Item: Epilya
Rating: Rated 10
Author: emine

emine

@diljinemine·

06 July 2018 21:41

128 syf.

10/10 puan verdi

Diljîn Kovexî'yi bu sitede buldum. Sonra o yürekte iz bırakan birçok şiirini de. Şimdi size Diljîn Kovexî kimdir biraz bahsetmek istiyorum. DİLJÎN KOVEXÎ 26 Ekim 1977 yılında Şırnak'ın İdil ilçesine bağlı Kovex köyünde doğmuştur. Dokuz çocuklu bir ailenin beşinci çocuğu olarak dünyaya gelen şairin asıl ismi Mehmet Şefik Arslan’dır. Okul hayatına Derecik Köyü okulunda başlar dönemin zor şartları ve özellikle ilerleyen yıllarda yaşadığı bölgenin koşulları ve sonrasında meydana gelen siyasi olaylar, eğitiminin aksaklığa uğramasına sebep olmuştur. 1994 yılında köyü devlet tarafından yakılarak boşaltılmıştır. Bu tarihte göç etmek zorunda kalan şair ailesi ile birlikte Adana’nın Yüreğir ilçesine bağlı Misis beldesine yerleşmiştir. Eğitim hayatı, daha sonra yaşadığı bir kaza sebebiyle yürüme yetisini kaybetmesine bağlı olarak yeniden aksaklığa uğramış ve artık devam etmemiştir. Uzun yıllar yaşamını Misis kasabasında geçirmiş okuma ve yazma yolculuğu da burada başlamıştır. Yazmaya Kürtçe ile başlayarak uzun bir dönem Kürtçe yazmıştır. 2003 yılında Zembilfiroş ve 2004 yılında Nuza dergilerinde Diljin Kovexi ismi ile yazmaya başlamıştır. Dergilerde Kürtçe makale, öykü ve şiirleri yayımlamıştır. Sonraları Türk ve dünya edebiyatına yoğunlaşan şair ilerleyen yıllarda Türkçe şiir ve öyküler yazmaya başlamıştır. 2009 yılında öykü ve şiirlerini sosyal medya aracılığıyla okurlarla paylaşmaya başlamış kısa sürede büyük ilgi almıştır. 2013 yılında memleketi İdil’e tekrar yerleşmiştir. İlk şiir kitabı Epilya 2017 yılında Sokak kitapları yayınevi tarafından mayıs ayında okurlarıyla buluşmuş, kitabının yayımlanmasından çok kısa bir süre sonra 16 Haziran 2017 tarihinde mide rahatsızlığı sebebiyle kaldırıldığı İdil Devlet Hastanesinde hayata gözlerini yummuştur. İdil Şex Hesen Mezarlığında toprağa verilmiştir. Arkasında basılmamış yüzlerce eserini bırakmıştır. söz konusu eserlerinin kısa süre içinde tek tek kitaplaştırılması planlanmaktadır. Diljin KOVEXî , şairin kendine verdiği isimdir.Diljin Kürtçe'de ‘yürekteki yaşam’ manasına gelmektedir. Kelimeyi oluşturan "dil" yürek "jîn" ise yaşam demektir. Kovex şairin doğduğu ve çocukluğunun geçtiği köyün ismidir. Kovexî kelimesinin Türkçe karşılığı ise ‘Kovex köyünden’ anlamına gelmektedir. Bu soyadını kullanma sebebi köyünün tarihinde yaşanan olaylardır. Kovex köyü tarihte Süryani köyüdür ve kelime Süryanice bir kelimedir. Köy devlet tarafından zorla boşaltılıp Süryaniler köyden sürgün edilince şairin dedeleri bu köye yerleştirilmiştir. Süryanilere yaşatılan bu sürgün onun açısından kabul edilemezdi, şairin bu soy ismi kullanmak istemesinin sebebi kendi ifadesiyle "Süryanilerin itibarını yaşatmaktır" Şiirleriyle beraber bu gayesi Soyisminde yaşayacaktır.... Diljin’i anlatmaya ‘coğrafya kaderdir’ sözü ile başlanabilir ve Diljin, her daim mücadele olan yaşantısıyla, kadere yön verilebilir veyahut kader değiştirilebilir düşüncesiyle de anlatılabilir. Coğrafya kaderdir onun için çünkü doğduğu toprakların zorluklarını birebir yakından yaşamıştır. Fakat yazdıklarıyla bu gerçeklikleri yansıtacak ve bu uğurda bir mücadele yolu olarak kalemini konuşturacak ve aynı zamanda daha şimdiden edebiyat dünyasında farklılığıyla yer edinmeye başlayan ve belki de ilerleyen dönemlerde birçok kişiyi etkileyecek, kendine özgü olan yazın dünyasını yaratacak donanıma ve iradeye sahip olmuştur. Eğitim hayatına başlaması için, nüfusta dayısının adına kaydedilmişti kim’liğin en çok sorgulandığı coğrafyasında durmadan geri istenecek bir kimliği olsun diye. Yaşadığı yerin koşulları da okumasına müsaade etmemiştir. Sonraki yıllar Süryanilerin kaderiyle başlayan köyünün tarihi de, devlet tarafından yakılması ile yeni bir sürgüne tanıklık ederek devam edecektir. Henüz çocuk yaşta köyünden Çukuru ova’ya başlayan yolculuğu karanlık bir tünel olarak adlandırmış ve bu göçü hep 'ülkeden sürgün' olarak ifade etmiştir. Cumartesi annelerinin sesi olmaya çalışan sesi bir Cumartesi kardeşi olarak kendi içinde yankılanmıştır. Yazmak insanın kendi içine seslenmesiydi biraz da ona göre. Yazma süreci şüphesiz uzun bir okuma süreci ile başlamıştı onun için ve her ikisinin hevesi de ‘bu hayatta en değer verdiğim insan olan’ diye tanımladığı abisinin öğretisi olarak kalmıştı ona. ............ O zamanlar babam mahkumdu hep, askerlerden kaçıyordu, bir aşiret kavgasından dolayı ve annem beni, dayım adına kaydetmişti okumam için. Okumadım tabii, ben bir aylak gibi evden kaçardım sürekli Charlie Chaplin’i görmek için...(Epilya/taşların kalbi şiiri) ………………. Ne olur parola sorma bana Çantamda, tifo hastalığına yakalanan hüviyette ismim Şefik, suya okunan bir dua gibi onu da telaffuz hatası say! (basılmamış şiirlerinden) …………………. Abimle aramda annemin tek bir sancısı vardı, benden yalnızca bir dakika önce doğmuştu ve ben hep ona yetişmeye çalıştım, oysa yetiştiğim hep gölgesi oluyordu, sonra her gölgesi üzerine bir taş bıraktım, her taşa bir isim verdim ve her ismin başına bir ağaç diktim, ağaçlar büyüdükçe bir orman hızla yüzüme çarpıyordu ve sevdiğim tüm atlar hasta düşüyorlardı kollarımda, sonra hep koştum. (basılmamış şiirlerinden) …….. artık hiç bir tanrıça saçını uzatmıyor, hiç bir anne çocuk doğurmuyor bu topraklarda, ben hak dedim hain oldum, tutanaksız bir ölüyüm. tarih ki ninovadan beri hiç uğramadı buralara, şimdi istikamet toplu mezarlara, gaz kuyulara ve DNA testlerine, sen yinede uzat ellerini sevgilim ben karanlıktan çok korkuyorum, daha önce ölmek gibiydi oysa şimdi.? aranızda adımı bilen var mı...? ........ Okumaya Kürtçe eserlerle başlamıştı Ehmed Hüseyni, Arjen Ari, Berken Bereh ,Ahmede Xané, Melaye Ciziri ve Cigerxwin gibi edebiyatçılar en çok ilgisini çekenlerdi. Yazma süreci de Kürtçe ile başlamış ve ilerleyen dönemlerde Kürtçe yazdıkları 2003 yılında Zembilfiroş ve 2004 yılında Nuza dergilerinde yayımlanmıştır. ………. Tu nîqaşên min ê şikeva mayî difiroşî U zikê xeyalên hilatî didirînî Di şevên nêr û mê de Dema tu çuyî, di sewtêna kemença Mitriban de reqs tevizî Şev li stêr qedexe bû Û kemana baskên awazên xwe xwarin Rondikan xelekên narincokên xwe Dikişandin Di bêdebarîya ji te peydabûyî de..( Nuza dergisi/2004. Nîqaşén Şikeva Şiiri) Sonraları Türk ve Dünya edebiyatına yoğunlaşmış ve Türkçe yazmaya başlamıştır. Dünya devrimleri, ezilen halkların mücadeleleri, mitolojik öğeler ve aşk ilgisini çeken konulardır öyle ki şiirlerinde de çokça işlediği konular olmuşlardır. Mayakovski, Lorca ,Neruda, Füruğ Ferruhzad, Dostoyevski ve Bukowski gibi şair ve yazarlar sık sık şiirlerinde geçen isimler olmuştur. Türk edebiyatında ise en çok Cemal Süreya, Turgut Uyar, Ahmed Arif, Arkadaş Zekai Özger, Murathan Mungan, Can Yücel,Umay Umay ve Küçük İskender ‘i okumuştur. Türkçe şiirleri daha sonra edebiyatçılar tarafından belki de olgunluk dönemi diye anılacak Epilya ve Jose şiirlerinin yanında, devrim tarihlerini, kendi toplumunun sesini, mitolojik öğeleri ve kadının ezilmişliğini konu alan şiirler olmuştur. Kadının yaradılışı ve kadın bedeni her zaman doğayı çağrıştıran kendine özgü ve çokça mitolojk desenli bir öğe olarak anlam ifade etmiştir onun için. Epilya kendi yarattığı ütopya ve isimdir; kendi dünyasını yaratan güçlü aşk kadını anlamını vermiş ve ‘Epilya benim şiirde kanayan aklımdır’ şeklinde ifade etmişti. ........... Bildiğim tüm şarkılar, şarkın şah damarlarını tehdit altında tutuyor arkasında hiç şahit bırakmadan ney'in kanına girerek, huzuruna çıkmaya hazırlanan aşk kortejde yer bulmadı. Ve emrivaki gelen bir maktul Mayakovski’nin son mektubunu okuyor kulaklarıma.( Epilya/ Kulaklarım şiiri) …………………. Sonra, sokaklar panzerin altında kaldı. Ayaklarıma sarılan anılar ahşap evlere kapanan bir çığlığın eteğine kırmızı papatyalar iliştirdi itinayla... İlahi duaların tümü, peş peşe atladılar öfkeye batmış keskin bir kılıcın üzerine. Cemal Süreyya silueti, sürgün edildi Dersim’in alnından. Ve kayıp kızlar kutsanmış kan ritüeline rivayet yazıldı devletin bekası için...(Epilya/vagon şiiri) ………….. Kadın,kına ve kan. bu coğrafyada hiç değişmeyen tarihsel bir üçlem... ……………. Şayet emeğin dini varsa, tanrısı da kadın olmalı... …………….. dışarıda korkunç ağlayan kitaplar ve kaos ve ben hangi tarafa baksam çırılçıplak şehvet kokan büstler, dışarıda kavgaya soyunan güzel çocuklar, çirkin çocuklar, dışarıda içini kusan obez köpekler ve dışarıda kendini unutan bir ben. Adını versem ölürüm, adımı veriyorum senin yerine Epilya... (Epilya/Çığlık şiiri) ...... ‘Herkesin kendinden bir şeyler bulduğu sanat eseri’ sözü, Diljin’in yazdıkları için yanına,…ve herkesin kendinden bir şeyler bulmak istediği eserler sözünü de almaktadır sanırım, bu da kişiliği ve yaşantısının da bir sanat yapıtı halini almasından kaynaklıdır ondan bahsedilince en çok güçlü bir irade ve soylu savaşçıların hikayeleri hatırlanmalı. Yaşamı ve kalemi hep mücadele olmuştur. Bu mücadele gerek yaşadığı toprakların zulmünü duyurmak için ve gerek edebiyatın bilhassa şiirin hak ettiği değere ulaşması için verilmiştir. Kendisi bunu şöyle ifade etmiştir. ‘ Şiir, insanın kendine varma arayışının yanı sıra toplumcu gerçekleri aydınlatmaya yönelikte en soylu erdemdir aynı zamanda ve yaşadığımız kirli ya da berbat çağda şiirin savaşçısı olmak şiir yazmaktan daha soylu bir duygudur.’ Ticari gayelerle yapmacık duygu krizleri ile yazan ve yaşantısıyla yazdıkları arasında uçurum olan yazarların satış sıralamalarında ilk sıralarda yer almasının korkunç bir durum olduğunu ifade etmiştir. Türk Edebiyatında şiirin ikinci yenilerden bu yana bir çıkmaz içerisinde olduğu ve bu çıkmazı aşan birkaç isim dışında bu uğurda kayda değer bir çabanın olmadığını düşünmekteydi. 2013 yılında memleketine geri dönmüş ve idil ilçe merkezine yaşamaya başlamıştı. Çocukluğunda başlayan karanlık tünelin uzun yolculuğu sona ermiştir. Bu dönüşü de hep ‘ülkeye dönüş’ olarak adlandırmıştır. 2017 Şubat ayında kitabının hazırlıkları başlamış, Epilya kitabı Sokak Kitapları Yayınevi tarafından mayıs ayında okurlarıyla buluşmuştur. Kitap çıkarma gayesi hiçbir zaman olmamıştı yazdıkları da asla ‘insanların maneviyatını birer hastalıklı popülist basamak gibi kullanmaya yönelik ajitasyon ve duygu sömürüsüne dayalı’ ezilmişlik duygusunu barındırmamıştır, okurlarının ve yakınlarının ısrarı ile ilk kitabını çıkarmış ve bu yolla, somut olarak edebiyat dünyasına henüz adım atmıştı. Kitabı ve diğer eserleri hakkında kendisini anlatacak ayrıca edebiyat üzerine konuşacak çok fazla cümlesi yarıda kaldı mütevaziliğinden kendisini ne kadar anlatırdı bilinmez ama edebiyata ve şiire dair söyleyecek çok şeyi vardı. Onu anlamak ve anlatmak isteyenler için geride yazdıkları kaldı. Ne olur beni yormayın! Ve hüzne peşkeş çekmeyin, ben penisler mezarlığında salavat getiren hiç bir kadın arkasında ağlamadım, acil servislerde açık kalmış yaralarıma refakatcı oldum hep seruma bağlanmış taşak sancılarım için, elmacık kemiklerimin altında ihtişam sonrası ayrılıklardan kalmış sevdiğim kadınların resimlerinden oluşan bir müze gizliyorum hala, ne olur beni arzularınıza peşkeş çekmeyin! Beni tecavüz sonrası göt deliklerinde ahlak izini arayan pezevenklere benzetmeyin. sizden hiç merhamet dilemedim hasta yatağıma da bir tek uygarlığı evlat edindim yalnızlığıma, sevdiğim ilk kadınla kan grubumuz uyuşmadı ve beni ilk yardım öncesinde erteledi, sevdiğim son kadın ise henüz...? (basılmamış şiirlerinden). Kitaplarını bulmak biraz zor olabilir ama okumak için geç kalmayın!

EpilyaDiljin Kovexî · Sokak Kitapları · 2017272 okunma

··

1,391 views

Murat

@Kaizen06 ·

09 May 2021 18:37

Çok başarılı bir inceleme, yeni bir şairle tanışmama yol açabilecek kadar başarılı. Bir tanışıklığınız var hissiyatı uyandırdı bende. Sayenizde ismen duymuş oldum. Teşekkürler.

1 next answer

Bu yorum görüntülenemiyor

Juliet

@Nocte ·

06 October 2018 13:37

Ne güzel bir denk geliş tam da yazar hakkında bir şeyler ararken çok güzel bir inceleme olmuş emeğinize sağlık..

Jîr kovexi

@Jir_kovexi ·

26 July 2019 20:07

Bu güzel paylaşımınız için yürekten teşekürler.

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

emine