Bilinç ve Özgür İrade sorunu: Özgürlüğün Evrimi, Daniel Dennett – Kerem Cankoçak Bizim bir özgür irademiz var mı? Özgür irademiz varsa o zaman bu belirlenmemiş bir dünyada yaşadığımız için mi? Özgür irademizi atom-altı düzeydeki kuantum belirsizliğine mi borçluyuz? Buna benzer sorular felsefe tarihini 2500 yıldır meşgul eden tartışmalar. Ama modern bilim bize bu tartışmaları artık daha ayakları yere basan bir şekilde yapmamıza, deneylerle test edilebilen argümanlar ortaya koymamıza olanak sağlıyor.
Özgür irade sorunu o kadar dallı budaklı bir mesele ki, bu tartışmada hemen hemen bütün bilim dallarından yararlanmak gerekiyor. Klasik fizikten kuantum fiziğine, istatistiksel fizikten kaos matematiğine, kimyadan biyolojiye, nöro-bilimden nöro-psikiyatriye kadar hemen hemen bütün doğa bilimlerinden yararlanmayı gerektiren bir tartışma bu. Artık yüzlerce yıllık eskimiş (ve çoğu yanlışlanmış) bilgilerle yapılan felsefi tartışmaların konuyu ileri götürmediği anlaşılmış durumda. İşte, günümüzün önde gelen felsefecilerinden Daniel Dennett’in bu kadar çok okunup tartışılmasına neden olan şey de, bu geniş bilim yelpazesini kucaklayarak felsefenin içine sokabilmekteki başarısı. Alfa Bilim dizisinden çıkan son kitabı Özgürlüğün Evrimi’nde Dennet özgür irade, belirlenimcilik, kaçınılmazlık, nedensellik gibi kavramları analiz ediyor ve felsefenin binlerce yıllık sorusuna modern bir yorum getiriyor. Yanıtı baştan verelim: evet Dennett’e göre özgür irademiz var, hatta belirlenimci bir evrende yaşadığımızı varsaysak bile özgür seçimler yapabiliriz.
·
3 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.