Dune 1.2 (Güncellenmiş Versiyon)
Sanırım bu olağanüstü esere inceleme yapmam çok zor olacak demiştim 3 yıl önce ilk incelememi yaparken. Ve hatta biraz da uzun gelecek ama bu seferlik de böyle olsun diye devam etmiştim...
Semih Doğan 'e teşekkür etmiş ve onun beni bu seri ile tanıştırmasına minnet duymuştum. Onun incelemesi ile seriye başlamış hatta onunla bu sayede iletişim kurmuş ve yıllardır süren arkadaşlığımızın temelini Dune ile atmıştık. (Teşekkürler Frank )
Biliyorsunuz sitede Mart - Nisan boyunca Dune serisini okuma etkinliği düzenledik Semih ile. (#107761038) Ve ben de ilk kitaptan sonra incelemeyi düzenleyip yeniden yazmak ve kitap bilgileri dışında kendi yorumuma birkaç şey eklemek istedim. Dune evreninin dili, dini, kadınları, suya verdikleri önem hakkında da yazdım bu kez.
Seriyi okumadan önce benim yaptığım şeyler aşağıda. Ama şunu eklemek istiyorum. Yapmasanız ve seriye başlayıp arkadaki İmparatorluk Terminolojisi'ni seri ile aynı anda okusanız da her şeye hakim olacaksınız. Herbert tarafından yaratılan Dune diline terminolojiden kelimeleri ve anlamlarını okudukça ilerleyen zamanlarda aşinalığınız olacak.
Dune okumadan önce iyi bir araştırma yaptım. Yazarı, serinin diğer kitaplarını, karakterleri iyice hazmettim bir gün boyunca. Ve sonra Ekler kısmı ile başladım okumaya. Okuma şevkimi arttıran bir bölüm oldu Ekler bu nedenle. Sonra İmparatorluk Terminolojisi ile devam ettim, başlı başına farklı bir tarz okuyacağımı bildiğim için bunun önemi büyük oldu. Ve okurken biraz da olsa aklımda kalsın istedim kelimeler.
Bir de karakterlerin ve kelimelerin ayrıntılı açıklamasından, Dune evreninin yaradılış sürecinden, Dune terminolojisinden ve daha birçok şeyden ayrıntıları ile bahseden bir siteden yararlandım. ( bilimkurgukulubu.com )
Bir kitabı okumaya başlamadan her seferinde bu kadar çok araştırma yapmıyorum tabi. Ama serinin uzunluğu ve okurken geçireceğim vaktin kalitesini arttırmak adına bunları yapmalıydım. Sonuçta bu sadece seriye başlangıç. Uzun bir serüven olacak :)
Klasik Dune serisi 6 kitaptan oluşuyor. (1965 yılında yayınlanıyor ilk kitap ve 1985'de 6. kitapla seri bitiyor. Frank Herbert 1986'da vefat ediyor çünkü.)
Hepsi de İthaki tarafından nihayet tamamlanarak Türkçe'ye çevrildi.
Ve sonra oğlu Brian Herbert ile Kevin Anderson tarafından 6 kitap daha kaleme alınıyor. Hanedanlık Üçlemesi ve Cihat Üçlemesi olarak geçiyor bu seriler. Ancak bu kitaplar Dune evreni öncesini anlatır nitelikte kitaplar. Hanedanlık Üçlemesi de İthaki tarafından çevrilen Dune kitapları arasına girdi. Geriye Cihat Üçlemesi kaldı. İsimleri ise kronolojik sıra ile şöyle;
"Atreides Hanedanı" (1999)
"Harkonnen Hanedanı" (2000)
"Corrino Hanedanı" (2001)
"Butleryan Cihadı" (2002)
"Makinelerin Seferi" (2003)
"Corrin Savaşı" (2004)
Yine Brian Herbert ve Kevin Anderson seriye iki kitap daha ekliyor. Bu kitaplar da yarım kalan ilk 6 kitabı sona erdiriyor. Ama onlar henüz Türkçe'ye çevrilmedi.
"Dune Sapkınları" (2006)
"The Sandworms of Dune" (2007)
Bunun dışında da kitaplar mevcut. Ayrıntılı bilgi için; ( bilimkurgukulubu.com/edebiyat/dune-s... )
Bu kadar bilgi yeterli gelecektir sanırım. Biraz da uzun oldu zaten. Ama merak edenler için açıklama olsun istedim.
Şimdi kitaptan bahsedebilirim.
Bir çöl gezegenidir Arrakis. Üzerinde yaşayan halk tarafından Dune olarak anılmaktadır gezegenin adı. Ve bu gezegende Melanj adında bir baharat bulunmaktadır. Bu baharat hem insan bilincini hem de psikolojisini etkilemekle beraber galaksiler arasında da seyahat etmeyi sağlar ve aşırı kullanımında uyuşturucu etkisi vermektedir. E tabi bu durumda baharat çıkarma işlemi oldukça önemli. İmparator baharat çıkarımı işlemini Harkonnen Hanedanı'nın elinden alıp düşmanları Atreides Hanedanı'na verince olaylar bir anda karışır. Bütün bunların yanında kitabı benim açımdan zevkle okunur hale getiren ve bu güzel serinin baş kahramanı canımız Paul Atreides'i unutmak olmaz. Atreides Hanedanı Dükü Leto ve eşi Leydi Jessica'nın (Jessica bir Bene Gesserit'tir. Bene Gesserit, Dune evreninde kadınların oluşturduğu bir kardeşlik grubu. ) oğullarıdır Paul. Kendisi seride çok sık duyacağımız "Kuisatz Haredah" kelimesinin karşılığıdır. Erkek Bene Gesserit anlamına gelir bu kelime. Çölde yaşayan göçebe bir topluluk olan Harkonnenler tarafından hazırlanan bir tuzakta Dük Leto ölünce, Paul ve Jessica kaçarak Fremenler'e sığınır. Fremenler de çölde yaşayan özgür kabilelerdir. Paul zaman geçtikçe Fremenler arasında liderliğini belli eder, Fremenler'i esaretten kurtaracak kehanette adı geçen kişi ve onların peygamberi olmuştur. Kendisine Muad'dib adını seçer, zor şartlara göre evrim geçirmiş çöl faresi anlamına gelir Muad'dib. Ve babasının intikamını almak için bir cihat başlatır. Muad'Dib'in cihatı ve onun yaşadıklarını hem heyecanla hem de keyifle okuyacaksınız. Onu hiçbir zaman unutamayacaksınız.
Dune serisini ikinci okuyuşumda en çok dikkatimi çeken şey; seride yönetici olarak görünen erkeklerin aslında arka planda kadınlar tarafından yönetildiği oldu. İlk bakışta cinsiyetçi görünen toplumda, sayfalar ilerledikçe kadına verilen önem artar hatta sanıldığından da büyüktür kadının yeri Dune evreninde. Onların Döllenme Programları, Rahibe Ana'lar seriye yön verir.
Bir de su mevzusu var ki... Yine ikinci okuyuşumda daha iyi kavradığımı hissettim suyun önemini. Dune evreninde su altından bile daha değerlidir. Kadınları su halkaları şeklinde takılar takarlar. Halk geceleri uyurken bile damıtıcı giysiler giyer. Mesela "ölüye su vermek" deyimi onların ölen kişiye verdiği değeri gösterir. Çünkü suyun tek damlasını bile boşa harcamazlar. Yani bir ölünün ardından göz yaşı döküyorlarsa o kişi onlar için çok kıymetlidir. Ayrıca, bir kişi ölünce hemen beden suyunu alırlar. Çünkü insanın eti kendine, suyu ise kabilesine aittir! Ölen bir Fremenin suyu alınınca, halkı ile yaşamaya devam eder yani. Ancak burada da bir şey dikkatimi çekti. Ağır suçluların ne olursa olsun suyunu almaz, çöle dökerler. Su çalmak onlar için günahtır ve hatta ölüm sebebidir. Yani su konusunda katı kuralları da vardır.
Gelelim Dune dini ile İslâm arasındaki benzerliklere. Muad'Dib'in dini, İslâm'dan ezgiler taşır. Dilinde de Arapça kelimelerle benzerliklere rastlanır. Savaşlarına "cihat" denir. Çöl yaşlısına Şeyh Hulud adını verir hatta birini ağırlarken "ehlen ve sehlen" kelimesini kullanırlar. Rahibe Ana'ya "seyyidina" adını verirler. Bunun gibi birçok esinlenme mevcut dilde ve dinde...
Ne kadar uzun oldu değil mi... :) Okuyanlar bilirler ve okuyacaklar da görecekler, ne yazacaklarının ne de düşüncelerinin sonu var Dune efsanesinde. Bu da okuma heyecanımı arttıran bir etken oldu. Bu yazılanların sadece kısa bir özet olduğunu bilerek okuyabilirsiniz incelemeyi. Çünkü Dune, bundan daha fazlası.
Eser 712 sayfa ancak hem akıcı hem de gerçekten büyük bir zekanın ürünü. Olayları kavradıktan sonra okunması kolaylaşan, hızla ilerleyen bir kurguya sahip. Okuduğunuz en en en iyi seri olacak Dune, bu konuda iddiam tam. Bu harika evreni mutlaka keşfedin dostlarım. O zaman gelsin ikinci kitap :)
··
2 plus 1
·14.1k views
Kitaplığımda okunmayı bekleyen kitaplardan birisi Dune. Yüzüklerin Efendisi'yle kıyaslandığını görünce büyük bir heyecanla almıştım. Henüz okumaya fırsat bulamadım ama bu inceleme okuma sürecim için çok faydalı olacak. Özellikle okuma öncesi yapılacaklar adına çok yararlı olmuş. Çok teşekkürler. Elinize sağlık :)
Rica ederim, ben birçok incelemeye ve sitelerdeki yorumlara denk geldim ancak okuma sırası, karakterler hakkında tam anlamıyla açıklayıcı az kaynak buldum. Bu nedenle de böyle yazma gereği hissettim. Beğenmenize, okumanız için fayda sağlayacağına çok sevindim... :)
Aslında o kadar da zor olmamış gibi, incelemenin yükünün altından gayet kalkmışsın çünkü Fazi.
Bu kitap için Semih’in de referansıyla beraber senden de böyle bir inceleme bekliyordum, gittikçe merak ettiğim bir kitap oluyor gün geçtikçe.
Gerek kısaca içerikten bahsetmen gerekse de kitabı okumaya dair verdiğin yönergeler olsun hepsini çok isabetli buldum. Kalemine sağlık. :))
Teşekkür ederim Oğuz :) Ne yazsam eksik kaldı aslında, okuyunca göreceksin uçsuz bucaksız bir evren Dune. Beğenmene sevindim, okuyunca senin de görüşlerini duymayı çok isterim :)
1 next answer
Elinize sağlık bu güzel inceleme için. Ben yeni gördüm ve okudum :))
Yeni Dune kitabı bittikten sonra Bilimkurgu etkinliğinde paylaşırsanız herkese güzel fikir olacaktır.. Hatta bu incelemeyi de paylaşınız.
Benim de kitaplığım da bekliyor. Hatta ithaki Bilimkurgu serisinin hepsi var ben de ama daha okumadım. Etkinlik süresiz olduğu için seriye başlayıp yavaş yavaş bitireceğim.
Tekrardan teşekkürler. Serinin devamını bekliyoruz.. :)
Teşekkür ederim. :) Şu an üçüncü kitap bitmek üzere. Biliyorum evet ben de etkinliğe katıldım ve etkinlik kapsamında okuyorum üçüncü kitabı :) Çok iyi gidiyor, inceleme tabi ki yazacağım. Elimden geldiğince bu seriye bir şeyler yazmaya çalışıyorum. Benim de başlamama vesiledir Semih, yetişmeye çalışıyorum O'na :D Okuyunca çok seveceğine inanıyorum bu seriyi ve diğer bilimkurgu klasiklerini :)
Fazi hanım, her şey bir yana, harcamış olduğunuz şu emek gerçekten hayranlık uyandırıcı. Bazı okurlar bazı türlere gerçekten uzak duruyorlar. Ben de bilim-kurguya uzak bir okurum. Sinema için de geçerli bu durum. Ancak Semih, bu türe karşı taraflı tarafsız herkesin dikkatini çekmeyi başardı. Şimdi de sizin bu emek dolu, detaylı incelemenizle karşılaştım. Bu sitenin bana kattığı en değerli kazanımlardan biri de bu. Sayenizde fikir sahibi oluyorum bu tür kitaplar hakkında. Devamını da merakla bekliyorum. Kaleminize ve emeğinize sağlık. Sevgilerimle...
Sizden bunları duymak çok güzel... Her incelemenizi zevkle, severek ve kendime çok şey katarak okuyorum. Teşekkür ederim nazik yorumunuza, sevgiler...
1 next answer
Sanırım ilk defa bir incelemeye ikinci yorumumu yazıyorum :) Ellerine sağlık arkadaşım...
Serinin ilk kitabını az önce bitirdim. İnceleme yazmayı düşünmüyorum. Çünkü senin incelemen hem kapsayıcı hem de yeterince ilgi çekici bence. Hatta sitede okuduğum en iyi incelemelerden biri olduğunu söyleyebilirim. Bir kez daha ellerine sağlık.
Muhtemelen dostluğumuzun temelleri bu seri ile atılmıştı. Şu anda da dostluğumuzun en samimi zamanlarını yine bu seriyi okuma etkinliği düzenleyerek yaşıyoruz. Bu vesile ile arkadaşlığın benim için çok değerli. Kadınlar gününü de şimdiden kutlarım Fazi :)
Yaaaa Semiiiih, yine gönlümü fethettin. Çok naziksin, senin gibi bir arkadaşa sahip olduğum için çok şanslıyım. Teşekkür ederim, günün ilk kutlayanı sensin... İnceleme yorumun için de ayrıca teşekkür ederim. Senin tarafından beğenilmesi beni çok mutlu etti. Senden öğreneceğim, tavsiyenle okuyacağım nice kitap var biliyorum. Dostluğumuz daim olsun canım arkadaşım benim... 🌸
Dune'u tekrar okumaya başladığımda isterse bir kişi bile okumasın. Destan yazacağım. Beni kimse tutamaz. Çünkü o benim canım. Elimde olsa kimseye dune okutmam sadece ben okuyayım ben bileyim. Şaka şaka valla şaka. İncelemene sağlık fazi var ol ^_^
Yaz, yaz ben okurum :) İncelemelerini severek okuyorum, bekliyorum bir inceleme Dune için o halde :) Teşekkür ederim güzel yorumun için...
3 next answer
Filmin de etkisiyle Dune okuyan sayısı gittikçe artarken, incelemeyi bir kez daha neden paylaşmayayım dedim! 🥳
İncelemeyi okurken bile çok heyecanlandım, kitabı okumak için sabırsızlanıyorum. Uyardığın iyi oldu ama abla, araştırmadan girmeyeyim ben de. Ne zaman girebilirsem artık...İnceleme çok güzel ve açıklayıcı olmuş, ellerine sağlık. ^_^
Teşekkür ederim ablacııım :) Her kitabın zamanı vardır ablam, mutlaka bir gün vakit bulacaksın. Öpüyorum :)
Tam olarak beklediğim gibi bilgilendirici bir inceleme olmuş. Gerçekten de kitaptaki en doğru yerleri yakalamışsın bence. İlk kitabı atlattıysan devamından daha çok hoşlanacağını tahmin ediyorum. Az çok Paul Muad'dib'i de tanımış oldun böylece :) Eline sağlık Fazi. Bu seriyi muhteşem bulan biri olarak incelemeni çok beğendiğimi ve seriyi okumayı düşünecek arkadaşlar için oldukça yol gösterici nitelikte olduğunu söyleyebilirim...
Düşünceni çok merak ediyordum Semih... Beğenmen beni çok mutlu etti :) İlk kitabı çok sevdim, hatta harika buldum. Küçük bir ara verip devam edeceğim seriye. Nazik yorumun için çok teşekkür ederim :)
Bu kitaba inceleme yazmak, ucu bucağı olmayan bir evreni anlatmak gerçekten de zor.Ama siz de zoru başarmışsınız.Kaleminize sağlık.
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.