1913 - 1916 yıllarında, Balkan Harbinin sonu ile Birinci Dünya Harbinin ilk senelerinde sadrazam olarak görev yapan Said Halim Paşa esasen İslamcılık fikrinin kuvvetli neferlerindendi. Dedesi Mısır'ı Osmanlı Devleti'nden ayrı bir krallık hâline getirmiş ve hânedan kurmuş olan Kavalalı Mehmed Ali Paşa'dır. Hususi olarak Arapça, Farsça, Fransızca ve İngilizce öğrenerek İsviçre'de beş sene yüksek tahsilini ikmâl edince İstanbul’a geldi. Bir aralık yalısında zararlı evrak ve silâh bulundurduğu saraya jurnâl edilince, evi arandı ve kendisine gelip gidenler gözetlenmeye başlandı. Bundan rahatsız olduğu için Mısır’a gitti ve oradan Avrupa’ya geçti. Meşrûtiyet için çalışanlara fikren ve nakden yardımda bulundu. Meşrutiyet ilân olunca da İstanbul'a geldi. Birinci Dünya Harbine girmemiz üzerine kendisi istifa etmek istediyse de padişahın kendisini bizzat davet edip ricada bulunması hasebiyle sadrazamlığına devam etti. Kendisinden bahsetmeyi bir beyit ile sonlandıralım gelelim kitabın içeriğine: Rûhunu şâd eylesin Rabbi mecid / Dâr’ı gurbette şehîd oldu Sa’îd. (6 Aralık 1921 Salı günü evinin önünde bir Ermeni komitacısının kurşunu ile alnından vurularak şehit oldu.) Esasen kitabın içeriğinde çok fazla fikir beyanı olduğu için nereden başlasam bilemedim ancak genel olarak özetlemek gerekirse kendisinin sıkça tekrar ettiği ve dönemin devlet ve fikir adamları tarafından yapılan hatanın temeli, Osmanlı fertlerinin sosyal yaşantısını ve içtimai hâlini hesaba katmadan batı medeniyetine yaklaşmak ve Osmanlı kimliğini unutarak benliğinden uzaklaşmak olduğudur. Yani Osmanlı'nın sonunu getiren kendisine göre yabancılardan çok yabancılık fikridir. Kendisi, değiştirmek yerine düzelterek ıslah etmek taraftarıdır ki pek de haksız sayılmaz. Bunların dışında taassuptan sayılacak fikirleri de yok değildir. Örneğin dinsizliği kusurlu bir ahlâk terbiyesinden ileri gelen fikrî ve rûhî bir çöküntü olarak görmesi gibi.

Buhranlarımız ve Son EserleriSaid Halim Paşa · İz Yayıncılık · 2020439 okunma

·

29 views

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Ömer E.