Gönderi
Hepimizin duyduğu ''Çok gezen mi bilir çok okuyan mı ?''
klişesi tadı veren eserin daha derin anlamda incelenmesi gerektiğine inananlardanım.Eseri sadece bu klişe etrafında değerlendirmek yazara haksızlık olacağı kanaatindeyim. Adı geçen yazar hayatı boyunca kitaplarla iç içe yaşamış fakat yaşamını anlamlandıracak , hayatına neşe katacak kıvılcımı bir türlü yakalayamamıştır. Zorba ile tanışana kadar yaşamı kendince anlamlandırmak için mürekkep yutarcasına kitaplar karıştırmış , yaşamında örnek aldığı; Homeros, Buddha, Bergson, Nietzsche gibi önemli şahsiyetlerin izinden gitmeye çalışmıştır. Fakat yine de hayatı boyunca içsel olarak bir türlü tatmin edici manevi refahı yakalayamamıştır. Eserde Zorba karekterini okumaya başlayınca yazarın, sıradan,anı yaşamaya çalışan birinden yaşamını ters yüz edecek kadar etkilenebilmiş olması beni biraz şaşırttı diyebilirim. Zorba karekteri çeşitli bölgeleri gezip farklı insan tipleri ile tanımış; geçmişinde hiç de hoş olmayan anılar bırakmış bir kişi. Zorba aynı zamanda hayatında hiç kitap okumamış, yaşamın anahtarını kitaplarda aramayı saçmalık olarak gören bunu da kendisinin tam tersi bir yaşam süren yazara dile getirmekten hiç çekinmeyen aykırı biridir. Yazarın mezar taşına; "Hiçbir şey ummuyorum, hiçbir şeyden korkmuyorum, özgürüm." diye yazacak kadar Zorba'ya bağlanmış biri. Yazarın Buddha ,Nietzsche...gibi elini eteğini maddiyattan,şatafattan çekmiş,yaşamın tatmin edici mutluluğu uğruna yollara düşmüş hatta bu uğurda akıllarını yitirecek durumlara düşmüş kişileri Zorba'ya tercih etmesinde birçoğumuzun yıllardır yaşamımızdan eksik etmediği, güvenli limanlarımıza yolculuk ümidimizi diri tutan kitapların bizleri o temiz,yaşamın kargaşasından uzaklaştıracak limanlara ulaştıramaması olabilir mi ? Okuyoruz, araştırıyoruz; mürekkep yalıyoruz fakat kafamızı çevirmemizle birlikte çevremizdeki insanların gereksiz şeyler uğruna birbirine kötülük etmesine tanıklık etmeye devam ediyoruz. Kapıları herkese açık olan kitaplar sayesinde saf havayı teneffüs ederken diğer hayatın bizleri beklemesi kadar acı olan başka bir şey olamaz sanırım.Bu döngü, geriye doğru bakılınca çılgınlığa varan bıkkınlık yaratmış olacak ki bizlerin ve eserdeki yazarın yaşadığı da sanırım bu varoluşsal kriz olsa gerek. İlk zamanlar Buda ve Nietzsche gibi kişilerin yazarın yaşam felsefesine yakın gibi duruyorken yazarın onları değil de Zorbayı seçmesindeki ana etmen bence Zorba'daki amaçsızlık duygusu. Zorba için ne din kavramı önemlidir ne de devlet kavramı.''Tanrı'ya inanmaz ve onunla dalga geçer. Vatan düşüncesine de tamamen karşıdır. Vatan düşüncesinin insanı vahşileştirip acımasız yaptığına inanır.''
Eserde içinden çıkılamayacak cevabı olamayan o kadar güzel dialoglar var ki gerçekten hayran olmamak elde değil.
''Bir gün de bu sefer Zorba Patron'a –amiyane tabirle– kazık mı kazık bir soru sorar: “Sen bir bavul dolusu sayfa okumuş olmalısın, belki bilirsin… Dünyaya özgürlüğün gelmesi için bu kadar çok cinayet ve alçaklık mı gerekli?”
Patron bu soruya karşılık ne söyleyeceğini bilemez ve içinden şunu geçirir:
“Tanrı dediğiniz şey yoktur, ya da Tanrı cinayetlerle alçaklıkları seviyor da ondan, ya da bizim cinayet ve alçaklık dediklerimiz, savaş ve dünya özgürlüğü için gereklidir…” Fakat aklından geçirdiklerini Zorba'ya söyleyemez ve başka bir açıklama yolu bularak şunları söyler: “Gübre ve pislikten bir çiçek nasıl filizlenip beslenir? Varsay ki Zorba, insan gübre, özgürlük de çiçektir…” Zorba yumruğunu masaya vurup, “İyi ama” der, “ya tohum? Bir çiçeğin bitmesi için tohum gerekli. Bizim pis içimize, böyle bir tohumu kim koydu? Bu tohum niçin iyilik ve namusla beslenip çiçek açmasın? Ve kanla pislik istesin?”
Yazarın hayatı boyunca kitaplarda arayıp da bulamadığı yaşam anahtarını Zorba'da bularak onu her şeyin üstünde tutumuştur.
Esere yüzeysel bakınca kitaplara eleştiri havası yaratıyor olabilir fakat kitap olmasaydı biz ne Nikos Kazancakis'i ne de Zorba ile tanışmış olacaktık. O yüzden kitap okumaya devam...;)
~İyi Okumalar~
··
1 views
Ama zorba öyle hayat dolu bir ihtiyar ki günümüz gençliğinden daha genç. Anı, yarını düşünmeden yaşamış. Kitap kadar olmasa da sinema filmi de hiç fena değil, sirtaki eşliğinde dansı 👍
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.