Klasikler Ve Çevirmenler
Not: Bu ileti eserleri orijinalinden ve sonrasında Türkçe çevirilerinden okuyan insanların görüşlerinin derlenmesiyle yazılmıştır. Sonrasında sitedeki okurların katkıları eklenmiştir.
Günlerdir çevirmenlerin dünyasına daldım ve haklarında o kadar çok şey okudum ki beynimden dumanlar çıkıyor. Yabancı dilde yazılmış eserlerde en rahatsız olduğum şey, çeviri ne kadar kaliteli olursa olsun ''çevirinin çevirisini'' okumaktır. Misal Rusça bir eseri, Fransızca'ya çevirmişler. Bizdeki çok iyi Fransızca bilen bir çevirmen de Türkçe'ye çevirmiş. Bu benim bir okur olarak tercih etmek istemediğim bir durum. Klasikler konusunda bu yüzden çok titiz bir liste hazırlamak için uğraşıyorum. (Tuco isimli bir okur, bazı çevirinin çevirisi eserlerde, dili bilen orjinal eserle çevirinin çevirisi olan eserin kıyaslanarak bir hata var mı kontrol edildiğini söyledi. Yani her çevirinin çevirisi kötü demek değilmiş.) Elbette ben de insanların yazdıklarını kendime ölçü aldım. Hata payı vardır. İlgilenirseniz diye, buraya hangi çevirmeni hangi dilden tercih etmeniz gerektiği konusunda bir liste paylaşıyorum:
"?" KOYDUKLARIM DAHA SONRA TEKRAR İNCELENECEK ÇEVİRMENLER.
RUSÇA
*HASAN ALİ EDİZ; Fransızca, Rusça ve Sırpça bilmektedir. Bence Suç ve Ceza'da bazı yerlerde mantık hataları vardı. Bu, basımla da ilgili olabilir. Nihal Yalaza Taluy'un hâlâ en iyisi olduğunu düşünüyorum. Ek olarak Mehmet Özgül de bütün eleştiriler bir yana bence güzel bir çeviri yapmış. ✅
*NİHAL YALAZA TALUY; birçok değerlendirmeye göre çok iyi bir çevirmen. Şahsi kanaatime göre de okumaktan en keyif aldığım çevirmen kendisi. ✅
*KORAY KARASULU; genç bir çevirmen ama emin adımlarla ilerlediği söylenmiş. Kumarbaz'ı inceledim. Nihal Yalaza Taluy ile hemen hemen aynı çevirmiş. ✅
*MAZLUM BEYHAN, Suç Ve Ceza'yı inceledim. Hasan Ali Ediz ile kıyasladım. Mazlum Bey de güzel bir çeviri çıkarmış. ✅
*LEYLA SOYKUT, Karamazov Kardeşler'i inceledim. Nihal Yalaza Taluy'u çok sevmeme rağmen, çevirisi onunkinden daha çok hoşuma gitti. ✅
*ATAOL BEHRAMOĞLU; Çehov çevirilerini inceledim. Biraz sert bir dili var. Ama tercih edilir. ✅
*LEYLA ŞENER: Olumlu değerlendirmeler olumsuzlardan fazla ve okuduklarım beni olumsuz etkilemedi. ✅
* BELGİ PAKSOY, İmge Kitabevi'nin çevirmeni. ✅
*MEHMET ÖZGÜL, Ergin Altay ile benzer eleştiriler almış. Budala'yı onun çevirisinden okudum. Haksızlık yapıldığını düşünüyorum. Ergin Altay'ı okuyup anlamak zorken, Özgül'ün Türkçeye gereken önemi vererek temiz bir çeviri ortaya koyduğunu düşünüyorum. ✅
***
1) AYŞE HACIHASANOĞLU; diğer çevirilerine biraz mesafeli olmakla beraber Karamazov Kardeşler çevirisi sevilmiş ve başarılı bulunmuş. Ama ben pek tercih etmem.
2) SERDAR ARIKAN; (?) İthaki Yayınları'ndan çevirileriyle dikkatimi çekti. Çevirdiği kitaplara basım çok güzel, kitap da güzel ama biraz zor ilerledi yorumlarını çok okudum. Tercih etmek kaybettirmez. Desteklemeliyiz ki daha iyi işler ortaya çıksın.
3) SABRİ GÜRSES; olumsuz yorumlar var, Oblomov çevirisi ödül almış. Buna şans verebilirsiniz. Bir hata yok gibiydi. Elimde de var. Fakat İnsancıklar çevirisini okudum, gerçekten çok kötü bir çeviriydi. Tavsiye etmiyorum. Belki de İnsancıklar henüz yeni yeni çeviri yaptığı zamanlara denk gelmiştir.
*Oblomov'u İngilizceden çeviren Serpil Demirci'den ve aslından çeviren Sabri Gürses'ten okudum. Bende oluşan düşünce bir klasiği bir çeviriden okumayın. Sabri Bey bana çok hitap etmemekle birlikte çok değerli önsöz ve sonsöz yazıları olan bir isimdir. Can Yayınları'nda, hangi kitap olduğunu şu an hatırlayamadığım birkaç yazısını okumuş ve çok faydalanmıştım. Bu yüzden tek seçim için isabetli değildir ama ikili seçimde ikinci seçeneğiniz olabilir. Birinci varsa bence Nihal Yalaza Taluy olmalı.
4)ERGİN ALTAY, sükut-u hayal. Asla tavsiye etmiyorum. İletinin sonundaki blog yazılarına ve çeviri kıyası iletilerime bakabilirsiniz. Detaylı bilgi orada mevcut.
5) NESRİN ALTINOVA, Fransızca çevirileri ile baş tacı ama Rusça da çevirmiş. Ya da Fransızca'ya çevrilmiş Rusça eserleri de çevirmiş. Bunu bilgi sahibi biri varsa yorumlara yazarsa çok sevinirim. Ezilenler çevirisini inceledim. Bana güzel geldi ama hala çevirinin çevirisi endişesini taşıyorum.
6) SERPİL DEMİRCİ; Öteki Yayınları'nda karşımıza çıkan bu çevirmenle ilgili net bir bilgi okuyamadım, ama çevirdiği her kitap zevkle okunmuş. İnsancıklar'ı çok edebi ve temiz çevirmiş. İyi ki ondan okumuşum. Benim için zirve o.. derken, kendisinin de çevirinin çevirisi yaptığını öğrenmiş bulunmaktayım, çok üzüldüm. Su gibi akıyor yazdıkları ama esere sadık olmak daha önemli. Hata yoksa güvenilir bir çevirmenle kıyaslayınca okunabilir.
FRANSIZCA
1) İSMAİL YERGUZ ✅
2) BERTAN ONARAN, zaman zaman kullandığı eski kelimeler dolayısıyla eleştirilse de ben bu eleştiri sahiplerinin sözcük dağarcıklarını geliştirmeleri gerektiğini düşünüyorum. Anadilinizi bir avuç kelimeyle konuşamazsınız. ✅
3) ALİ CEVAT AKKOYUNLU; Almanca ve İngilizce de biliyor, onlardan da bire bir çeviri yapıyor. Klasik çevirmeni değil, üç dili de yetkin çevirdiği için ekledim.✅
4) NESRİN ALTINOVA✅
5) MİNA URGAN, pek emin olamadığım biri. Sadece İngilizce çevirileri dikkate alınabilir.
6) SABAHATTİN EYÜBOĞLU; Rusça da çevirmiş Fransızca da. Fransızca biliyor, Rusça eserler için tercih etmem. Fransızca için tercih ederim. ✅
📢İngilizce eserlerde dikkat edin. Şu yazıyı okumanızı öneririm; 5ne1kim.wordpress.com/2019/02/27/moby...
7) ROZA HAKMEN; Kayıp Zamanın İzinde serisinin çevirmeni. Proust'un çevirmeni desek yeridir. Oscar Wilde'dan çevirileri mevcut. YKY Don Quijote çevirisi de ona ait. İyi bir çevirmen. Alıntıları da inceleyebilirsiniz. ✅
8) ERAY CANBERK, Asteriks ve Red Kit çevirileri.
9) BİRSEL UZMA, çevirisi akıcı.
10) SAMİH TİRYAKİOĞLU, tercih edilebilir ama alternatifi varsa ben onu tercih ederdim. Kıyaslama yaparken biraz daha akıcı çeviriler gözüme çarptı.
11) CEMAL BALİ AKAL, Helikopter Yayınları'nda dikkatimi çekmişti, sonra eskiden Engin Yayıncılık'ta da çevirileri olduğunu fark ettim. Engin Y. bilenler bilir, zamanında çok güzel çeviriler yayınlayan bir yayınevidir.
*VOLKAN YALÇINTOKLU (anlatım bozukluklarını ne yapacağız?) Hem iyi çevirileri var hem kötü cümleleri var yer yer. Kararsız kalınacak türde. Kötü bir çevirmen değildir. Ama alternatifi varsa ben ona da bakardım.
*TAHSİN YÜCEL; çok yerilmiş. Bir insanın bilgili olması ve bir dili iyi bilmesi iyi bir çeviri yapacağı anlamına gelmiyor. Bütün çevirilerinin kötü olduğunu da iddia etmek haksızlık olur. Kişisel tercihim başka biri varsa ona bakıp, buna göre okumak.
İNGİLİZCE
1) MURAT BELGE ✅
2) FATMA ÇOLAK ?
3) METE ERGİN; çok iyi, hakkında birçok övgü içeren yorum okudum.✅
4) OSMAN ÇAKMAKÇI ?
5) PÜREN ÖZGÖREN ✅
6) ÇİĞDEM ERKAL İPEK ✅
7) ALİ CEVAT AKKOYUNLU ✅
8) BELKIS DİŞBUDAK ÇORAKÇI; Şibumi'nin çevirmeni. ✅
9)NİHAL YEĞİNOBALI (Farklı kelimeler kullanmayı seviyor. İmlemek, işaret etmek gibi.) Net bir şekilde iyi yahut kötü diyemiyorum, bana zaman zaman metinden uzaklaşma etkisi bırakıyor.
10) MİNA URGAN; Moby Dick'i YKY'den okuyanlar, Sineklerin Tanrısı ve Ütopia çevirileri de onundur. Güvenilirliğini sorguluyorum bu blog yazısından sonra.
5ne1kim.wordpress.com/2019/02/27/moby...
11) AVİ PARDO, Charles Bukowski çevirileri seviliyor.
12) DOST KÖRPE
13) NEVZAT ERKMEN
14) HASAN FEHMİ NEMLİ, Edgar Alan Poe çevirileri ile beğeniliyor. ✅
***AKŞİT GÖKTÜRK, biraz dolambaçlı çeviri yaptığı söyleniyor. Siz bilirsiniz.
***METİN İLKİN ; çok kötü. İngilizce eserleri çevirmiş, çevirmese daha iyiymiş denmiş.
***MEHMET HARMANCI; çok kötü. O kadar çok çevirisi var ki insanüstü bir güç gerek bunu yapabilmek için. Kitapyurdu'nda ismini aratırsanız her dilde çeviri yapmış :) 300 küsur eser var. Ne kadar yetkin olacağı zaten bu sayıdan ötürü şüpheli. :)
ALMANCA
1) AHMET CEMAL; Oğuz Atay'ın telefonla arayıp Körleşme'yi çevirmesini istediği yetkin çevirmen. ✅
2) ALİ CEVAT AKKOYUNLU ✅
3) KAMURAN ŞİPAL; benim için mesafelilerde. Yer yer iyi yer yer tuhaf. Çünkü Cem Yayınevi'nden Kafka Bütün Öyküler çevirisini büyük oranda okudum. Misal mezarlığa gömütlük demiş. Böyle not aldığım birkaç kelime vardı ama bulamadım. Ne gerek vardı? Fakat iyi çevirmendir, çeviri dünyasında da yeri önemlidir.
4) BEHÇET NECATİGİL ?
JAPONCA
1) Hüseyin Can Erkin
2) Ali Volkan Erdemir
*****
Bu liste ben araştırmaya devam ettikçe güncellenecektir ve sizlerin de katkılarını bekliyor olacağım. Ben daha ziyade klasikler üzerinden gittim. Çünkü genelde 1950 sonrası ile pek ilgilenmiyorum. Daha İspanyolca, İtalyanca, Almanca vs. var da var. Görüş ve katkılarınızla daha nitelikli bir liste ortaya çıkacaktır. Herkese keyifli okumalar.
******
7 Nisan 2018
Anna Karenina için:
okunasikitaplar.com/anna-kareninani...
http://1000kitap.com/MetinKibar Bey'in vesilesiyle bu yazıyı okudum ve buraya linki ekliyorum. Yazının ve dolayısıyla araştırmanın sahibi, benim yapmaya çalıştığımı daha profesyonelce gerçekleştirmiş. Okumanızı tavsiye ederim.
*******
17.04.2018
t24.com.tr/k24/yazi/ceviri...
ceviribilim.com/?p=432
İki çeviri de bana aynı kalitede geldi. Bilemiyorum. Anna Karenina linkinde Ergin Altay'ın epey kötü çevirisi, aslından uzak cümlelerine bakınca, burada Koray Karasulu herhâlde daha doğru çevirmiştir. Lakin ben de o linke bakmamış olsam, ikisi arasında kararsız kalırdım.
Robinson Crusoe için:
ceviribilim.com/?p=148
Kafka biyografisinin hazinin sonu;
dassozluk.com/forum/interessa...
*****
MOBY DICK, Mina Urgan ve Sabahattin Eyuboğlu için; 5ne1kim.wordpress.com/2019/02/27/moby...
Çeviri karşılaştırmaları:
#26918600
#27500575
#28522685
#32957208
Japonca çeviri için;
Hüseyin Can Erkin
Ali Volkan Erdemir
İngilizce çeviriye ek olarak; Avi Pardo ve Dost Körpe.
Mehmet Harmancı'nın nasıl bir cevirmen oldugu "The Shining" i kitapla hicbir alakası olmayan "Medyum" olarak cevirmesinden belli zaten. İşin sıkıntısı King'in cogu kitabını da bu adam cevirmis, mecbur okumak zorunda kalıyoruz. Bu arada yeni gelen özellikle iletiyi kaydetmeyi unutmayın derim :)
Mehmet Harmancı 300 civarı çeviri yapmış. Düşünebiliyor musun 300. Üstelik her dilden. Çevirinin çevirisi muhtemel hobisi. Özensiz çeviriyi yayınlayan büyük yayınevlerine ne demeli bilmiyorum. Okurun iliğini kemiğini sömürürken en yüksek fiyatı düşünmeyi biliyorlar ama hakkıyla çeviri yayınlamayı düşünemiyorlar nasıl işse.
3 sonraki yanıtı göster
Ya bu o kadar güzel o kadar faydalı bir yazı olmuş ki. Ellerinize emeğinize sağlık. Ben de tam şu sıralar çevirmen olayına taktım. Özellikle de Rus eserler konusunda. Hatta sizin de paylaştığınız linkteki karşılaştırmayı okuduktan sonra Hasan Ali Ediz den Anna Karanina siparişimi vermiştim hemen. Ama ben internetten arastirdigimda kaynakların gerçekten çok sınırlı olduğunu fark ettim. Çoğunluk direk bu yayinevi iyidir buradan okuyun tarzı yorumlar yapmış. Sizin yazınız bu noktada çok zengin olmuş. Çok teşekkürler kesinlikle yararlanacağım. Bir de benim okuduğum kadarıyla Ayşe Hacıhasanoglu nun Karamazov'daki başarısının asıl sebeplerinden biri birçok yayinevi ve çevirmenin, kitabın bir kısmında sansür uygulayıp, Ayşe H'nin aynen çevirmesiymiș.
Rica ederim, faydalı olabildiysem ne mutlu. Bu iletiye katkıları her daim bekliyorum. Ayşe Hanım en azından doğru bir çeviri yapıyor. Hakkını yememek lazım. Lakin ben cümlelerinden çok tat alamadım. Ama tercih edilebilir. Diğerleri fiyasko. Dünyanın parasını kazanıyorlar bunlar üzerinden. Çok üzücü. Yayunevleri ile başım belaya girmez inşallah.
5 sonraki yanıtı göster
Kübra Hanım, öncelikle elinize, emeğinize sağlık.Çeviri konusu çok mühim. En son Kafka'nın Dava'sını okurken berbat bir çeviriye denk geldim, kitaptaki hataları düzeltmekten kitaba yoğunlaşamadım.
Ben izninizle Cengiz Aytmatov'la ilgili bir iki ufak katkıda bulunmak istiyorum: Cengiz Aytmatov'un en yaygın ve piyasada bulunan çevirmeni Refik Özdek. Refik Özdek, Aytmatov'un kitaplarını Rusça aslından değil de Fransızca'sından çevirmiştir. Çevirileri mukayeseli okuma imkanım da oldu Refik Özdek çevirileri çok iyidir. Çevirilerin bu kadar iyi olmasının nedenini daha sonra keşfettim. Refik Özdek Kırgızca bildiği için çevirileri yaparken Kırgızca nüshalara da bakıyormuş. Yani Refik Özdek çevirilerinin bize o kadar sıcak gelmesinin nedeni buymuş. Piyasada bulunmamakla birlikte sizin de ifade ettiğiniz gibi Mehmet Özgül de Aytmatov'un eserlerini Rusça asıllarından çevirmiştir. Fakat Refik Özdek'in "Gün Olur Asra Bedel" olarak çevirdiği romanın Mehmet Özgül çevirisindeki ismi "Gün Uzar Yüzyıl Olur" dur. Bende iki çeviri de mevcut ama ben Refik Özdek'i tercih ederim bu eseri okurken. Bir diğer Aytmatov çevirmeni de şair Ülkü Tamer'dir. Cemile'yi ve Toprak Ana'yı çevirmiştir. Bulursanız gözü kapalı alın derim. Bunun dışında Zeyyat Özalpsan Al Yazmalım Selvi Boylum'u çevirmiştir. Bu çeviride "Al Yazmalım Selvi Boylum"un ismi "Yol Arkadaşı"dır. Biraz uzun oldu ama çeviri çok önemli. Zaman zaman sitede "Cemile" ilgili alıntılara denk geliyorum "Daniyar aşık bir adamdı" diyor mesela alıntıda. Oysaki benim okuduğum Ülkü Tamer çevirisinde bu cümle "Daniyar sevdalı bir adamdı." şeklinde geçiyor. Siz de takdir edersiniz ki aslında iki cümle oldukça farklı anlama geliyor. Böyle bir dosya açtığınız için size ve katkıda bulunan arkadaşlara çok teşekkür ediyorum. Herkese iyi okumalar
Fark ettiğim bir şeyi daha söylemek istiyorum. Bunu tabi ki ilk fark eden ben değilim. Ben bir yayınevini gözü kapalı tercih etmem, asla. Çünkü önemli olan çeviridir. Çok iyi yayınevleriyle çalışmasına rağmen çok da iyi çeviremeyen insanlar var mı var. Fakat bir şekilde kabul görmüşler. Ekşi sözlükte bir entry paylaşılmış ve şu yayınevlerinden uzak durun denmiş. Misal Timaş bunlardan biri. Ama Behçet Necatigil'in Knut Hamsun'dan çevirileri var Timaş'ta. Napalım uzak mı duralım. Tamamen kabul görmek de tamamen üstünü çizmek de bence doğru değil. İş Bankası ve Can, gözü kapalı almam. Hele ki Can, uzak durabildiğim kadar duruyorum, çok acımasız bir fiyat politikası var. Resmen sömürü. Neyse ki bunun uzun zamandır farkındayım da yaş tahtaya pek basmadım bu konuda. Çevirmene bakarım, fiyat hangisinde uygunsa hooop ordan alırım.
Ne kadar değerli bir çalışma bu böyle, elinize sağlık Kübra Hanım.
Teşekkür ederim Oğuz Bey, el birliğiyle daha da değerli hale gelecektir.
Listedeki birçok çevirmeni incelemek ve isimlere son noktayı koymak için çok ktap var elimde. Bu yaz bakarım demiştim ama liste son halini ancak eylül ayında alabilir, seyahatler ve başka meşguliyetler dolayısıyla biraz askıya aldım. Falanca kitabı hangi çevirmenden okumalıyım diye özelden sorular almaktayım. Liste son halinde olmadığı için sormak istediğiniz bir şey olursa sorabilirsiniz. Bu hafta Ankara'da bilgisayar başındayken ilgilenebilirim. Ama sonra muhtemelen 1 ay bu sorulara cevap veremeyeceğim.
Sayende çok güzel bir çalışma çıkmış ortaya. Çevirmenin aslında yazarın çevrildiği dildeki asıl yüzü olduğunu hiç unutmamak lazım.
Tuco değinmiş gerçi, baba oğul Yücelleri ben de çok severim. Baba ne kadar ciddiyse oğul Can o kadar matraktır. Şiirleri harbi "Türkçeleştirir" Eskilerde şöyle bir hikaye anlatılırdı. Can Yücel, Dylan Thomas'ın bir şiirini çevirmiş. O şiiri başka birine tekrar İngilizce'ye çevirtmiş ve yazarına okutmuşlar. Adam tanımamış şiirini :))))))
İletilere diğer okurlar da müdahil olunca işte böyle doyurucu metinler çıkıyor ortaya. Vesile olduğun için sağ ol Kübra can.
Dizi ya da film çevirilerinde de Türkçe deyim ya da atasözleri kullanılınca gülesim geliyor :) Aynı anlamı vermek mi önemli, dili korumak mı bilmiyorum. Ama aradığımız yazarın bize vermek istediği her ne ise o... Arkadaşların katkılarıyla çok güzel bir liste oldu. Güncellemeye de devam edeceğim inşallah..
17 sonraki yanıtı göster
Bu listeyi not almanızı yahut ekran görüntüsü almanızı tavsiye ederim. Bir de çevirmen önerilerinizi hala bekliyorum. Bu aralar bu konudan uzak kaldım. Lakin lütfen öneride bulunurken hangi dilde olduğunu belirtin. Ayrıca tek bir kitap okuyup çevirisini beğenirseniz de lütfen önermeyin. Çünkü bu yeterli değil. Ben genellikle kitaplar arası kıyas yaparak bu listeyi hazırladım. Ve çoğu kitabın bazen 20 bazen 30'a kadar farklı çevirisine baktım. Sonra benim yazdığım çevirmenlerin her birinin hayatını araştırdım. Bu yüzden bu liste çok titiz. Aynı titizliği sizlerden de bekliyorum. Öneride bulunmuş ve bulunmaya devam edecek herkese teşekkür ederim.
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.