Item: Piyes Yazma Sanatı
Author: Cansu Aydın

Cansu Aydın

@athenaninbaykusu·

12 Temmuz 2018 02:05

352 syf.

· Kitabı okudu

Puan vermedi

Lajos Egri’nin Agora Yayınları’ndan çıkan özgün adıyla: The Art of Dramatic Writing, inanılmaz derece başucu olacak değere sahip bir kitap. Sadece piyes yazarlarına hitap etmediği; ayrıca aktörler, yönetmenler, eleştirmenler ve seyirciler için yol gösterici özelliğe sahiptir.Tiyatro, bir bakıma sezgi ve içgüdülerin yanı sıra ayrıca bilimselliği de kapsamaktadır. Ayrıca kitabın çevirisi de iyi yapılmış. Kapağı oldukça sade ve şık. Ön sözünde ayrıca çevirmen Suat Taşer’in ifadesiyle: Elinizdeki kitap, söz konusu alanda, gerçekten bildiklerinizle bildiğinizi sandığınız şeyleri birbirinden ayırmanıza yardım ettiği gibi, öncelikle tiyatroda, sonra da bütün öteki yazın alanlarında sergilenen insan ruhunun içsel yaşam labirentlerini çıkmazda apışıp kalmadan, tökezlemeden geçip gitmenizi sağlayacak pusulayı da size kazandırmaktadır. Bu önemli özelliği ile kitap, sanatın çıraklarına olduğu kadar,geniş okuyucu ve seyirci kitlesine de kılavuzluk edecektir. Piyes Yazma Sanatı’nın ayrıca diğer bir girişinde ise Gilbert Miller’in ifadelerine yer verilir. Bu kitabın, piyesin olumlu yanlarından ziyade olumsuz yanlarını gösterdiği ve neden kötü bir piyes ortaya çıkar şekilde sorusuna cevap aradığı ilk kitap olma özelliği taşıdığını söyler. Miller, Lajos Egri’nin geniş bir kültüre sahip tam bir bilge gibi yazdığını vurgular. Yazdıklarının sağlam ve çok yönlü olması açısından onu över. Miller’in kendi ifadeleriyle: Piyes nasıl yazılır kitabı üzerine söyleyeceğim tek şey, kendim de dahil, hiçbir orta halli aydının bundan böyle bu kitaptan söz etmemesinin bağışlanamayacağıdır. Mr. Egri’nin kitabını okuduktan sonra, bir romanın, bir filmin, bir piyesin niçin sıkıcı daha da önemlisi niçin heyecanlandırıcı olduğunu anlayacaksınız der. Bu şekilde kitabı okuduktan sonra piyesin eksi ve artı yönlerini daha iyi bir şekilde ve detaylıca fark etme olanağına sahip olacaksınız. Lajos Egri, 1888’de Macaristan’da doğmuştur. Macar asıllı yazar 1930’larda kendi adını taşıyan bir yazma okulu kurdu. Egri Yazma Okulu, New York’ta kuruldu ayrıca eli kalem tutan herkes için oldukça popüler bir okul haline geldi. Egri, hem Avrupa hem de Amerika’da tiyatro, sinema senaryoları yazdı ve arkadan gelenler için öncü oldu. Yazarın üstünde durduğu en önemli mesele; her şeyin bir önermesi olduğudur. Eğer önerme yoksa senaryo, senaryo olmaktan çıkar. Yaşanılan her anın bir önermesi vardır mantığı ile ilerler. Önerme, karakter ve çatışma muhteşem üçlü olarak karşımıza çıkar. Bu üçlüyü baz alarak senaryo hakkında bilgi vermeye devam eder. Ayrıca bir piyeste çatışma varsa orda ruh vardır diyebiliriz. Zaten içinde çatışma olmayan piyes ilerlemez. Lajos Egri, çatışma bağlamında karakterlerin de bir o kadar sağlam ve iyi seçilmiş olması gerektiğini söyler. Piyes yazan her yazar yarattığı karakterin fizyolojik ve psikolojik bütün özelliklerini bilmesi şarttır. Lajos Egri’nin bu kitabında altı çizilecek bir çok cümle geçmekte ayrıca Egri, İbsen’in Bir Bebek Evi adlı piyesi ile yola çıkarak piyes yazma sanatını bu oyun üzerinden anlatarak şekillendirir. Kitabın sonlarında bazı bilindik piyeslerin çözümlerine yer verilir. Senaryo yazarlığı ile yakından ilgileniyorsanız veya sinema-tiyatroya ilginiz varsa bu kitap tam size göre! Ayrıca başucu kitabı olabilecek potansiyele sahip. Alıntılar ‘’Ancak unutulan kimseler ölür. Bence ölüm, ölümsüzlüğe ödenen küçük bir bedeldir.’’ ‘’Eğer Balzac, O Henry, De Maupassant yazmayı öğrenmemiş olsalardı, büyük yazar olacakları yerde azılı yalancı olup çıkarlardı.’’ ‘’Hiçbir zaman bir dâhi olmasanız bile, yaşam sevinciniz yeter size.’’ ‘’Her işin\eylemin bir amacı, her koşunun bir ereği olmalıdır.’’ ‘’Coşku çoşkunun içindeki veya coşkuya ilişkin öğeler yaşamın temelini oluşturur. Coşku yaşamdır. Yaşam coşkudur. Bu yüzden coşku eylemdir.Eylem coşkudur.’’ ‘’Karakter, çatışma, sonuç. Peki, yanlış ve eksik olan nedir? Eksik olan yazarın inancıdır. Yazar , neden yana ya da neye karşı olduğunu belirtmedikçe, piyes diye bir şey olamaz. ‘’Kaza, piyesin kuruluşunda yer alması söz konusu olmayan bir etmendir. Hastalık sonucu rahat döşeğindeki ölüm de öyle. Kişinin ölümü gerekiyorsa eylemlerinden doğma olmalıdır.’’ ‘’Ne ki, bir önermeniz yok, önermenizi saptamadan da güzel piyesinizi yazmaya girişemezsiniz.’’ ‘’Sizler de inanmadığını şeyi yazmamalısınız.’’ ‘’Önermenin iyisi yazarını yansıtandır.’’ ‘’Önerme bir kavramdır, bir piyesin başlangıcıdır, hareket noktasıdır. Önerme bir tohumdur; bu tohumdan ağaç ya da bitki üreyip gelişir. Önerme, yaralı bir başparmak gibi göze çarpmamalı, çatışmayı mekanik hale getirip karakterileri kuklaya dönüştürmemelidir.’’ ‘’İyi kurgulu bir öyküde önermenin nerde olduğu, öykünün ya da karakterin nerede harekete geçtiğini kestirmek zordur.’’ ‘’Bir şey, içerdiği karşıtlık\çelişki nedeniyle hareket eder, tepi ve devinim kazanır.Tüm devinim ve gelişim sürecinin özü işte budur.’’ ‘’Biz ancak , birbirine karşıt olan, birbirleriyle çelişen bu önermeleri uyumlu biçimde anlatıma kavuşturduğumuz takdirde hareket’i görebiliriz.’’ ‘’Olaylar örüntüsünü karakter yaratır, karakteri olaylar örüntüsü değil.’’ ‘’Bir piyeste her çatışmayı başka bir çatışma izler.Her yeni çatışmada bir öncekinden daha gerilimli daha güçlüdür.’’ ‘’Piyes, amaçlarına erişmek için çabalayan karakterlerin yarattıkları çatışmanın itmesiyle ileri doğru hareket eder.Ulaşılmak istenen amaç, önermenin kanıtlanmasıdır.’’ ‘’Yetenekli adam en geniş gözlemlerden en küçük sonuçları çıkarırken, dahi en küçük gözlemlerden en geniş sonuçları çıkarır

Piyes Yazma SanatıLajos Egri · Agora Kitaplığı · 2012136 okunma

··

318 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Cansu Aydın