Gönderi
Okuyucuya not: Detaylı sayılabilecek, sürpriz kaçıran tarzda olduğunu belirtmeliyim.
Kitabın ismi neden Çarklar Arasında?
Dönüp duran bir çark sistemi var ve siz, arada sıkışıp kalmamak için tüm düzene sorgusuz sualsiz ayak uydurmak zorundasınız. Bu genel olarak bu şekilde giden bir olgu ama Hesse roman itibariyle küçük bir çocuğun baştan beri okul serüveninin, kendisinin düşünceleri sorulmadan, etkinlik ve hobi olarak sevdiği şeylerin kısıtlanmasıyla, önemli manastır sınavına hazırlanması ile başlar. Tüm sene boyunca sınava hazırlanan, özel dersler ek çalışmalar yaparak, tabiri caizse nefes almadan çalışılır ve sınav zamanı gelir. Sınava girmek için kente gelen Hans ve babasının arasındaki diyaloglar çok çarpıcı şekilde anlatılır. Hans'ın sınav telaşı, yaşadığı stres ve kaygılar, çok sıkı çalışmış olmasına rağmen kendine olan güvensizliğin içini kemirmesi... Hesse'nin yansıtmaya çalıştığı tema o kadar güncelliğini koruyan bir tema ki... Asla da güncelliğini yitirmeyecek olan. Hangi seneye gidilirse gidilsin bu, bu şekildeymiş düşüncesini filizlendiriyor aklımda. Hep kullanılan bir tabir vardır; öğrenciye yarış atı muamelesi yapmak. Gerek aile tarafından, gerek çevre ve öğretmenler tarafından olsun, Çarklar Arasında da çok net şekilde anlaşılıyor durum. Bu kadar strese rağmen manastır okuluna kabul görülen Hans, O yaz tatilini, daha huzurla geçiriyor. Bir nevi hayatı, yaşamak tabiri ile tanışıyor diyebiliriz. Balık tutmaya gidiyor yeniden, ormanda dilediği gibi dolaşıyor, ırmakta vakit geçiriyor... Bu farketmeden sevdiği özgürlük, yeniden çevre baskısı ile kısa sürüyor tabii. Manastır okulu sınavını kazanan bir öğrenci, geri kalmamak için yaz tatilinden çalışmaya başlamalıymış, bu zamanlarını boş geçirmemeliymiş vs. Bu durumda hep yarış atı modunda olmaya alıştırılmış olan Hans'ın, bir miktar büründüğü vicdan azabıyla, yaz tatilini kendi elleriyle yeniden çalışmalara ayırıyor, bundan büyük bir pişmanlık duya duya hemde. Manastır Okuluna başlama günü geliyor. Herkesi belli sayılara bölerek odalara dağıtıyorlar, Hans belli bir çalışma şekliyle başarısını koruyor, ta ki Hermann isminde bir öğrenciyle dost olana kadar. Çarçabuk dost olmuyorlar tabiki. Kaçan kovalanır hesabı başta Hermann soğuk ve asi biri gibi görünse de sonrasında Hans ile sıkı ve aşılmaz bir dostluk sağlanıyor aralarında. Hermann hayatı sürekli derslere bağlı yaşayan bir öğrenci olmadığı için, Hans belli bir süre sonra koruduğu başarılı öğrenci profilini bozmaya başlıyor. Öğretmenler ve müdür Hans'ı uyarsa da, bu durum düzelmiyor ve önce Hermann daha sonra Hans okuldan atılıyor. Hans bu süreçte ruhsal açıdan ciddi sayılabilecek sıkıntılar yaşıyor, babası bu ruhsal sıkıntıların artmaması için Hans'ın üzerine gitmemeye çalışıyor. Kitabın bundan sonraki belli bölümlerinde, Hans'ın bu tarz geçirdiği problemlerden bahsediyor. Intihar girişimleri, hayal görmeler, anlamsız kişilerin birarada bulunduğu rüyalar vs. Bu şekilde devam ederken, kalabalık bir ortamda elma şırası yapılıyor. Hans tanıştığı bir kıza aşık oluyor ve karanlık dünyası biraz da olsa aydınlanıyor. Emma ile buluşmalar, konuşmalar Hans'a belli bir süre iyi geliyor. Hans Emma'nın bulundukları yerde misafir olduğunu bile bile kendini Emma'ya kaptırmaktan alıkoyamıyor ve beklenen üzere Emma gidiyor. Hans yeniden yıkılıyor bu sırada tamircilikte çırak olarak işe başlıyor. Kendini işe vermeye gayret gösteriyor. Iş arkadaşlarıyla gayet iyi münasebette olan Hans, bir gün onların davetiyle birlikte eğlenceye katılıyor. Zil zurna sarhoş olup gecenin sonunda eve gitmesi gerektiğini söyleyip arkadaşlarından ayrılıyor. Kendinde bile değilken nasıl olduğu anlaşılmadan bir zamanlar sevdiği ırmakta boğuluyor. Ertesi gün cenaze törenine manastır okulundan bir sürü öğretmen ve müdür katılıyor. Yapılması gereken baş sağlığı, tüm kurallara uyularak yapılıyor ve Hans'ın babası da dahil olmak üzere kısa bir üzüntüden sonra normal yaşamını sürdürmeye koyuluyor.
Incelememin başında kitabın ismi neden Çarklar Arasında diye sormuştum ve kendimce bir açıklık getirmiştim. Incelememin sonuna da başka bir açıklık getiriyorum, kısaca toparlayaraktan. Istenilen düzeyde dönen bir çarka ayak uyduramayan Hans, kendini araya sıkışmış vaziyette buldu. Tamircilikte çırak olarak başlayıp, bu sefer kendini demir çarklar içinde buldu. Iki farklı çark sisteminin bir çocuğun hayatına etkisi diyelim en iyisi.
Öyle ki, kitabın gidişatı ile ilgili değinmek istediğim bir husus var. Bence manastır okulundaki dostu Hermann ile ilgili olan ilişkileri, atıldıktan sonra da ara ara devam edebilirdi. Aynı benim incelememde kestiğim gibi, Hermann Hesse kitapta keskin şekilde Hans ile Hermann'ın anlatılan dostluğunu kesmiş. Sonuna doğru dostluklarına değinilebilirdi diyorum.
Herkese keyifli okumalar dilerim.
··
102 views
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.