“Hepimiz Gogol’un Palto’sundan çıktık” [Dostoyevski] Eserlerinde kendi toplumunu bu kadar güzel ifade edebilen,okuyanı aynası olduğu döneme dolambaçlı yollar kullanmadan götürebilen başka yazar var mıdır Rus yazarlar gibi çok merak ediyorum. Rus yazarları bu kadar çok sevmemiz yukarıdaki sebepler dışında sahip olduğumuz bürokrasi kültürünün eserde geçen Rus bürokrasi kültürü ile benzerlik göstermesi olabilir acaba ?Gogol'un novella serisinin bir diğer kitabı Palto, Çarlık Rusya'sının yozlaşmış bürokrasi kültürünün kendisini oluşturan insanlara nasıl sirayet ettiğini en güzel anlatan eserlerden biri. 'Akakiyeviç' Çarlık Rusya'sında bürokrasinin hor gördüğü aynı zamanda da insanlara en tepeden bakıldığı bu bürokraside sıradan bir memurdur. Gogol, eserinde yozlaşmış düzenin vehametini göstermek için sıradan bir insan yerine bozuk çarkın içinde namusu ile çalışan, kendi işini eksiksiz yapmaya çalışan aynı zamanda da işini çok seven bir memuru konu edinmesi boşuna değil.Çarlık toplumunda yukarılardan başlayıp aşağılara kadar süregelen çürümüşlüğü göstermek için onlarca hikaye bulabilirdi Gogol belki ama bu çürümüşlüğü göstermek için direkt hikayeyi kaynağında bulup dairedeki memurdan yola çıkması hem cesaret isteyen bir durum hem de akıllıca bir yöntem diye düşünüyorum. Akakiyeviç mevcut düzende kişiliği bozulmamış ender insanlardan biridir. Bir o kadar da saf(!) düşüncelere sahiptir. Yaşlı ev sahibesinin bile normal yollardan çözüm bulamanın çok zor olduğunu bildiği bir olayda bile Akakiyeviç belki ahlaklı yapısının izin vermemesi veya sadece işini yapan biri olması nedeniyle herkesi kendisi gibi bilmektedir.Paltosu'nun çalınması sonrası Ev sahibesiyle evde karşılaşması sonrasında ikili arasındaki dialog bunu göstermektedir.Ev sahibesi,''Polise değil baş komisere gitmelisin.Polisler sana vaatlerde bulunup başlarından atarlar ama.. [Sayfa 26] demesini Gogol'un Çarlık Rusya'sında sıradan bir insanın mühim bir olayda işlerini halletmesinin dünyanın en zor olayı olduğunu göstermek istemiştir, bu kendi düzenleri içinde memur bir insan olsa dahi. Her seferinde Akakiyeviç ile dalga geçen arkadaşları paltosunun çalındığını öğrendiklerinde onunla dalga geçmek yerine aralarında para toplamaya karar verirler: ''Akaki için yardım toplamaya başladılar ama bu takdire şayan girişim ne yazık ki etkili bir sonuca ulaşamadı zira iki başka mesele için de para toplamaları gerekmişti- hem müdürün portresini yaptırmak hem de arkadaşlarının yayınlanan yeni kitabını almak için''.[Sayfa27] Gogol mevcut düzenin insanları makam-mevki peşinde kendine yer edinmek uğruna yalakalık yapmasının insanlık namına atılması gereken adımlardan daha önce tutuğunu göstermek istemiştir ve bence eserdeki en dramatik bölümdür benim için. Yozlaşmışlık sadece 'daireye' sirayet eden bir durum değil toplumun geneline sireyet eden, Çarlık Rusya'sında çürümüşlüğün tüm kurumlarda kendini nasıl ortaya çıkardığını Doktor'un Akakiyeviç için tedaviye gelmesi ile Gogol'un bu durumu mükemmel anlatması ile görebiliriz: '' Ona bakmak için gelen doktor durumunun mutsuz olduğunu söyledi;nabzını kontrol ettikten sonra ''sırf tıbbi tedavi görmeden ölmesin diye'' ona lapa getirmelerini istedi ve yalnızca iki günlük ömrü kaldığını söyledi.[Sayfa 31] Bence bu Gogol'un polis olsun doktor olsun bozuk düzenin, insanları nasıl da şekilden şekile soktuğunu kendi çıkarları uğruna insanlığı ayaklar altına bile alabileceğini göstermesi adına en mükemmel çıkarımlarından biridir. Gogol hikayeyi hepimizin de aşina olduğu bir ölüm klişesi üzerine bitiriyor: ''Onun için söylenecek tek söz bile kalmamış gibi görünürken bu mütevazi,vasıfsız memurun kaderine ''Ölümden sonra hayatta iken olmadığı kadar ilgi görmek yazılmıştı'' İyi Okumalar...

PaltoNikolay Gogol · Oda Yayınları · 201837,4bin okunma

·

2 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Mehmed