Sitede kitaba dair hemen hemen pek çok incelemeyi okudum .Hakkı verilmiş incelemeler dışında pek çok kişi aynı konu üzerinde durmuş .
Kitaba dair övgülerin ve içeriğine dair ayrıntıların dışında ben başka bir açıdan değinmek istiyorum kitaba .
Öncelikle pek çoğumuzun yaptığı bir hata var.Yazarın hayatı ve kitabın yazıldığı dönemin şartlarına dair bir ön araştırma yapmadan okumak ,bazen beklentilerimizi karşılamıyor,eseri algılamamızı güçleştiriyor,hatta bazen saçma bulmamıza neden oluyor .Bu yüzden Kitaba dair incelemeye başlamadan önce Reşat Nuri’nin edebiyat anlayışını farkettirmek adına bir kaç şeyden söz etmek istiyorum.
Yazar,1889-1956 yılları arasında yaşamış ,dolayısıyla o dönemde cereyan eden savaşlar ,göçler ,batılılaşma anlamındaki adımlar ve elbetteki Cumhuriyetin İlanına dair bütün izler belleğinde kayıtlı bir yazar .
Cumhuriyetin manasını ve getirdiklerini benimseyenlerden .
Burada Reşat Nuri’nin gözlem yeteneğini takdir etmek gerekiyor.Babasının askeri doktor olmasından dolayı anadolunun neredeyse bir çok yerini görmüş ve bunları eserlerinde irdeleme fırsatı bulmuştur.Onu sadece yazar kişiliğiyle tanımlamak doğru olmayacaktır.Bir dönem mecliste millet vekilliği yapmış olması(siyasi kimliğini),Müfettişlik yaptığı dönemde;devlet islerindeki işleyişe tanıklık etmesini sağlamıştır.
Ata’nın her alanda topluma kazandırmaya çalıştığı “kadın” vurgusunu onun eserlerinde de görüyoruz .O zamanlar kadınların yaygın olarak edinmeye başladığı “öğretmenlik “ mesleğini özellikle Çalıkuşu’nda olduğu gibi bu eserinde de görmek mümkün.Buradaki öğretmenlik sıfatındaki kadın ,zorluklara göğüs geren ,çalışan çabalayan ,toplumda garipsense de kendini kabullendirmeyi başaran bir kişi olarak anlatılır .Anadolu kadınının azim ve kararlılığının en güzel örneğidir bu .
Onun yapıtlarında bir diğer önemli nokta toplum düzenine dair verdiği önemli ipuçlarıdır .Yoksulluk ,cehalet,yanlış batılılaşma gibi konular çok sık görülür.
Reşat Nuri Cumhuriyet Dönemi Edebiyatı yazarlarından ,dolayısıyla osmanlıca kelimelerin olduğu bu eseri de ,tıpkı diğerleri gibi akıcı ve duru.Anlatılmak istenenler bir olay örgüsüyle yansıtılmış ,dolayısıyla okuyucuyu sıkmayan bir anlatımı var kitabın .
Acımak;Reşat Nuri’nin Muallime Zehra üzerinden vermek istediği mesajlarla dolu .Anlatılmak istenen ne ismindeki gibi sadece acıma duygusunu vurgulamak ,ne de sadece Zehranın başından geçenleri anlatmaktır.
Okuyanlar farkedeceklerdir ki bir köy öğretmeni olan Zehra’nın yaşadıkları ;o dönemde kadınların yasadıklarını,devlet dairelerindeki işleyişin yapısını ,toplumsal algının ve aile yapısındaki bozulmanın yalnızca bir örneğidir .
Zehra yalnızca o dönem yaşayan ,toplumda kendine yer edinmeye ,yaşadıklarıyla kişiliğini değiştirme mecburiyeti bulunan birinin temsilidir.Babası üzerinden verilmek istenen pek çok mesajda kitap ilerledikçe verilmeye devam eder. Başında belirsizliklerle başlayan olay örgüsü Zehra’nın babasının günlüğünü bulup okumasıyla ,dikkat çekici bir şekilde ilerler .Ve beklenilen sorular cevaplanmış olur .
Reşat Nuri’nin en sevdiğim yönlerinden biri de ;bir erkek olarak eserlerinde kadının gözünden olaylara bakabilmesi,çok iyi ruh tasvirleri yapabilmesidir.Bu açıdan kıymeti bilinmesi gereken nadir yazarlardan ..
