Merve: "Şeb-i Yelda Mübarek! / En Uzun Gece": Şeb-i Yelda Mübarek! / En Uzun Gece Yelda gecesi şenliği bundan yaklaşık yedi bin yıl öncesinden beri günümüze dek İran milleti arasında kendine özgü gelenekleri ve görenekleri ile düzenlenen bir şenliktir. Eski İranlıların inancında Yelda gecesi, güneşin doğduğu gündür. Yelda sözcüğü aslında Süryani bir sözcüktür ve “Milat” anlamına gelir. Eski İranlılar bu geceyi sevgi tanrıçası...

Şeb-i Yelda Mübarek! / En Uzun Gece

Yelda gecesi şenliği bundan yaklaşık yedi bin yıl öncesinden beri günümüze dek İran milleti arasında kendine özgü gelenekleri ve görenekleri ile düzenlenen bir şenliktir. Eski İranlıların inancında Yelda gecesi, güneşin doğduğu gündür. Yelda sözcüğü aslında Süryani bir sözcüktür ve “Milat” anlamına gelir. Eski İranlılar bu geceyi sevgi tanrıçası Mitra’nın doğduğu gece olarak bilirdi ve bu yüzden bu geceyi kutlar ve yaktıkları ateşin etrafında danslar eder ve kutlamalar yapardı. Prof. Mir Celaleddin Kezzazi mehr’in anlamının güneş ve güneşin İran ve Hint halklarının bir totemi olduğunu Zerdüşt dönemine kadar bu kutsamanın tarihi arka planı olduğunu hatırlattığı açıklamasında, güneşe tapınmanın İran sınırlarını aşarak Roma’ya ulaştığını, Roma krallarının bu ayini kabullenerek uyguladığını ve Roma krallarından Julianos’un halkı Hıristiyanlıktan Mehr Peresti’ye (Mitraizm-Güneşe Tapınma) döndürmeye çalıştığını söyledi. Roma’da İran etkisiyle Şeb-i Çele-Şeb-i Yelda’nın yılın başı olduğu inancı geliştiğini ve Hıristiyan inançlarında dahi rahiplerin halkı bu inanıştan döndüremeyerek bu gecenin Hz. İsa’nın doğum günü olduğu inancını ortaya attıklarını ve bu durumun devam ettiğini bugünün Hıristiyan dünyasında yeni yıl olduğunu hatırlatan Prof. Kezzazi, Hıristiyanlar arasında 25 Aralık’ta yapılan kutlamalarında İran Şeb-i Çele (Kırkıncı Gece)-Şeb-i Yelda kutlamalarının etkisinin hala devam ettiğini, İranlıların eskiden selvi ağacını bu gecede altın ve gümüşlerle süslediklerini Hıristiyanların daha sonra selvi ağacını yerine İranlı kadim güneşe tapanlardan etkilenerek çam ağacını süslemeye başladıklarını belirtti. Ayı şekilde eski Ermeni takvimlerinde yeni yıl Avista sözü olan “Nov Serde”den (Soğuğun Başlangıcı) etkilenerek “Nav Asard” olarak adlandırılmış ve yeni yıl olarak kutlanmıştır.Zerdüştler tarafından dini kutlama olarak kabul edilmeyen Şeb-i Yelda halk tarafından kutlanmış ve Zerdüştler de sonunda bunu kabullenmişlerdir.Eski zamanlarda İran’da Şeb-i Yelda sabahı doğacak güneşi görmek için inşa edilen binalar da olmuştur ve İran’da sadece Kaşan kentinde Niyaser binası bu tarihi olayların şahidi olarak bugüne kadar gelmiştir. Bu gecede renkli sofralar kurulur ve “Mized” adı verilen bir çeşit yiyecek sunulurdu. Mized genellikle etli yemek, ekmek, tatlı ve helva gibi yiyeceklerden oluşurdu ve eski İran ayinlerinde her şenlikte veya kutlamada sofra kulurur ve çeşitli ibadet aletleri ve çeşitli yiyeceklerin yanında kutsal bir yiyecek sayılan Mized de sofraya konurdu. Günümüzde İran’da Yelda gecesi şenliği aile fertleri ve akrabaların bir araya gelmesine ve geceyi birlikte kutlamalarına vesile olan bir bahanedir. Yelda gecesi ya da Çille gecesi özel çerez, karpuz, nar, tatlı ve türlü meyvelerin tüketilmesi ile beraberdir ve bu yiyeceklerin her biri özel bir şeyi simgeler ve bereket, sağlık, bolluk, neşe ve mutluluk gibi durumların işaretidir. Yelda gecesinde kutlamaya katılanlar bir cevizi seçmek ve kırmakla cevizin içinin boş veya dolu olmasına göre gelecekten haber verir. Yelda gecelerinin olmazsa olmazlarından biri ise, İranlı büyük şair Hafız’ın şiir divanı açılarak fala bakmaktır. Aslında bunun sebebi ise İranlı büyük şair Hafız’ın şiir kitabının önemli bir bölümünü Kur'an'ı Kerim ve dini eserleri gözeterek yazmış olmasıdır ve İran milleti Kur'an'ı Kerim ayetlerine dayanarak kendileri için hayır ve afiyet dileğinde bulunmak ister. Yelda gecesinde ayrıca büyükler küçüklere masal anlatır veya Firdevsi’nin ünlü eseri Şahnameden öyküleri okur. Günümüzde de yelda gecesi şenlikleri eskisi gibi her yıl aynı gecede kutlanır. Bu etkinliğin binlerce yıl unutulmamasının en önemli sebebi ise belki de bu şenliği sevgi, aşk, kardeşlik ve sılai rahim gibi mesajları içermesidir. Yelda gecesi küçüklerin büyüklerin eline öpmeleri ve onlar için uzun ömür dilemeleri için bir bahanedir. Kyn. : * america.cgtn.com/2015/12/21/shab... * parstoday.com/tr/radio/iran-i... * turmericsaffron.blogspot.com/2009/12/persian... Bu geceye ait fotoğraflara bakmak isterseniz de tık tık > tr.pinterest.com/pin/10485011606... Evet kitabım olmasa da ben de Hafız'dan rastgele olmayan ama bildiğim bir gazel paylaşmak istiyorum işbu vesileyle: Gidiyor gönül elden yardım edin ey gönül sahipleri Allah aşkına! Yazık, yazık aman çıkacak gizli dert açığa! Masaldır, hikayedir on günlük sevgisi feleğin, İyiliği fırsat bil dostlara ey sevgili. Karaya oturmuş gemimiz, es ey uygun rüzgar, Ola ki görürüz yine sevgilinin yüzünü Gül ve şarap meclisinde gül, tatlı öttü dün gece bülbül: Getirin sabah şarabını, uyanın ey sarhoşlar. Ey cömertlik sahibi, selamette oluşun şükrüne Sor bir gün de halini bu zavallı yoksulun İki dünya huzuru, şu iki sözde gizli: Dostlarla iyilik, düşmanlarla geçim Vermediler bize geçit iyilik mahallesinde Beğenmiyorsan eğer sen değiştir kaderi İskender’in aynası Câm-i Cem’dir baksana Sunar sana Dârâ’nın durumunu mülkünün Serkeş olma sakın, yakar seni gayretinden mum gibi Elinde mermer taşını mum gibi eriten sevgili Sûfî’nin bütün kötülüklerin anasıdır dediği o acı su Daha hoş, daha tatlı bize kız oğlan kızları öpmeden Daraldığında elin, iç, eğlen, sarhoş ol Bu varlık kimyası Kârûn yapar dilenciyi Ömür katarlar ömrüne insanın Farsça söyleyen güzeller Bir müjde ver saki neşeli rintlere Giymedi ya Hâfız kendiliğinden şaraba bulanmış bu hırkayı Mazur gör bizi ey namus timsali şeyh. ** دل می‌رود ز دستـم صاحـب دلان خدا را دردا کـه راز پنـهان خواهد شد آشـکارا کشـتی شکستگانیم ای باد شرطه برخیز باشد کـه بازبینیم دیدار آشـنا را ده روزه مهر گردون افسانه است و افـسون نیکی بـه جای یاران فرصـت شـمار یارا در حلقه گل و مل خوش خواند دوش بلبـل هات الـصـبوح هـبوا یا ایها الـسـکارا ای صاحـب کرامـت شکرانـه سلامـت روزی تـفـقدی کـن درویش بی‌نوا را آسایش دو گیتی تفسیر این دو حرف است با دوسـتان مروت با دشـمـنان مدارا در کوی نیک نامی ما را گذر ندادند گر تو نمی‌پسـندی تـغییر کـن قـضا را آن تلخ وش که صوفی ام الخبائثـش خواند اشـهی لـنا و احـلی من قبله الـعذارا هنـگام تنگدستی در عیش کوش و مستی کاین کیمیای هسـتی قارون کـند گدا را سرکش مشو که چون شمع از غیرتت بسوزد دلـبر کـه در کف او موم است سنگ خارا آیینـه سـکـندر جام می اسـت بنـگر تا بر تو عرضـه دارد احوال مـلـک دارا خوبان پارسی گو بـخـشـندگان عـمرند ساقی بده بـشارت رندان پارسا را حافـظ بـه خود نپوشید این خرقه می آلود ای شیخ پاکدامـن مـعذور دار ما را Hafız-ı Şirazi, Gazel 5 hafizonlove.com/divan/01/005.htm

··

213 views

Merve

@merviews ·

Gazel'in seslendirilmiş halini de buraya iliştireyim gözümün önünde olsun. youtu.be/IEkAirJRKyg

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Merve