Büyük Selçuklu İmparatoru Sultan Melikşah’ın isteği üzerine,veziriazam Nizamülmülk tarafından kaleme alınmış,devlet adamlarına devletin her türlü yönetimi ile ilgili nasihatler vermek amacıyla yazılmış siyasi,dini,tasavvufî bir eserdir. Nizamülmülk 11.y.y da Horasan da dünya’ya gelmiş fars asıllı Türk devlet adamıdır.Büyük Selçuklular ‘da Sultan Alparslan ve Sultan Melikşah dönemlerinde 30 yıla yakın vezirlik yapmıştır.Kitabın adı ‘Siyaset’ izlenen yol anlamına gelen Arapça kelimesi ile ‘nâme’ mektup anlamına gelen farsça kelimelerinin birleşmesi ile oluşmuştur.Nizamülmülk’ün asıl adı Hasan bin Ali bin İshak tır.Büyük ve kalıcı işler yaptığı için düzenin ,memleketin kurucusu anlamına gelen ‘Nizamülmülk’ lakabı ile daha çok bilinir.Kitap 51 bölümden oluşur.İyi bir sultanın ülkesini yollar,köprüler,medreseler yaparak bayındır hale getirmesi,emri altındaki devlet adamlarını ve memurları kendi hallerine bırakmayıp denetim altında tutması gerektiğini Kuran ayetleri,Peygamber sözleri ve halk meselleri işe destekleyerek eserinde nasihat olarak anlatır.Nizamülmülk bir Türk -İslam Devleti olan Selçukluları zamanla fars gelenekleri üzerine oturtmuş , devletin İranlaşmasına sebep olmuştur.Bu durumdan ve Nizamülmülk ün devleti evlatları ile beraber ele geçirmesinden rahatsız olan Melikşahın sultanlığının son dönemlerinde veziri ile arası açıldığı karşılıklı mektuplaşmalarından anlaşılır.Melikşah vezirinin haddini bilmezse elinden makamını alacağını söylemesi üzerine Nizamülmülk karşılık olarak benim makamımı elimden alırsan seninde altından tahtı biz alırız cevabını vermiştir.Melikşah vezirinin gücü karşısında boyun eğmek zorunda kalmıştır.Anlatılanlardan anlaşılacağı üzere bu güçlü vezir tüm Selçuklu ülkesinde akademik eğitim kurumlarına kendi ismini verecek kadar güçlenmiştir.(Nizamiye Medreseleri)Nizamülmülk kendisi gibi zamanında Selçuklu hizmetinde bulunmuş Hasan Sabbah ın bir fedaisi tarafından suikastle öldürülmüştür.Selçuklular bir Türk-İslam Devleti olmasına rağmen Siyasetname nin 30.bölümünde Devlet makamında Şarap meclisinin nasıl düzenleneceği ile ilgili açıklamaların olması İslamdan önceki Türk devlet geleneğinin devam ettirildiğini gösterir.Büyük vezir kadınlar konusunda katı yargılara sahiptir.Sahih olmadığı şüphe götürmez bir hadisten destek alarak Sultan kadınların halk içinde hiç olmadıklarından devlet işlerine karıştırılmaması gerektiğini,sultanların kadınlarla istişare yapmaları ama devlet işlerinde kadınlar ne derse tersini yapmalarını öğütlemiştir.(Burayı okurken iyi güldüm yalnız.Dönemin fettan kadınları Veziri şeceresine kadar çıkartmış neyi nasıl istiyorlarsa bir yolunu bulmuşlardır kesin diye düşündüm.Kadın bu;) Sözgelimi istediklerinin tersini söylemişlerdir sultana..Ahh Vezirim ahh aslında çok da fırın ekmek yiyecek kadar yaşamışşın aslında..)Eser bir çok yönüyle modern devletlerin idaresinde de geçerlliğini koruyan bir kitap’tır.

SiyasetnameNizamülmülk · Milenyum Yayınları · 20153,465 okunma

·

12 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Gülcan Coşkun