yüzlerine karşı övmenin zararları
Dinin temel esaslarındaki nazik noktalarda umursamaz bir edayla konuşmanın zararları
Ehil olmayanların, Allah Teala'nın Kelam ve sıfatlarıyla; ayrıca Kuran'ı Kerim'deki manalarını yalnızca Allah'ın bildiği harflerin manalarıyla ilgili uç sorular sormalarının zararları
***
Kişisel bazı notlar:
Hadis-i şerif: "Susman hükmetmektir (hikmettir, muhatabı etkiler). Ancak, susan(ların sayısı) azdır" Beyhaki
Tavsiye :" ... Günahkar adamlarla dostluk kurayım deme; günah yollarını öğrenmeye başlarsın. Sakın ola böyle adamlara sır verme! Görüşüne danışacağın kişiler, Allah'tan sakınan şahıslar olsun."
Hadis-i şerif :" Bir insan, yanında oturanları (sırf eğlenirip) güldürmek için bir kelime söylerse, Süreyya Yıldızı'ndan daha uzak bir mesafeden (cehenneme doğru) düşer." Ahmed bin Hanbel
Hadis-i şerif:"Zulme uğrayan biri, kendisine zulmeden kişiye öyle beddua eder ki, o bedduası, uğradığı zulme denk olur ve hatta kıyamet gününde zalimin, mazlumda alacağı hakkı bile kalır." Iraki
Ayet ve şerh: "Diliyle çekiştirip yüzünden de alay edene yazıklar olsun!" -Hümeze, 1. ayet-
Ayeti kerimenin tefsirinde şöyle der: " Hümeze" insanları kınayan ayıplayan; "Lümeze" ise; insanların dedikodusunu yapıp etlerini yiyen kişidir.
Hadis-i şerif: "Birinin yanında müslüman biri aşağılanırsa ve o, elinde imkanı olduğu halde kardeşine yardım etmezse; Allah Teala da kıyamet günü, herkesin huzurunda onu aşağılar." Ahmed bin Hanbel
İmam Gazali yorumu: Şeytan, en ufak hayali bir yolla dahi olsa, başkalarının nahoş hallerini kalbe sokup, " Bak! Zekanla, hızlı anlayışınla bu adamın ne olduğunu nasıl da anladın! Mümin, Allah'ın nuruyla bakar... " gibi kötü düşünceler empoze etmeye çalışır. Halbuki bu kişi, olaya şeytanın aldatmacasıyla, karanlık düşüncesiyle bakmaktadır ama farkında değildir.
Hz. Ali (ra) zamanında bir rivayet:
Hazreti Ali kerremallâhu vecheh halîfeyken bir adam gelip, onun yanında başka birinin dedikodusunu yapar.
Hazreti Ali adama:
-"Dediklerini soruşturalım; eğer doğruysa sana buğz eder, kızarız; yalansa seni cezalandırırız; istersen de affedebiliriz; karar senin?" deyince, adam:
-Beni affet ey müminlerin emîri, diyerek hatasını anladı.