Suriye Devleti ve Kürtçe
Suriye’nin tüm bölgelerinde konuşulan dil Kürtçenin Kurmanci lehçesidir. Kurdax ve Cezire bölgelerindeki yerel ağızlar Türkiye ve Irak etkisi nedeniyle küçük farklılıklar göstermektedir. Mîr Celadet Alî Bedirxan, Fransız mandası sırasında Suriye’de çıkardığı "Hawar" (Çığlık) dergisinde Kurmanci Kürtçesi için Latin alfabesini temel alarak bir alfabe geliştirmiştir. Bu dergi Kürtçenin tamamen yasaklandığı Türkiye’de gizli gizli dağıtılmıştır. Her ne kadar Suriye’deki Fransız yönetimi Kürtlerin kültürel örgütlenmesine ve kendilerini ifade etmelerine izin verse de, ülke üzerindeki mandaları sona erdiğinde ve Suriye bağımsız bir devlet olduğunda Kürtlerin azınlık olarak haklarını koruyacak herhangi bir sistem kurmamıştır.
1946 yılında Fransızların Suriye’yi terk etmesinin ardından Kürtler Kürtçenin öğretilmesini ve öğrenilmesini yasadışı kılan bir dizi ayrımcı uygulama ile karşılaşmışlardır. Bugün Kürtçe Suriye’de resmi olarak tanınmayan bir dildir ve öğretilmesi ve öğrenilmesi yasadışıdır. Her ne kadar, Kürtçe bazı kitaplar yayımlamak mümkün olsa da, 11 Eylül 2001’den ve 50 no’lu kanunun yürürlüğe girmesinden itibaren var olan sansür sistemi daha da güçlü hale gelmiştir. Bu kanunun yürürlüğe girmesinden sonra, birçok yayınevinin Kürtçe kitaplar yayımlamakta giderek daha çok isteksiz hale geldiği ve bunun olumsuz sonuçlarından korktukları ifade edilmektedir.
Kurmanci lehçesinin kullanılmasına yönelik kısıtlamalardan ötürü Suriye’deki birçok Kürt iki-dillidir, yani hem Arapça hem de Kürtçe konuşmaktadırlar. Ancak Kurmanci Suriye’nin kuzeyindeki bölgelerde ağırlıklı olarak kullanılan Kürtçe lehçesi özelliğini korumaktadır. Bu bölgelerde Arapça bilgisinin zayıf olmasının en büyük nedenlerinden biri de Kürtlerin çoğunun Arapça öğrenmeye 6 yaşında, ilköğretimin birinci sınıfına bu yaşta kayıt olunmaktadır, başlamalarıdır. Zorunlu eğitim ise toplamda 9 yıllıktır.Buna karşın, Şam’ın Kuzey Suriye’den ve başka ülkelerden göç etmemiş olan, yerleşik Kürt nüfusunun aşağı yukarı %40’ı 1920 yılında tamamen Araplaşmış ve sonraki nesiller Kürt dilinden bihaber, Arapça konuşan nesiller olarak yetişmişlerdir.
Kaynaklar
Harriet montgomery - Suriye Kürtleri İnkar Edilen Halk
David McDowall - Modern Kürt Tarihi
·
14 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.