Uzun uzun bir inceleme yapmayacağım fekat; Maalouf her şeyden evvel frankofon bir yazar. Sömürge konusunu ele almamış olsa hepimizin şaşırması gerekirdi. Ben sadece biraz daha cesur bir kitapla karşı karşıya olmayı beklerdim. Cezayir beyefendiliğinden midir, yoksa korkaklıktan mı bilemedim ama kitap "Aman! Tadımız kaçmasın Ali Rıza Bey." tadında. Tam istediğim eleştiriyi yapacak derken, pat kesiyor ve "Böyle konulara girmeyeceğim." diyor. Bilmiyorum, belki de "böyle" konulara girdiği vakit kendi kimliğine ihanet ettiğini düşünüyor. Tüm dünya Fransa'nın -kendisi de dahil-, yaptıklarını kabullendi. Maalouf konu buraya geldiği vakit boyun eğen bir Arap gibi, konu Araplara geldiğindeyse gücü yetmeyen bir Fransız gibi yazmış kitabı. Daha evvel bir kitabını daha okumuştum, tabi edebi olduğu için yazarın bu yanını görmek çok mümkün olmadı. Lakin; yazara korkak damgasını basmak için bir veyahut iki kitabını okumak yeterli değil. Baktığınızda dine karşı nötr ve tarafsız tanıyacağınız bir Maalouf var. İlla bir dini kalaylayacaksa tüm dinlerini kalaylıyor; yani ayrımcılık söz konusu değil. Benim uzun zamandır kendime sorduğum ve çevreme ispat etmeye çalıştığım konuları, Maalouf bana kitapta soru olarak tekrar yöneltti. Bilimin ve sanatın bu kadar geliştiği, kozmopolit yaşamayı destekleyen bir coğrafya, nasıl oldu da din için kafa keser hale geldi? Diğer taraftan bakınca, giyotinin icat edildiği ve toplu katliamlar yapılan bir coğrafya, nasıl oldu da bu kadar kozmopolit yaşamaya alıştı? Bir diğer aklıma takılan soruyu da Maalouf cevaplamış oldu. "Eğer bilim bir gün ölümden sonra yaşam olmadığını ispat ederse, o zaman insanlar inanmayı bırakacaklar mı?" Maalouf bu soruya şu şekilde cevap veriyor: "Bilim ilerledikçe insan, sonunun ne olacağı üzerine kendini daha çok sorgulayacak. "Nasıl"ın Tanrı'sı bir gün gelecek silinecek ama "niçin"in Tanrı'sı asla ölmeyecek." Maalesef kimilerinin dine, kimilerininse bilime inanmaktan başka çareleri yok. Elimizdeki somut ve soyut olguların aslında bizleri nasıl böldüğünü anlatan bir kitap yazmış. Şimdiden iyi okumalar güzel kadınlar ve bir takım adamlar.