Stefan Zweig Satranç öyküsü 2. Dünya savaşı ortalarında geçer, Dünya siyasetini ve o dönemin liderlerini satranç tahtasının çevresinde topladığını ve tıpkı Dünya savaşında olduğu gibi karşılıklı satranç hamleleri yaptıklarını görüyoruz. Öykünün arka planını daha iyi anlayabilmek için o dönemin 2. Dünya savaşını , Dünya siyasetini, kararlarını tahlil etmekte fayda vardır. Satranç oyununa katılan karakterler Zweig tarafından dünya liderlerini direkt belirtmemesine rağmen, karakterleri tek tek incelediğimizde Dünya savaşına yön vermiş liderleri görebiliyoruz. Öyküde Sırplı Czentovic için Hitlere daha yakın benzerlikler var gibi görülse de gerek fizyolojik olarak Hitlerin tam tersi iri kıyım , sarışın olduğunu , gerekse ilişkiler açısından Hitlerden çok Stalin’i buluyoruz. Ayrıca Sırplı papaz ve yaşadığı yer olarak Ortodoks olması da Czentovic’in Stalin olmasını kuvvetlendirmektedir. Hücresinde psikolojik baskıyı yaşarken satrancı öğrenen Bay B’, Zweig’in kendisidir. Hitler Almanya’sında Savaş bürosunun arşivinde çalışan Zweig’da yaşadığı psikolojik baskı bir çok sırrı ile Almanya’yı terk edip Brezilya’ya tıpkı Bay B gibi Amerikan gemisine atlayarak Almanya’yı terk etmesi tesadüf değildir.. Zweig ve Bay B nin ortak yanlarından biri Zengin soylu bir aileden geldiği ve diğer Yahudiler gibi gibi işkence görmeden sadece psikolojik baskı ve Almanya’da yaşanan kaos’dan sırları ile birlikte rahat bir şekilde ABD gemisine binip Güney Amerika’daki Alman gettolarının bulunduğu yere göç etmesi benzerliğini atlamamak gerekiyor. Ayrıca sırları (savaş arşivinde çalışırken) ile Brezilya’daki Alman gettosuna giden Zweig , ile bildiğimiz resmi tarih dışında bazı belgesel ve tarihi yazıları karıştırdığımızda Hitler’in intihar etmediğini Arjantin’deki Alman gettosuna (Yahudi altınları ile kaçışı arasında bir ilişki olabilir mi sorusunu akla getiriyor. Kitabımızdaki Bay B nin de sırlarında Yahudilere ait altın ve para olduğunu kitapta öğreniyoruz. Bu kadar benzerliği enterasan buluyorum. Bu bilgileri araştırmak ve göz ardı etmemek gerek. Öyküde Bay B nin eline piyonu alması ile öykü başlar. Bay B nin piyon ile yani kendisi ile yüzleşmesidir. Satranç oyunun başında bulunan ekmediği yerden biçen Tüccar karakterde İngilizleri yakalıyorum. Bay B nin oda hizmetini yapan dilsiz Hitler Almanya’sındaki baskı ve zulüme sessiz kalan ve kabulu yaşatan Yahudileri temsil ettiğini düşünüyorum Satranç oyununu ise bir Amerikan gemisinde geçmesi, 1. Dunya ve 2. Dünya savaşı dönemlerinde İngiltere Fransa Almanya Rusya savaşın asıl kahramanları iken ABD ise arka planda savaşı yönlendiren olduğunu biliyoruz.Öykümüzdeki Amerikan gemisinde satranç oynanması Zweig’in Dünya savaşının çok inceden yorumlamıştır. Dünya siyaseti kararlar savaşlar kimin kontrolünde olduğunu geminin sahibinin ABD olması ile çok güzel yorumlanmıştır. Zweig kitabımızı 1942 de intihar etmeden 3 ay önce yazmıştır. 1945 de intihar etseydi kitap baksa turlu bitecekti diye düşünüyorum. Ayrıca Zweig intiharından önce Montaigne’nin denemelerinden ölüm üzerine yazılarını okumuş ve ölüm için Ölüm özgürlük demiştir

SatrançStefan Zweig · Can Yayınları · 2019238,3bin okunma

·

4 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Melek